Thái Nguyên nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong tương lai

Trong hành trình phát triển, mỗi địa phương đều có “chìa khóa” để tạo đột phá. Với Thái Nguyên, chìa khóa đó chính là nguồn nhân lực chất lượng cao. Nằm trong “vành đai công nghiệp” phía Bắc, Thái Nguyên hiểu rằng: “để trở thành điểm đến hấp dẫn cho nhà đầu tư và đảm bảo tăng trưởng bền vững, không có con đường nào khác ngoài việc đầu tư mạnh mẽ cho con người”.

Hai trụ cột lớn đã được xác định: nâng cao chất lượng hệ thống giáo dục nghề nghiệp (GDNN) và đẩy mạnh liên kết Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp. Đây vừa là chiến lược, vừa là hành động cụ thể được tỉnh triển khai trong những năm gần đây.

Nâng cao chất lượng hệ thống GDNN

Theo thống kê, đến nay Thái Nguyên có 43 cơ sở GDNN, bao gồm 12 trường cao đẳng, 8 trường trung cấp cùng hệ thống các trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên. Những con số “biết nói” ấy ẩn chứa sự quyết tâm xây dựng một mạng lưới đào tạo đồng bộ, hiện đại, gắn liền với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

Ông Nguyễn Văn Kiên, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thái Nguyên khẳng định: “Ngành Giáo dục và Đào tạo Thái Nguyên không đào tạo theo những gì mình có, mà đào tạo theo những gì xã hội cần. Đó là quan điểm xuyên suốt. Các chương trình được cập nhật liên tục, nhiều mô-đun đào tạo được thiết kế riêng để đáp ứng đơn đặt hàng của doanh nghiệp. Người học sau khi tốt nghiệp phải có đủ kỹ năng, chuyên môn nghề, tác phong công nghiệp, để có thể bắt nhịp ngay vào guồng sản xuất hiện đại”.

Thực tế cho thấy, nhiều trường đã chủ động đổi mới, áp dụng các tiêu chuẩn đào tạo khu vực và quốc tế. Tại Trường Cao đẳng Công nghiệp Việt - Đức, chương trình thực hành cơ khí được thiết kế theo chuẩn châu Âu, giúp sinh viên làm quen với máy móc và quy trình tương tự trong nhà máy FDI. Hay như trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên, sinh viên không chỉ học trong giảng đường mà còn được thực hành thường xuyên tại các bệnh viện, phòng khám hiện đại.

Ông Dương Ngọc Anh, Phó Hiệu trưởng trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên chia sẻ: “Nhà trường xác định đào tạo nhân lực y tế không chỉ là dạy nghề mà còn là dạy làm người. Sinh viên ra trường phải vững chuyên môn, có y đức và kỹ năng mềm để thích ứng trong môi trường hội nhập. Chính sự kết hợp giữa lý thuyết, thực hành và rèn luyện đạo đức nghề nghiệp sẽ giúp nguồn nhân lực của Thái Nguyên khác biệt và có chất lượng cao”.

Một điểm nhấn quan trọng khác là đội ngũ nhà giáo. Đến cuối năm 2024, toàn tỉnh Thái Nguyên có 1.718 giảng viên, trong đó gần một nửa có trình độ sau đại học. Nhiều giảng viên các nghề trọng điểm đã được cử đi đào tạo ở nước ngoài, mang về những tri thức mới, công nghệ mới. Trên 80% giảng viên trường trung cấp và cao đẳng có thể dạy tích hợp cả lý thuyết và thực hành - điều hiếm thấy trước đây. Chính đội ngũ này là bảo chứng cho chất lượng đào tạo ngày càng nâng cao.

Song song với nhân lực, cơ sở vật chất cũng được chú trọng. Nhiều trường đã trang bị hệ thống phòng thí nghiệm, xưởng thực hành hiện đại, đầu tư máy CNC, thiết bị mô phỏng tự động hóa. Đây là sự thay đổi căn bản, đưa GDNN Thái Nguyên dần hướng tới chuẩn hóa, hiện đại hóa.

Liên kết Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp: Cầu nối cho thành công

Nếu GDNN là nền móng thì sự gắn kết với doanh nghiệp chính là cây cầu đưa người học đến với thị trường lao động. Thái Nguyên đã triển khai mạnh mẽ mô hình “liên kết ba nhà” – Nhà nước, Nhà trường, Doanh nghiệp, coi đây là giải pháp căn cơ để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Từ năm 2022 đến nay, hàng loạt biên bản hợp tác đào tạo đã được ký kết. Trường Cao đẳng Công nghệ và Kinh tế Công nghiệp hợp tác với Luxshare - ICT, LG Display; Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật bắt tay cùng Samsung Display, Goertek Vina; Trường Cao đẳng Công nghiệp Thái Nguyên liên kết với Canon, TNG, Samsung Electronics… Các ngành nghề đào tạo trải rộng từ cơ khí chính xác, điện, điện tử, CNTT đến may mặc, thương mại điện tử, dược, điều dưỡng.

Điểm đặc biệt là doanh nghiệp không chỉ đóng vai trò “người sử dụng lao động”, mà còn trực tiếp tham gia vào quá trình đào tạo. Kỹ sư, chuyên gia kỹ thuật từ nhà máy được mời làm giảng viên thỉnh giảng; sinh viên được đưa đến doanh nghiệp thực tập, tham gia dây chuyền sản xuất thực tế. Nhờ đó, kiến thức trong sách vở được “thổi hồn” bằng trải nghiệm thực tế, giúp người học trưởng thành nhanh chóng.

Ông Liu Zan, Giám đốc công ty TNHH Công nghệ thông minh CEM Việt Nam (KCN Sông Công II) đánh giá: “Để đảm bảo vận hành hiệu quả, chất lượng nguồn lao động địa phương là yếu tố “sống còn” đối với doanh nghiệp. Chúng tôi từng mất nhiều tháng để tuyển dụng và đào tạo lại lao động mới. Nhưng từ khi hợp tác với các trường nghề ở Thái Nguyên, tình hình đã khác. Sinh viên đến nhà máy đã có kỹ năng cơ bản, hiểu tác phong công nghiệp, chỉ cần bồi dưỡng thêm thời gian ngắn là có thể đưa vào dây chuyền. Đó là lợi ích rõ rệt mà chúng tôi nhận được từ sự hợp tác ba bên”.

Không chỉ có lợi cho doanh nghiệp, mô hình này còn tạo niềm tin cho phụ huynh và học sinh khi thấy rõ cơ hội việc làm sau tốt nghiệp. Học nghề giờ đây không còn bị coi là “lựa chọn thứ yếu”, mà là con đường ngắn nhất để tiếp cận việc làm ổn định với thu nhập khá, đặc biệt trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp FDI đang mở rộng quy mô sản xuất tại Thái Nguyên.

Năm 2024, chỉ số Đào tạo lao động (PCI) của Thái Nguyên đạt 6,74 điểm, giảm nhẹ so với năm trước. Đây vừa là tín hiệu cảnh báo, vừa là động lực để tỉnh tiếp tục đổi mới. Trên cơ sở đó, Sở Giáo dục và Đào tạo đã đề xuất nhiều giải pháp; trong đó, tỉnh cần sắp xếp mạng lưới GDNN hợp lý; đổi mới nội dung, phương thức đào tạo; chuẩn hóa cơ sở vật chất; bồi dưỡng đội ngũ giảng viên; ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong đào tạo.

Ông Nguyễn Văn Kiên, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Thái Nguyên nhấn mạnh: “Nguồn nhân lực là lợi thế cạnh tranh bền vững nhất. Chính quyền tỉnh, nhà trường và doanh nghiệp phải cùng nhau hành động. Khi người học được đào tạo đúng và trúng nhu cầu, khi doanh nghiệp có sẵn nguồn lao động tay nghề cao, khi xã hội được thụ hưởng thành quả, thì Thái Nguyên mới thực sự bứt phá”.