Gửi bình luận
Thị trường bán buôn điện cạnh tranh sẽ vận hành toàn diện từ 1/7/2026, còn thị trường bán lẻ điện cạnh tranh (VREM) sẽ triển khai từ 1/1/2027.
Theo ông Trịnh Quốc Vũ, Phó Cục trưởng Cục Điện lực khẳng định, việc hoàn thiện cơ chế thị trường điện là nhiệm vụ trọng tâm nhằm bảo đảm minh bạch, hiệu quả và phát triển bền vững.
Sau hơn hai thập kỷ cải cách, thị trường điện Việt Nam đã hình thành và phát triển theo hướng cạnh tranh, phù hợp thực tiễn trong nước và tiếp cận xu hướng quốc tế. Đề án hình thành và phát triển thị trường điện lực Việt Nam theo Quyết định số 26/2006/QĐ-TTg đã mở ra quá trình chuyển đổi từ cơ chế độc quyền sang cơ chế cạnh tranh có sự điều tiết của Nhà nước.
Theo ông Trịnh Quốc Vũ, sau hơn 13 năm vận hành, thị trường bán buôn điện cạnh tranh (VWEM) đã mang lại nhiều kết quả tích cực. Cụ thể, cơ chế vận hành ngày càng minh bạch, giá điện dần phản ánh đúng quy luật cung - cầu, khuyến khích các đơn vị phát điện nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả sản xuất kinh doanh. Hệ thống điện quốc gia được vận hành an toàn, ổn định, góp phần hình thành môi trường cạnh tranh lành mạnh và củng cố niềm tin của nhà đầu tư.
Trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng toàn cầu, ông Vũ nhấn mạnh yêu cầu tiếp tục hoàn thiện thể chế, cơ chế vận hành và điều tiết giá điện, phù hợp với định hướng tại Luật Điện lực (sửa đổi năm 2024) và các Nghị quyết của Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ, hướng tới thị trường bán lẻ điện cạnh tranh hoàn chỉnh, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và phát triển bền vững.
Phó Cục trưởng Cục Điện lực cho biết, đơn vị đang phối hợp với Đại sứ quán Australia tại Việt Nam cùng các chuyên gia trong và ngoài nước đánh giá toàn diện quá trình triển khai thị trường điện, làm rõ kết quả, hạn chế và đề xuất lộ trình phát triển giai đoạn tới.
Theo Cục Điện lực (Bộ Công Thương), đơn vị đang hoàn thiện Đề án lộ trình phát triển thị trường điện cạnh tranh thay thế Quyết định số 63/2013/QĐ-TTg. Dự kiến, thị trường bán buôn điện cạnh tranh sẽ vận hành toàn diện từ 1/7/2026, còn thị trường bán lẻ điện cạnh tranh (VREM) sẽ triển khai từ 1/1/2027. Lộ trình này bám sát định hướng tại Nghị quyết 70-NQ/TW và Nghị quyết 328/NQ-CP, bảo đảm nguyên tắc minh bạch, bình đẳng, tách bạch rõ chức năng quản lý nhà nước với hoạt động sản xuất – kinh doanh, loại bỏ cơ chế bù chéo và từng bước áp dụng giá điện theo cơ chế thị trường.
Cũng từng góp ý cho phát triển thị trường điện cạnh tranh, ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam đánh giá, hiện mới chỉ có 38% tổng công suất nguồn điện tham gia thị trường, còn lại nằm ngoài vì đang hưởng cơ chế FIT hoặc bao tiêu. Nếu không có thêm “người bán”, thị trường sẽ không thể phản ánh đúng quan hệ cung - cầu.
“Chỉ khi tăng dần tỷ lệ nguồn tham gia, giá điện mới phản ánh đúng chi phí và tạo tín hiệu đầu tư chính xác”, ông Tuấn nhấn mạnh, đồng thời đề xuất cơ chế giá điện theo khu vực hoặc theo nút (nodal pricing) để phản ánh đúng chi phí truyền tải, phân phối và thu hút đầu tư mới.
Trong khi đó, ông Nguyễn Đức Ninh, Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện Quốc gia (NSMO) cho rằng, để thị trường điện cạnh tranh vận hành hiệu quả, cần giải quyết ba nhiệm vụ.
Thứ nhất, cần xây dựng lộ trình phát triển thị trường điện mới, thay thế Quyết định 63/2013/QĐ-TTg, hướng tới thị trường bán lẻ vào năm 2027.
Thứ hai, phải tiến hành rà soát và điều chỉnh thiết kế thị trường, thay thế các quyết định 8266/QĐ-BCT và 2093/QĐ-BCT, bảo đảm phù hợp thực tiễn.
Thứ ba, đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin, trong đó cấp bách nhất là hệ thống quản lý thị trường điện (MMS), triển khai ngay trong năm 2025 để phục vụ vận hành và thanh toán minh bạch.
Các chuyên gia nhận định, việc Chính phủ ban hành Nghị định 72/2025/NĐ-CP và Bộ Chính trị ra Nghị quyết 70-NQ/TW đã tạo nền tảng pháp lý quan trọng cho phát triển thị trường điện cạnh tranh. Tuy nhiên, thành công của cải cách thị trường điện phụ thuộc vào sự đồng bộ thể chế, quyết tâm thực hiện và năng lực điều hành.
Một thị trường điện cạnh tranh, minh bạch, bền vững không chỉ mang lại quyền lựa chọn cho người dân và doanh nghiệp, mà còn củng cố an ninh năng lượng quốc gia và tạo động lực thu hút đầu tư cho giai đoạn phát triển mới.
