Triển vọng sáng của doanh nghiệp cảng biển Việt Nam

Những gam màu sáng

Theo dữ liệu của VietstockFinance, năm 2024 khép lại với những tín hiệu lạc quan cho ngành cảng biển Việt Nam khi 28 doanh nghiệp niêm yết trên sàn HOSE, HNX và UPCoM đạt tổng doanh thu hơn 11.100 tỷ đồng trong quý IV, tăng gần 10% so với cùng kỳ. Đặc biệt, lợi nhuận ròng của nhóm này tăng 33%, lên 1.169 tỷ đồng, nhờ đóng góp đột phá từ các “ông lớn” như Viconship và Gemadept.

Gemadept ghi nhận doanh thu hơn 1,411 tỷ đồng chỉ riêng trong quý, tăng 36% so với cùng kỳ và lập kỷ lục doanh thu cả năm với con số 4,832 tỷ đồng. Trong khi đó, Container Việt Nam (Viconship) ghi nhận lợi nhuận đạt 169 tỷ đồng, tăng gấp gần 4 lần so với cùng kỳ nhờ vào việc đánh giá lại khoản đầu tư vào công ty liên kết.

Đặc biệt, Cảng Chân Mây đã chứng minh sức hút mạnh mẽ với sản lượng hàng hóa tăng gấp rưỡi so với quý 4/2023, giúp doanh thu đạt 92 tỷ đồng – tăng 54% và chuyển từ lỗ sang lãi hơn 10 tỷ đồng, đánh dấu cột mốc cao nhất trong lịch sử hoạt động. Các công ty thành viên của Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn cũng đều thể hiện sự phục hồi, với Đại lý Giao nhận Vận tải Xếp dỡ Tân Cảng lãi hơn 53 tỷ đồng, tăng 61%, nhờ sự đồng bộ từ các công ty liên kết mảng dịch vụ cảng.

Những kết quả kinh doanh ấn tượng này đã góp phần giúp ngành cảng biển cán đích các mục tiêu doanh thu và lợi nhuận dù bối cảnh kinh tế chung còn nhiều bất ổn.

Tuy nhiên, dù tăng trưởng ấn tượng, nhưng vẫn có những gam màu xám trong bức tranh chung. Lợi nhuận toàn ngành năm 2024 vẫn giảm 3.2% (còn 5.227 tỷ đồng), chủ yếu do Gemadept, đơn vị đóng góp lớn nhất vào doanh thu, lại là tác nhân chính kéo lợi nhuận đi xuống. Bên cạnh đó, sự trì trệ từ Cảng Rau Quả cũng khiến đà tăng doanh thu chậm lại.

Trên thực tế, sự phục hồi của ngành cảng biển không chỉ đến từ những con số kinh doanh mạnh mẽ mà còn nhờ vào một số yếu tố then chốt. Theo Chứng khoán FPTS, nhu cầu tiêu thụ container qua cảng dự kiến sẽ tăng khoảng 10% trong năm 2025, đạt 32.5 triệu TEUs. Động lực này phần lớn đến từ sự phục hồi của tiêu dùng tại các thị trường lớn như Mỹ, EU và Trung Quốc. Đồng thời, các dự án đầu tư quy mô như Nam Đình Vũ 3 và Gemalink 2A của Gemadept đang hứa hẹn mở ra nhiều cơ hội tăng trưởng mới.

Chứng khoán BIDV cũng nhận định rằng, thương mại quốc tế khởi sắc sẽ tạo đà cho sản lượng container qua cảng tăng, đặc biệt là khi các doanh nghiệp lớn trong ngành tận dụng tốt các nguồn lực và cải tiến công nghệ. Ở phía phía khu vực Bà Rịa – Vũng Tàu, theo Chứng khoán Bảo Việt, lợi thế xuất khẩu sang châu Âu và Mỹ sẽ được duy trì dù áp lực cạnh tranh từ các cường quốc kinh tế đang gia tăng.

Động thái chiến lược cho năm 2025?

Để duy trì và phát triển đà tăng trưởng trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, các doanh nghiệp cảng biển Việt Nam đang chuẩn bị những bước đi chiến lược mới cho năm 2025.

Nhiều doanh nghiệp đã và đang ký kết các hợp đồng liên doanh chiến lược nhằm mở rộng quy mô và năng lực cạnh tranh. Ví dụ, Gemadept đã có những bước tiến vượt bậc thông qua các dự án liên doanh như Nam Đình Vũ 3 và Gemalink 2A. Cảng Hải Phòng ký kết hợp tác với các đối tác Nhật Bản để nâng cấp hệ thống kho bãi tự động hóa. Trong khi Tân Cảng Sài Gòn phát triển dịch vụ logistics tích hợp, kết nối cảng biển với hệ thống đường sắt và đường bộ. Còn Viconship mở rộng sang dịch vụ hậu cần lạnh, đáp ứng nhu cầu vận chuyển nông sản, thủy sản.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp đang chú trọng cải thiện chất lượng dịch vụ và đảm bảo an toàn hàng hải. Đầu tư vào các hệ thống giám sát và kiểm soát chất lượng đã giúp tăng cường độ tin cậy của các dịch vụ cảng. Hơn nữa, việc áp dụng các biện pháp bảo vệ môi trường và quản lý rủi ro được xem là tiêu chí vàng của những doanh nghiệp tiên phong trong ngành.

Ngoài ra, thị trường cảng biển đang đối mặt với áp lực cạnh tranh mạnh mẽ, đặc biệt tại các khu vực trọng điểm như Hải Phòng. Để đối phó, các doanh nghiệp không chỉ phải tối ưu hóa chi phí vận hành mà còn cần đầu tư vào đào tạo nguồn nhân lực chuyên môn và xây dựng chiến lược marketing hiệu quả nhằm giữ vững thị phần và nâng cao giá trị dịch vụ.

Theo các chuyên gia kinh tế, để duy trì đà tăng trưởng, các doanh nghiệp cần tập trung vào việc tối ưu hóa hoạt động vận hành, giảm chi phí logistics và không ngừng cải tiến công nghệ. Đầu tư vào hệ thống tự động hóa, số hóa và các giải pháp xanh không chỉ giúp nâng cao hiệu quả kinh doanh mà còn góp phần xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp, hiện đại của ngành cảng biển Việt Nam trên trường quốc tế.

Nhìn chung, năm 2025 hứa hẹn là năm bùng nổ của ngành cảng biển Việt Nam, nhưng thành công chỉ đến với những doanh nghiệp biết tận dụng công nghệ, tối ưu chiến lược và thích ứng nhanh với biến động thị trường.

Trên thực tế, đang có hàng loạt câu hỏi được đặt ra cho các “gã khổng lồ” như Gemadept, Viconship trong việc duy trì đà tăng trưởng khi cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Và làm thế nào để ngành cảng biển Việt Nam không chỉ là “điểm trung chuyển” mà trở thành trung tâm logistics khu vực.

Bài toán này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa doanh nghiệp và Nhà nước trong đầu tư hạ tầng, cải cách thủ tục hành chính và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Đây có lẽ không chỉ là câu chuyện của riêng ngành cảng biển, mà còn là chìa khóa để Việt Nam củng cố vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.