Thị trường việc làm 2025: "Khát" nhân sự kinh nghiệm, tân cử nhân đối mặt thách thức

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và Cách mạng Công nghiệp 4.0 đang định hình lại cơ cấu việc làm trên thế giới, Việt Nam không nằm ngoài làn sóng biến động mạnh mẽ. Các báo cáo từ Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) năm 2025 cho thấy hơn 40% kỹ năng cốt lõi của người lao động sẽ thay đổi trong 5 năm tới. Việt Nam hiện đang đối mặt một thực tế: nguồn lao động trẻ dồi dào nhưng thiếu kinh nghiệm, trong khi thị trường lại “khát” nhân sự kinh nghiệm. Số liệu mới nhất từ Joboko - nền tảng Công nghệ tuyển dụng hàng đầu Việt Nam - cho thấy một nghịch lý đáng chú ý: trong khi nhu cầu tuyển dụng nhân sự có kinh nghiệm từ 1-3 năm trở lên, cơ hội việc làm cho sinh viên mới ra trường lại sụt giảm đáng kể.

Cơ hội bứt phá

Một tín hiệu tích cực cho những người đã có nền tảng vững chắc là sự gia tăng mạnh mẽ nhu cầu tuyển dụng ứng viên có kinh nghiệm từ 1 đến 3 năm. Đây là thời điểm vàng để họ tìm kiếm những vị trí công việc tốt hơn, cơ hội thăng tiến rõ ràng hơn. Xu hướng này cho thấy các doanh nghiệp đang ưu tiên tuyển dụng những người có khả năng "vào việc" ngay, giảm thiểu chi phí và rủi ro đào tạo lại.

Sự bùng nổ của công nghệ số đang kéo theo nhu cầu lớn về nhân lực trong các ngành công nghiệp mới nổi như công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo (AI), năng lượng tái tạo và chuyển đổi số. Các doanh nghiệp đang ráo riết tìm kiếm những ứng viên có sự linh hoạt, khả năng thích ứng nhanh chóng với môi trường làm việc thay đổi và đặc biệt là kiến thức, kỹ năng trong các lĩnh vực này. Đây là cơ hội rộng mở cho những người lao động có nền tảng học vấn phù hợp hoặc khả năng học hỏi nhanh nhạy để "nhảy" vào các "sân chơi" đầy tiềm năng này.

Trong bối cảnh thị trường lao động không ngừng biến động, việc chủ động học hỏi và nâng cao kỹ năng nghề nghiệp trở thành yếu tố sống còn để người lao động gia tăng giá trị bản thân. Các tổ chức giáo dục, doanh nghiệp đang tích cực cung cấp các khóa đào tạo kỹ năng mềm (giao tiếp, làm việc nhóm, lãnh đạo...), kỹ năng chuyên môn và đặc biệt là kỹ năng số (digital skills) để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường.

Thách thức hiện hữu

Báo cáo mới nhất từ Joboko gióng lên hồi chuông cảnh báo khi chỉ ra rằng "số lượng việc làm dành cho các ứng viên mới ra trường đã chứng kiến mức giảm đáng báo động, lên tới 27,6% so với cùng kỳ năm trước." Điều này cho thấy một thách thức không nhỏ cho những người vừa tốt nghiệp hoặc chưa có nhiều kinh nghiệm thực tế. Sự thiếu hụt kinh nghiệm khiến họ gặp vô vàn khó khăn trong việc cạnh tranh với những ứng viên dày dặn hơn. Việc thiếu các chương trình thực tập chất lượng, cơ hội học nghề bài bản đang đẩy nhiều cử nhân trẻ vào tình thế khó khăn trên con đường sự nghiệp.

Khi nhu cầu tuyển dụng nhân sự có kinh nghiệm tăng cao, thị trường lao động trở nên cạnh tranh hơn bao giờ hết. Các ứng viên có kinh nghiệm không chỉ cần có chuyên môn vững vàng mà còn phải trang bị cho mình những kỹ năng mềm vượt trội như khả năng làm việc nhóm hiệu quả, kỹ năng lãnh đạo sắc bén và tư duy chiến lược nhạy bén để có thể "vượt mặt" các đối thủ khác.

Sự trỗi dậy mạnh mẽ của công nghệ đang "đe dọa" sự tồn tại của nhiều ngành nghề truyền thống. Các công việc mang tính chất lặp đi lặp lại cao, đòi hỏi ít kỹ năng tư duy sáng tạo đang dần bị thu hẹp. Đây là một thách thức không nhỏ đối với những người lao động đang làm việc trong các lĩnh vực này, buộc họ phải nhanh chóng học hỏi, chuyển đổi kỹ năng để thích ứng với những ngành nghề mới có tiềm năng phát triển hơn.

Lối đi nào cho người lao động?

Thứ nhất, kết nối sâu giữa trường đại học và doanh nghiệp: Để thu hẹp khoảng cách giữa kiến thức được đào tạo và nhu cầu thực tế của thị trường, các trường đại học cần tăng cường hợp tác với doanh nghiệp trong việc xây dựng chương trình học sát với thực tế, đồng thời tạo điều kiện cho sinh viên có nhiều cơ hội thực tập, trải nghiệm môi trường làm việc chuyên nghiệp ngay từ khi còn trên ghế nhà trường.

Thứ hai, ưu tiên đào tạo nghề và học việc: Chính phủ và các doanh nghiệp cần chung tay tạo ra nhiều chương trình đào tạo nghề chất lượng và các chương trình học việc hấp dẫn cho sinh viên mới ra trường. Đây không chỉ là cơ hội để các bạn trẻ tích lũy kinh nghiệm thực tế mà còn là "bước đệm" để họ tiếp cận các công việc phù hợp với mức lương xứng đáng.

Thứ ba, trang bị kỹ năng toàn diện: Bên cạnh kiến thức chuyên môn, việc trang bị đầy đủ kỹ năng mềm và kỹ năng số là vô cùng quan trọng để người lao động có thể "bơi" trong môi trường làm việc đầy biến động. Các khóa học phát triển kỹ năng lãnh đạo, giao tiếp hiệu quả, quản lý thời gian thông minh và làm việc nhóm ăn ý sẽ giúp ứng viên gia tăng đáng kể khả năng cạnh tranh trên thị trường lao động.

Thứ tư, chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp: Các chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp đóng vai trò then chốt trong việc giúp những người lao động bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi của thị trường có thể tiếp cận các ngành nghề mới một cách dễ dàng hơn. Các chương trình đào tạo lại, tư vấn hướng nghiệp chuyên sâu và hỗ trợ tài chính cho việc học tập các kỹ năng mới sẽ là những "phao cứu sinh" hiệu quả, giúp người lao động không bị bỏ lại phía sau trong cuộc đua của thị trường lao động.

Thị trường việc làm 2025 là một bức tranh chuyển động nhanh – với sắc thái rõ ràng: cơ hội không dành cho tất cả, mà chỉ dành cho những ai đủ nhanh nhạy, dám đổi mới và chủ động thích ứng. Dù là người mới bắt đầu hay đã có kinh nghiệm, hành trang để tiến xa không chỉ là tấm bằng, mà còn là tư duy phát triển bền vững và tinh thần học tập suốt đời.