Thực hư chuyện Hải Phòng “quên” ưu đãi cho nhà đầu tư

MẠNH DŨNG• 25/09/2020 05:00

Thủ tướng Chính phủ vừa có chỉ đạo giao Bộ Kế hoạch và Ðầu tư, UBND thành phố Hải Phòng kiểm tra phản ánh của báo chí về cấp giấy phép hoạt động cho doanh nghiệp tại Hải Phòng.

Thông tin trên báo chí cho biết, từ năm 2008 đến nay, có 8/12 khu công nghiệp tại Hải Phòng vẫn chưa có quyết định thành lập (giấy phép hoạt động), dù đã được cấp giấy chứng nhận đầu tư. Từ đó, khiến nhiều doanh nghiệp trong các khu công nghiệp này không được hưởng các ưu đãi về thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng theo quy định.

Một góc Khu công nghiệp Nam Cầu Kiền Ảnh: Website doanh nghiệp.

Lý do là “quên”

Theo quy định tại Nghị định 29/2008/NĐ-CP ngày 14.03. 2008 của Chính phủ (quy định về khu công nghiệp, khu kinh tế), thì các chủ đầu tư khu công nghiệp, khu kinh tế phải có đầu đủ thủ tục như quy hoạch chi tiết, chấp thuận đầu tư… được thẩm định bởi các cơ quan chức năng (tùy theo quy mô là cấp bộ hoặc địa phương).

Sau khi nhà đầu tư đã có đủ thủ tục hợp lệ, Ban Quản lý khu công nghiệp cấp tỉnh (hoặc Sở KHĐT nếu địa phương chưa thành lập Ban Quản lý) trình UBND cấp tỉnh ra quyết định thành lập hoặc mở rộng khu công nghiệp. Quyết định thành lập này là căn cứ quan trọng nhất trong việc áp dụng các cơ chế ưu đãi cho các dự án đầu tư thứ cấp trong các khu công nghiệp, khu kinh tế.

Tại Hải Phòng, theo báo Tiền Phong, từ năm 2008 đến nay (tức là sau thời điểm Nghị định 29/2008/NĐ-CP có hiệu lực), có đến 8/12 khu công nghiệp (KCN) chưa có quyết định thành lập (giấy phép hoạt động). 8 khu công nghiệp (KCN) chưa có quyết định thành lập bao gồm Nam Cầu Kiền, KCN Tràng Duệ, Khu phi thuế quan Nam Đình Vũ, KCN Nam Đình Vũ, KCN và dịch vụ hàng hải, Khu đô thị, công nghiệp và dịch vụ VSIP Hải Phòng, KCN MP Đình Vũ, KCN Cảng cửa ngõ quốc tế Hải Phòng.

Theo BQL Khu kinh tế Hải Phòng, thành phố hiện có khoảng 450 dự án trong và ngoài nước đang đầu tư tại các khu công nghiệp, khu kinh tế. Trong đó, có 311 dự án FDI, tổng vốn đăng ký gần 13,58 tỷ USD, và 138 dự án đầu tư trong nước với tổng vốn đăng ký hơn 136.350 tỷ đồng.

Thực tế, theo báo Tiền Phong, trong giấy chứng nhận đầu tư mỗi dự án tại Hải Phòng, BQL KKT của thành phố đã nêu cụ thể các ưu đãi, hỗ trợ mà nhà đầu tư được hưởng. Trong đó chủ yếu là ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng. Còn theo một cán bộ Hải quan, Chi cục Hải quan Khu chế xuất - KCN Hải Phòng đã báo cáo thực trạng việc 8 KCN trên địa bàn thành phố chưa có quyết định thành lập “dẫn đến việc nhiều doanh nghiệp chế xuất, doanh nghiệp FDI nội địa vốn không chịu thuế nay phải đóng thuế”.

Và, để xảy ra tình trạng này “trách nhiệm chính thuộc về BQL Khu kinh tế Hải Phòng” khi không tham mưu kịp thời, đốc thúc nhà đầu tư hoàn thiện hồ sơ để trình lãnh đạo tỉnh, thành phố thẩm định và cấp phép. Hệ quả kéo theo không chỉ khiến các chủ đầu tư kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp này thiếu thủ tục, mà hệ quả lớn nhất là khiến các dự án đầu tư thứ cấp tại đây không tiếp cận được với các ưu đãi đã được quy định tại các văn bản pháp quy. Còn theo giải thích của BQL KKT thành phố được báo Tiền Phong dẫn lại, thì “dường như do cải cách nhanh quá nên sau nhiều năm đi vào hoạt động, các KCN, KKT này mới lộ ra bất cập”.

Đó đích xác là lời chống chế cho thiếu sót. Vì rõ ràng, việc 8/12 KCN thiếu quyết định thành lập có nguyên nhân từ sự “quên” của cơ quan quản lý chuyên ngành thuộc thành phố, sau đó là trách nhiệm của UBND thành phố. Quy định phải có quyết định thành lập là đã rõ. Và nếu thiếu các quyết định ấy, nói “quên” còn là nhẹ nhàng.

Thực tế là cần “nước đục”

Từ năm 2008 đến nay, Ban quản lý Khu kinh tế Hải Phòng lần lượt dưới quyền quản lý của các ông Phạm Thuyên (cựu Giám đốc Sở Công Thương), Đỗ Trung Thoại (cựu Phó Chủ tịch phụ trách xây dựng, đất đai của UBND thành phố), và hiện tại là Phạm Văn Mợi (cựu Chánh văn phòng UBND thành phố).

Oái oăm là, dưới quyền quản lý của các cán bộ lãnh đạo dày dạn kinh nghiệm quản lý ấy, lại xảy ra chuyện “quên” hoàn thiện thủ tục cho các dự án phát triển hạ tầng công nghiệp của thành phố.

Tuy nhiên, cần lưu ý, đến nay các lời phàn nàn chính thức từ doanh nghiệp – nơi về lý thuyết là nạn nhân của sự “quên” thủ tục này – vẫn không nhiều. Hải Phòng có tổ chức kiểm tra đánh giá thiệt thòi có nguyên nhân từ thiếu thủ tục nêu trên hay không ? Nếu có thì có tổ chức truy hoàn quyền lợi cho doanh nghiệp hay không…. vẫn đang là câu hỏi bỏ ngỏ, chưa có đáp án trả lời ?.

Thứ nữa, các dự án hạ tầng KCN, KKT trên địa bàn Hải Phòng không chỉ bộc lộ thiếu sót tới khó tin liên quan tới những vấn đề về thủ tục. Mà còn bộc lộ ngay trong hoạt động quản lý nhà nước về đầu tư, xây dựng, vận hành. Trước khi thông tin về 8/12 KCN thiếu quyết định thành lập, báo chí không ít lần lên tiếng về nạn xây dựng không phép, xây sai phép tại các KCN, KKT của thành phố.

Thực tế tại các KCN của Hải Phòng, đã có chuyện cả dự án đã triển khai xây dựng, hay đã hoàn thành, mà không có giấy phép xây dựng (tại KCN VSHIP). Hay chuyện chủ đầu tư KCN xây dựng khu nghỉ dưỡng dưới danh nghĩa “nhà tạm”, xây dựng công viên hình “đường lưỡi bò” phi pháp… Các công trình này đều đã hoàn thành xây dựng, sau đó mới bị phát hiện, bị yêu cầu đập bỏ…

Điều đó có nghĩa, Hải Phòng đang cần nhiều hơn một báo cáo với Thủ tướng Chính phủ, với nội thừa nhận “quên” thực hiện thủ tục thành lập 8/12 KCN. Vấn đề đặt ra là, hoạt động quản lý các KCN, KKT trên địa bàn thành phố đã thể hiện cụ thể dấu hiệu của sự buông lỏng quản lý, thiếu kiểm tra, giám sát… dẫn tới phương hại quyền lợi của nhà đầu tư, và làm vẩn đục môi trường đầu tư của thành phố.

Những vẫn đề ấy, hẳn không cần tới báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Có “dọn” hay không, là tùy thuộc vào lựa chọn của lãnh đạo Hải Phòng mà thôi.