Tư duy mới cho khởi nghiệp sáng tạo

Thế giới đang chứng kiến những bước tiến vượt bậc của khoa học công nghệ và sự thay đổi nhanh chóng của các mô hình kinh doanh, hoạt động khởi nghiệp sáng tạo đang đứng trước những yêu cầu và thách thức mới.

Trông “người” nghĩ về “ta”

Trên phạm vi toàn cầu, các xu hướng nổi bật bao gồm sự phát triển mạnh mẽ của chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo (AI), điện toán đám mây, internet vạn vật (IoT) và công nghệ blockchain. Những công nghệ này không chỉ định hình lại các ngành công nghiệp truyền thống mà còn mở ra những không gian mới cho sự sáng tạo và phát triển.

Bên cạnh đó, xu hướng phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững đang trở thành ưu tiên hàng đầu, đòi hỏi các doanh nghiệp khởi nghiệp phải tích hợp các yếu tố môi trường và xã hội vào mô hình kinh doanh của mình. Việc giải quyết các vấn đề toàn cầu như cạn kiệt tài nguyên và già hóa dân số cũng là những yêu cầu cấp bách mà khởi nghiệp sáng tạo cần hướng tới.

Đối với Việt Nam, để bắt kịp và vươn lên trong dòng chảy chung của thế giới, hoạt động khởi nghiệp sáng tạo cần có những tư duy mới, nhận thức mới và cách làm mới. Theo ông Hoàng Minh - Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, chúng ta phải chuyển từ tư duy quản lý sang tư duy hỗ trợ, từ việc “không quản được thì cấm” sang “tạo điều kiện để phát triển”. Tinh thần hợp tác phát triển, thay vì “xin cho”, và tư duy dài hạn, vì lợi ích chung, lâu dài của quốc gia, dân tộc, thay vì chỉ nghĩ đến lợi ích trước mắt, là những yếu tố then chốt. Hơn nữa, cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo cần phải dám nghĩ, dám làm, dám chấp nhận rủi ro, dám tiên phong và dám hành động. Đây là tinh thần dấn thân vì lợi ích quốc gia, dân tộc, vì tương lai tươi sáng của đất nước.

Cũng theo ông Hoàng Minh, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo phải thực sự trở thành một trụ cột quan trọng, thúc đẩy đổi mới mô hình tăng trưởng dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, đồng thời là môi trường lý tưởng để nuôi dưỡng và đào tạo thế hệ doanh nhân công nghệ tương lai. Tinh thần “Đổi mới để bay cao; sáng tạo để vươn xa; hội nhập để phát triển” cần được quán triệt sâu rộng và biến thành hành động cụ thể trong toàn bộ hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam.

Cơ hội vàng cho startup

Mạng lưới kết nối toàn cầu đang mở ra những cơ hội chưa từng có cho thế hệ khởi nghiệp mới. Vì vậy, khởi nghiệp sáng tạo được xem xét thêm bởi những yếu tố liên quan đến tận dụng công nghệ số như ứng dụng AI, Blockchain, IoT để tạo ra dịch vụ và sản phẩm hoàn toàn mới. Việc đổi mới mô hình kinh doanh nhằm thay đổi căn bản cách thức vận hành và tương tác với thị trường khởi nghiệp đổi mới sáng tạo còn đòi hỏi khả năng thích ứng và pivot kịp thời trước những thay đổi của thị trường.

Theo TS Đinh Việt Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Khởi nghiệp Quốc gia - ViNen, thời đại số cũng đặt ra thách thức cho các doanh nghiệp sáng tạo. Sự cạnh tranh khốc liệt đang diễn ra giữa hàng nghìn startup cùng lĩnh vực để tranh giành thị phần cũng như sự chú ý của nhà dầu tư. Do vậy, thời gian để tạo ấn tượng càng ngắn, chi phí marketing và thu hút khách hàng tăng cao. Sự đầu tư vào công nghệ mới luôn tiềm ẩn những rủi ro về tính khả thi và chi phí do công nghệ có thể trở nên lỗi thời nhanh chóng, khó khăn trong việc tìm kiếm nhân tài công nghệ. Ngoài ra, thị trường và những quy định pháp lý thay đổi không ngừng sẽ đòi hỏi khả năng thích ứng cao. Những quy định về bảo mật dữ liệu ngày càng nghiêm ngặt, thị trường có thể thay đổi bất ngờ.

Tuy nhiên, cơ hội cho startup không phải là không có, ngược lại, đây chính là cơ hội vàng trong thời đại số. Internet cho phép tiếp cận khách hàng trên toàn thế giới chỉ với một cú click chuột. Chi phí gia nhập giảm, như cloud computing và các công cụ SaaS giúp giảm đáng kể chi phí khởi nghiệp ban đầu. Công nghệ mới mở ra cơ hội thay thế hoàn toàn các nghề truyền thống. Những cơ hội này đang chờ đợi những doanh nhân dám nghĩ, dám làm và có tầm nhìn xa. Do vậy, TS Đinh Việt Hòa nhấn mạnh: “Startup cần cập nhật kiến thức và kỹ năng mới mỗi ngày để theo kịp thị trường, đầu tư nghiên cứu và phát triển các giải pháp công nghệ tiên tiến. Họ cũng cần tận dụng sức mạnh số để mang lại lợi ích cho xã hội và phát triển kinh tế. Vì vậy khởi nghiệp sáng tạo không chỉ là xu hướng mà là con đường sống còn của thời đại số. Hành trình này đòi hỏi sự kiên trì, can đảm và tầm nhìn xa”.