Tương lai bất định của Vietravel Airlines

HÀ TRANG• 26/05/2020 05:00

Việc Bộ Giao thông Vận tải đề nghị tạm thời không cấp phép thành lập hãng bay mới, khiến cho kế hoạch "cất cánh" của Vietravel Airlines lại đang xếp "lốt" chờ giấy phép đứng trước tương lai bất định.

Cục Hàng không Việt Nam cho biết đã nhận được hồ sơ xin cấp Giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không của Vietravel Airlines. Dù muốn cất cánh vào đầu năm 2021, nhưng đây là việc không dễ dàng.

Các hãng hàng không gặp khó khi Bộ GTVT tạm dừng cấp phép.

Các hãng hàng không gặp khó khi Bộ GTVT tạm dừng cấp phép. Ảnh minh họa

Nguy cơ "vỡ kế hoạch"

Lãnh đạo Cục Hàng không Việt Nam cho biết, cơ quan này đã nhận được hồ sơ xin cấp phép bay của Vietravel Airlines. Cục Hàng không Việt Nam sẽ báo cáo Bộ Giao thông vận tải (GTVT) xin chỉ đạo về đề xuất này của Vietravel Airlines.

“Nếu được chấp thuận, Cục Hàng không sẽ tiến hành thẩm định, hồ sơ. Bộ GTVT sẽ là cơ quan ra quyết định cấp giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không” - lãnh đạo Cục Hàng không nói.

Tuy nhiên, việc Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) mới đây có đề nghị tạm thời không cấp phép thành lập hãng bay mới, khiến cho kế hoạch "cất cánh" trên bầu trời của Vietravel Airlines cùng Kite Air, Vietstar Airlines đang xếp "lốt" chờ giấy phép đứng trước tương lai bất định. Trong đó, Vietravel Airlines đã được Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư với tổng vốn đầu tư 700 tỷ đồng.

Mặc dù, Bộ GTVT đề nghị tạm dừng cấp phép bay, nhưng Công ty TNHH hàng không lữ hành Việt Nam đã gửi hồ sơ tới Cục Hàng không để xin cấp phép bay cho Vietravel Airlines.

Để hiện thực hoá "giấc mơ bay" Vietravel Airlines chọn đặt trụ sở chính tại Cảng hàng không quốc tế Phú Bài (Thừa Thiên Huế) với mục tiêu cung cấp các dịch vụ vận chuyển hàng không trong nước và quốc tế, góp phần nâng cao năng lực vận tải hàng không của Việt Nam và phát triển ngành du lịch lữ hành cũng như phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Mục tiêu ban đầu, Vietravel Airlines sẽ khai thác với 3 máy bay, tăng dần theo yêu cầu của thị trường và trong quy mô cho phép của nhà chức trách với chủng loại máy bay Airbus, Boeing hoặc tương đương.

Trong tương lai tới, Vietravel Airlines sẽ là hãng vận chuyển hành khách, hàng hoá và bưu kiện phục vụ, phát triển ngành du lịch và các nhu cầu đi lại khác của cộng đồng. Dự kiến khi đi vào hoạt động, Vietravel Airlines đặt mục tiêu phục vụ 1 triệu lượt trong năm đầu tiên, qua đó tạo việc làm cho gần 600 lao động, đóng góp nguồn thu vào ngân sách.

Đứng trước nguy cơ không được cấp phép bay, ông Vũ Đức Biên, Tổng Giám đốc Vietravel Airlines vẫn khẳng định, đơn vị sẽ tập trung nguồn lực hoàn thiện Giấy phép vận chuyển hàng không và Chứng chỉ nhà khai thác tàu bay (AOC) để đủ điều kiện có thể cất cánh vào nửa đầu năm 2021.

Liên quan tới vấn đề này, Phó Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam Võ Huy Cường cho biết, Cục đã nhận được hồ sơ xin cấp phép bay của Vietravel Airlines và sẽ tiếp tục báo cáo Bộ GTVT xin chỉ đạo về đề xuất này của Vietravel Airlines. Nếu được chấp thuận, cơ quan này sẽ tiến hành thẩm định, hồ sơ. Bộ GTVT sẽ là cơ quan ra quyết định cấp giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không. "Dù muốn cất cánh vào đầu năm 2021, nhưng đây là việc không dễ dàng.", đại diện Cục Hàng không nói.

Ngay cả khi Viettravel đã được Phó Thủ tướng phê duyệt chủ trương thì một, hai năm tới cũng không phải là thời điểm thích hợp để ra đời hãng hàng không mới. Cục Hàng không Việt Nam cũng khẳng định sớm nhất phải hết năm 2021 thị trường hàng không mới có khả năng phục hồi sau dịch COVID-19.

"Bầu trời u ám"

Liên quan tiến độ thực hiện Dự án, Thủ tướng yêu cầu nhà đầu tư phải triển khai đầu tư từ tháng thứ nhất đến tháng thứ 9, kể từ khi phê duyệt chủ trương đầu tư; khai thác và kinh doanh từ tháng thứ 10. Như vậy, Vietravel sẽ phải thực hiện chuyến bay thương mại đầu tiên dưới hình thức charter (thuê chuyến không định kỳ) hoặc thường lệ trước quý I/2021.

Cần phải nói thêm, việc được phê duyệt chủ trương đầu tư chỉ là thủ tục pháp lý quan trọng đầu tiên mà một hãng hàng không cần phải hoàn thành trước khi cất cánh. Đối với trường hợp của Vietravel Airlines, từ nay đến hết năm 2020, hãng cần phải được Bộ Giao thông - Vận tải cấp giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không và Cục Hàng không Việt Nam (Bộ Giao thông - Vận tải) phê chuẩn chứng chỉ nhà khai thác cũng như một loạt công việc trên thực địa như thuê/mua tàu tay; tuyển dụng, đào tạo phi công, tiếp viên; xây dựng hệ thống dịch vụ mặt đất, thiết lập hệ thống đại lý, phân phối…

Một điểm thuận lợi đối với dự án của Vietravel Airlines là công ty mẹ - Vietravel đã chuyển đủ 700 tỷ đồng (100% vốn điều lệ) vào tài khoản của Vietravel Airlines tại Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng từ ngày 6/9/2019.

“Đây là một trong những điều kiện cần thiết để thể hiện nhà đầu tư có đủ năng lực thực hiện các dự án vận tải hàng không”, ông Võ Huy Cường, Phó cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam cho biết.

Tuy nhiên, theo báo cáo tài chính hợp nhất quý 3/2019, khoảng thời gian Vietravel nộp đủ 700 tỷ đồng vào tài khoản của Vietravel Airlines, nợ phải trả tại Vietravel bất ngờ tăng vọt. Tổng nợ phải trả tăng 1.006 tỷ đồng, tương đương 102% so với hồi đầu năm 2019 lên 1.989 tỷ đồng.

Trong đó, vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn tăng 67 tỷ đồng, tương đương 85% lên 146 tỷ đồng; vay và nợ thuê tài chính dài hạn tăng 693 tỷ đồng, tương đương… 1.925% lên 729 tỷ đồng. Như vậy, tổng nợ vay đạt 875 tỷ đồng, tăng 760 tỷ đồng, tương đương 661%. Số nợ vay tăng thêm nhiều hơn vốn điều lệ của Vietravel Airlines 60 tỷ đồng.

Không thể khẳng định được số nợ vay này dùng để thành lập hãng hàng không Vietravel Airlines nhưng rõ ràng kể từ khi Vietravel nộp tiền vốn điều lệ của Vietravel Airlines, áp lực nợ vay tại Vietravel tăng tới 661%.

Trong quý 1/2020, đại dịch Covid-19 hoành hành khiến hàng không và du lịch là những ngành bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Nhiều doanh nghiệp du lịch hoặc báo lãi giảm sâu hoặc thua lỗ nặng. Vietravel là trường hợp thứ hai.

Theo báo cáo tài chính hợp nhất quý 1/2020, Vietravel đã thua lỗ tới 41,5 tỷ đồng dù cùng kỳ năm ngoái lãi 5,2 tỷ đồng. Đại dịch Covid-19 đã khiến doanh thu của Vietravel lao dốc, giảm 613 tỷ đồng, tương đương 43,7% so với quý 1/2019.

Trong kỳ, Vietravel đã nỗ lực cắt giảm chi phí. Chi phí quản lý doanh nghiệp và chi phí bán hàng lần lượt giảm từ 87,6 tỷ đồng xuống 57 tỷ đồng và từ 10,4 tỷ đồng xuống 8,5 tỷ đồng. Ngoài ra, Vietravel còn được hỗ trợ bởi doanh thu hoạt động tài chính tăng 17,4 tỷ đồng, tương đương 2.900% lên 18 tỷ đồng.

Thế nhưng, hoạt động kinh doanh vẫn khiến Vietravel thua lỗ 41,1 tỷ đồng nên khiến lợi nhuận sau thuế Vietravel là âm 41,5 tỷ đồng.

Con số thua lỗ này không thể chỉ "đổ lỗi" cho COVID-19. Trên thực tế, có một nguyên nhân khác đóng góp không nhỏ khiến lợi nhuận của Vietravel là con số âm. Đó là chi phí tài chính quá cao.

Trong kỳ, chi phí tài chính tại Vietravel lên tới 23,6 tỷ đồng, tăng 20,8 tỷ đồng, tương đương 743% so với quý 1/2019. Trong đó, chi phí lãi vay là 21,2 tỷ đồng, chiếm tới 90% chi phí tài chính.

Chi phí lãi vay đang gây áp lực lớn lên hoạt động của Vietravel dù suốt thời gian qua, Vietravel đã nỗ lực giảm nợ phải trả. Tại thời điểm 31/3/2020, tổng nợ phải trả tại Vietravel là 1.703 tỷ đồng, giảm 240 tỷ đồng, tương đương 12,4% so với hồi đầu năm.

Dù vậy, nợ phải trả vẫn cao gấp 8,6 lần vốn chủ sở hữu. Đây là tỷ lệ rất cao, có thể gây ra rủi ro tài chính. Tại thời điểm cuối quý 3/2019, tỷ lệ này là 4,4%, thấp hơn nhiều so với 8,6% nhưng cũng là con số rất cao.

Tổng nợ phải trả giảm nhưng tổng nợ vay lại tăng, đạt 941 tỷ đồng, cao hơn so với con số 875 tỷ đồng cuối kỳ Vietravel nộp 700 tỷ đồng vốn điều lệ cho Vietravel Airlines.

Nợ vay là một vấn đề không hề nhỏ của Vietravel Airlines. Nhưng có một vấn đề lớn mà hãng hàng không nay đang phải đối mặt chính là khủng hoảng hàng không do đại dịch COVID-19 gây ra.

Vietravel Airlines dự kiến cất cánh trong quý 2/2020, thời điểm đại dịch Covid-19 chắc chắn chưa kết thúc trên toàn thế giới. Bên cạnh đó, trong quý 1/2020, Covid-19 đã kịp làm các hãng hàng không thể giới cũng như Việt Nam lao đao vì phần lớn các chuyến bay bị hủy bỏ.

Công ty Chứng khoán Bản Việt (VCSC) ước tính, 25% sản lượng ngành hàng không đến từ các chuyến bay từ Trung Quốc. Khi các chuyến bay này đã ngừng khai thác từ đầu tháng 2 đến nay, sản lượng toàn ngành hàng không được dự báo sẽ giảm khoảng 30% trong quý đầu năm, sau đó giảm 23% trong quý 2 so với cùng kỳ. Sự phục hồi, nếu có, sẽ chỉ bắt đầu một cách từ từ trong nửa cuổi năm.

Dự kiến doanh thu năm 2020 của Vietnam Airlines có thể giảm đến 12.500 tỷ đồng khiến hãng hàng không quốc gia có thể thua lỗ 4.300 tỷ đồng. Vietjet Air cũng lao đao bởi hoạt động chính của mình. Tuy nhiên, Vietjet Air có thể bù đắp được bằng doanh thu bán máy bay. Còn Bamboo Airways, do không thể cất cánh được, hãng hàng không này đã khiến công ty mẹ là FLC thua lỗ trong quý 1/2020.