Thế hệ trẻ Bắc Ninh: khát vọng hội nhập từ bản sắc văn hóa

Trong kỷ nguyên của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, khi biên giới vật lý dường như bị xóa nhòa, khái niệm hội nhập không còn là sự lựa chọn mà là xu thế tất yếu. Với một quốc gia đang phát triển như Việt Nam, hội nhập mang đến cơ hội vàng nhưng cũng đặt ra thách thức lớn: làm thế nào để vươn ra thế giới mà vẫn giữ vẹn nguyên bản sắc? Tại Bắc Ninh – vùng đất Kinh Bắc giàu truyền thống, cái nôi của văn hóa dân gian. Nơi đây, thế hệ trẻ đang thể hiện khát vọng vươn mình ra biển lớn không hề đối lập với việc trân trọng những giá trị cội nguồn. Ngược lại, chính bản sắc văn hóa là tấm vé thông hành vững chắc nhất để họ tự tin hội nhập.

Vùng đất của giao thoa và phát triển

Bắc Ninh ngày nay là một bức tranh đầy thú vị, nơi quá khứ và hiện tại giao thoa một cách hài hòa. Một mặt, đây là thủ phủ của những khu công nghiệp công nghệ cao, nơi những tập đoàn đa quốc gia đặt nhà máy, tạo nên một nền kinh tế năng động bậc nhất cả nước. Những con đường hiện đại, những khu đô thị mới mọc lên san sát đã thay đổi diện mạo của vùng đất lúa. Nhưng mặt khác, Bắc Ninh vẫn là quê hương của những làn điệu quan họ mượt mà, của những bức tranh Đông Hồ mộc mạc và những làng nghề truyền thống vang bóng một thời.

Đối với những người trẻ Bắc Ninh, sự đối lập này không gây ra mâu thuẫn. Họ không chỉ thừa hưởng mà còn biến những di sản văn hóa ấy thành một lợi thế. Họ hiểu rằng, trong một thế giới ngày càng đồng nhất, chính những giá trị riêng biệt, độc đáo mới là thứ tạo nên sức hút. Văn hóa không phải là gánh nặng mà là nguồn tài sản vô giá, là động lực để họ bứt phá.

Khát vọng hội nhập của thế hệ trẻ

Thế hệ trẻ Bắc Ninh lớn lên cùng những bài học về lịch sử văn hóa, nhưng đồng thời cũng được tiếp cận với công nghệ và tư duy toàn cầu. Họ không còn coi văn hóa là điều gì đó xa xôi, cổ kính. Ngược lại, với một tư duy cởi mở, họ coi những giá trị truyền thống ấy là một nguồn cảm hứng bất tận để sáng tạo. Họ tin rằng, văn hóa không chỉ để chiêm ngưỡng mà còn để ứng dụng, để đưa vào cuộc sống một cách sinh động nhất.

Khát vọng hội nhập của họ được nuôi dưỡng từ chính sự tự hào về bản sắc dân tộc. Họ không muốn hòa tan mà muốn trở thành một phần của thế giới, mang theo những nét riêng biệt của Việt Nam. Họ sử dụng công nghệ như một công cụ đắc lực để hiện thực hóa giấc mơ ấy, biến những bức tranh Đông Hồ hay câu hát quan họ trở thành ngôn ngữ chung, được bạn bè quốc tế đón nhận và yêu mến.

Đưa văn hóa vào dòng chảy 4.0

Tranh dân gian Đông Hồ là một trong dòng tranh dân gian đã tồn tại hàng trăm năm có nguồn gốc từ làng nghề Bắc Ninh, làng Đông Hồ, xã Song Hồ, Thuận Thành, Bắc Ninh. Khác với tranh hiện đại, tranh Đông Hồ được khắc ván gỗ, in tay từng lớp màu đặc biệt được làm hoàn toàn từ nguyên liệu thiên nhiên: xanh lá từ chàm, đỏ từ đất son, vàng từ hoa cúc khô, trắng từ vỏ sò nghiền…và đặc biệt là được in trên giấy dó – loại giấy mỏng, bền, làm từ vỏ cây dó gợi sự thanh nhã, gần gũi. Đối với các bạn trẻ, tranh Đông Hồ không hề trừu tượng mà rất dễ liên tưởng, dễ tiếp cận, vô cùng giản dị, mộc mạc. Với mong muốn lan tỏa giá trị truyền thống của dòng tranh dân gian Đông Hồ đến nhiều người trên khắp đất nước Việt Nam và cả thế giới, người trẻ nơi đây đã vận dụng công nghệ một cách sáng tạo để tạo ra các sản phẩm độc đáo, cũng như lan truyền hình ảnh quê hương Bắc Ninh dưới nhiều hình thức khác nhau. Họ số hóa các mẫu tranh, áp dụng công nghệ in ấn hiện đại để tạo ra những sản phẩm mang họa tiết truyền thống nhưng rất hợp thời: những chiếc ốp điện thoại, túi tote, bao bì sản phẩm cho các doanh nghiệp. Cũng lấy cảm hứng từ tranh dân gian Đông Hồ, các bạn trẻ nhân viên ngân hàng Vietcombank đã tự hóa thân mình thành các nhân vật trong tranh để mang hình ảnh văn hóa đến gần hơn với các bạn trẻ. Bức ảnh các cô gái mặc áo dài cách tân, tay cầm laptop hay điện thoại, những phương tiện của thời đại số nhưng lại đứng trong không gian mang đậm hơi thở tranh Đông Hồ, chính là một biểu tượng sống động cho sự giao thoa này. Họ đang kể một câu chuyện về văn hóa Việt Nam một cách rất "ngầu", rất "cool", rất riêng.

Họ còn sử dụng các kênh truyền thông số để lan tỏa những giá trị văn hóa địa phương. Bằng cách làm các video ngắn trên TikTok về quy trình làm tranh, giới thiệu những món ăn truyền thống hay các làng nghề thủ công, họ đã đưa văn hóa địa phương đến gần hơn với một thế hệ độc giả mới trên toàn cầu. Những dự án cộng đồng, những buổi workshop làm tranh, làm đồ gốm cũng được tổ chức thường xuyên, tạo ra một không gian kết nối, nơi mọi người có thể trực tiếp trải nghiệm và yêu mến văn hóa Việt.

Sức mạnh mềm của Việt Nam

Câu chuyện của giới trẻ Bắc Ninh là một ví dụ điển hình cho sức mạnh mềm của Việt Nam trong kỷ nguyên mới. Họ đang chứng minh rằng, hội nhập không có nghĩa là đánh mất bản sắc, mà ngược lại, bản sắc chính là điểm tựa để chúng ta tự tin vươn ra thế giới. Những con người trẻ tuổi này đang dùng tri thức, sự sáng tạo và niềm tự hào dân tộc để xây dựng hình ảnh một Việt Nam hiện đại, năng động nhưng không hề bị "hòa tan".

Từ những nét khắc gỗ mộc mạc của tranh Đông Hồ đến những thuật toán phức tạp của công nghệ, từ những câu hát giao duyên truyền thống đến những bản phối âm nhạc hiện đại, giới trẻ Bắc Ninh đã tạo ra một bức tranh đa sắc về văn hóa Việt. Khát vọng hội nhập của họ không chỉ là câu chuyện của riêng một vùng đất, mà còn là niềm tin của cả một dân tộc vào tương lai, nơi bản sắc văn hóa sẽ là chìa khóa để mở cánh cửa thế giới.