Gửi bình luận
Hệ sinh thái KNST Việt Nam đang cho thấy sức mạnh sáng tạo và tiềm năng phát triển mạnh mẽ, với các doanh nghiệp tiên phong trong nhiều lĩnh vực trọng điểm.
Từ năm 2021 đến nay, Việt Nam chưa có thêm kỳ lân mới xuất hiện. Một số doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo (KNST) tiềm năng, được đánh giá là “soonicorn” (cận kỳ lân) phải đối mặt với nhiều khó khăn trong hoạt động và mở rộng quy mô. Phần lớn các doanh nghiệp KNST Việt Nam vẫn trong giai đoạn ươm mầm, với định giá dưới 1 triệu USD.
Chuyển đổi số đang là một trong những lĩnh vực nổi bật với sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp KNST. Các ứng dụng như MoMo và VNPay đã trở thành công cụ thanh toán số không thể thiếu, giúp thúc đẩy xu hướng không dùng tiền mặt. Trong khi đó, các nền tảng như Grab, Be, Gojek và ShopeeFood đã định hình lại thói quen tiêu dùng với các dịch vụ gọi xe và giao đồ ăn đa dạng.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp như Haravan và Sapo đang hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ tối ưu hóa quy trình bán hàng và thương mại điện tử. Finhay, với công nghệ tài chính tiên tiến, mang đến giải pháp đầu tư vi mô hiệu quả cho người trẻ. Các doanh nghiệp công nghệ giáo dục như ELSA hay BEEKIDS cũng ứng dụng AI để cải thiện khả năng học tập ngoại ngữ và phát triển tư duy, kỹ năng.
Trong lĩnh vực chuyển đổi xanh, các doanh nghiệp như Sun*Energy và GreenID đã tiên phong về phát triển năng lượng tái tạo (mặt trời, gió…), giảm thiểu phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch và giảm thiểu lượng khí thải carbon. Airx Carbon và Pva pro tạo ra các giải pháp xử lý và tái chế rác thải thân thiện với môi trường, Trong khi Buyo Bioplastics sản xuất các sản phẩm nhựa sinh học có khả năng phân hủy hoàn toàn. Cenergy đang phát triển công nghệ lưu trữ năng lượng tái tạo, giúp tăng cường hiệu quả sử dụng và ổn định lưới điện.
Các doanh nghiệp KNST trong lĩnh vực công nghệ cao đã ứng dụng AI, blockchain và các giải pháp tự động hóa để giải quyết các vấn đề xã hội và kinh tế. Medlink Asia và Toothless sử dụng công nghệ AI để nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe, trong khi Fina mang lại các giải pháp tài chính thông minh tích hợp, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dùng.
Doanh nghiệp blockchain Sky Mavis, nổi tiếng với trò chơi Axie Infinitytheo mô hình “chơi để kiếm tiền” (play-to-earn), đã đưa Việt Nam lên bản đồ công nghệ toàn cầu. KardiaChain cũng phát triển các ứng dụng blockchain đa kết nối, cung cấp dịch vụ tài chính phi tập trung (DeFi), mở ra cơ hội giao dịch an toàn và minh bạch.
Các doanh nghiệp như CyberPurify và akaBot đang đóng góp vào an ninh mạng và tự động hóa quy trình, tạo môi trường an toàn hơn cho người dùng mạng. Drone Pro VN ứng dụng công nghệ bay không người lái để cải thiện quy trình sản xuất nông nghiệp, mang lại hiệu quả vượt trội.
Thống kê của Ban Điều hành Đề án 844, Bộ Khoa học và Công nghệ, tính đến tháng 7/2025, Việt Nam có khoảng 4.000 doanh nghiệp KNST, tập trung chủ yếu tại các thành phố lớn là Hà Nội, Đà Nẵng, Hải Phòng và TP Hồ Chí Minh. Đa phần doanh nghiệp KNST tại Việt Nam vẫn ở giai đoạn đầu của vòng đời phát triển, với giá trị doanh nghiệp tương đối thấp, cơ cấu doanh nghiệp cũng chủ yếu tập trung vào quy mô nhỏ và vừa. Ngoại trừ một số ít doanh nghiệp đã khẳng định tên tuổi hoặc nhận được vốn đầu tư từ vài trăm nghìn đến vài chục triệu USD.
Hiện tại, Việt Nam có 11 doanh nghiệp KNST được định giá trên 100 triệu USD, nổi bật nhất là 2 doanh nghiệp KNST đạt trạng thái kỳ lân (định giá trên 1 tỷ USD), bao gồm Momo và Sky Mavis. Tuy số lượng kỳ lân trong nước còn khá hạn chế so với khu vực và thế giới, hệ sinh thái KNST Việt Nam vẫn tiềm ẩn nhiều cơ hội để phát triển. Đây đang là thách thức không nhỏ đối với các doanh nghiệp Việt trong việc gia nhập câu lạc bộ các doanh nghiệp tỷ đô.
Theo khảo sát của Ngân hàng Thế giới, quy mô bình quân của doanh nghiệp KNST tại Việt Nam đã tăng đáng kể, đạt khoảng 80 nhân viên vào năm 2023, gấp 4 lần so với năm 2020. Đồng thời, “tuổi thọ” trung bình của doanh nghiệp KNST cũng được cải thiện, kéo dài từ khoảng 7 - 8 năm.
Còn khảo sát “Đổi mới và Khởi nghiệp hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững và bài học rút ra từ thực tiễn cho Việt Nam” năm 2024 được thực hiện bởi Văn phòng Đề án 844, Bộ Khoa học và Công nghệ cho thấy phần lớn doanh nghiệp KNST tại Việt Nam đang ở giai đoạn gọi vốn ban đầu, với 45,14, tập trung ở vòng Pre-seed và 30,56% ở vòng Seed. Tỷ lệ cao ở vòng Pre-seed và Seed đã phản ánh nhu cầu lớn về vốn ở giai đoạn đầu, bộc lộ sự hạn chế trong việc mở rộng quy mô. Chính sự thiếu hụt doanh nghiệp tiến xa hơn các vòng đầu thể hiện nhu cầu cấp thiết về vốn và hỗ trợ phát triển từ các nguồn lực tài chính và chuyên môn.
