Vướng quy định, bảo hiểm tiền gửi chưa là “tấm lá chắn” tâm lý cho người gửi tiền

Chiều 22/9, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự án Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi). Thừa ủy quyền Thủ tướng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng trình bày tờ trình.

Sau 12 năm, Luật BHTG năm 2012 đã đạt nhiều kết quả, góp phần quan trọng vào việc bảo vệ người gửi tiền và ổn định hệ thống TCTD. Tuy nhiên, theo cơ quan soạn thảo, thực tiễn cũng bộc lộ những bất cập, phát sinh vướng mắc cần giải quyết. Chẳng hạn, quyền và nghĩa vụ của tổ chức tham gia BHTG, của chính tổ chức BHTG cần sửa đổi để tương thích với các quy định pháp luật hiện hành và phù hợp thực tế. Cơ chế phí bảo hiểm chưa linh hoạt, chưa khuyến khích các TCTD hoạt động an toàn; hạn mức trả tiền bảo hiểm và thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm chưa đồng bộ với các luật liên quan, chưa bảo vệ tối đa quyền lợi người gửi tiền.

Đặc biệt, quy định hiện hành chỉ cho phép chi trả tiền gửi khi TCTD đã có quyết định phá sản dẫn đến nguy cơ chậm trễ, không bảo đảm vai trò “tấm lá chắn” tâm lý cho người gửi tiền, tập trung vào quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia, phí, hạn mức, thời điểm chi trả bảo hiểm tiền gửi.

Cụ thể theo Thống đốc, dự thảo quy định Bảo hiểm tiền gửi được cho vay đặc biệt tổ chức tham gia trong trường hợp họ được can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt và bị rút tiền hàng loạt và để thực hiện phương án phục hồi, chuyển giao bắt buộc. Bảo hiểm tiền gửi được tự quyết định việc cho vay đặc biệt, gồm việc cho vay có hoặc không có tài sản bảo đảm, hoặc lãi suất.

Dự thảo sửa quy định về thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm sớm hơn hiện hành. Cụ thể, dự thảo bổ sung quy định chi trả trong trường hợp đặc biệt, phát sinh sự cố, khủng hoảng có nguy cơ gây mất an toàn hệ thống tổ chức tín dụng.

Thực tế, quy định hiện hành cho phép quỹ bảo hiểm tiền gửi chi trả khi tổ chức tín dụng phá sản. Tuy nhiên, theo Thống , việc này dẫn tới trường hợp sự cố xảy ra như một ngân hàng bị rút tiền hàng loạt, nhà điều hành cần giải pháp để ổn định hệ thống nhưng không thể sử dụng tiền từ bảo hiểm tiền gửi.

Thống đốc dẫn trường hợp sự cố rút tiền hàng loạt từng xảy ra tại Ngân hàng SCB. Thời điểm đó, quỹ bảo hiểm tiền gửi có gần 100.000 tỷ đồng nhưng không sử dụng được do vướng quy định này. Vì vậy, dự thảo luật đề xuất cho phép bảo hiểm tiền gửi được chi trả cho người gửi tiền sớm hơn, thay vì chờ đến tuyên bố phá sản mới sử dụng được để đảm bảo an toàn hệ thống, theo Thống đốc.

Cùng với đó, dự thảo luật bổ sung quy định trong trường hợp đặc biệt, Thống đốc quyết định hạn mức chi trả tối đa bằng toàn bộ các khoản tiền gửi được bảo hiểm của người gửi tiền, thay vì chỉ nhận trong hạn mức bảo hiểm. Theo luật hiện hành, thẩm quyền này của Thủ tướng.

Về phân cấp, phân quyền, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, nhiều nội dung được bổ sung giao cho Chính phủ, kế thừa nội dung phân quyền cho Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành, tổ chức BHTG. “Việc phân cấp, phân quyền phù hợp với chỉ đạo tại Nghị quyết của Bộ Chính trị về đổi mới tư duy, định hướng xây dựng pháp luật, phù hợp với chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền của Đảng, Nhà nước và phù hợp với thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan được phân cấp, phân quyền” - Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh.

Ngoài nội dung về thời điểm chi trả, dự thảo luật giao Thống đốc quy định mức phí bảo hiểm tiền gửi, đồng thời bổ sung quy định tạm hoãn nộp tiền phí phát sinh trước thời điểm tổ chức tín dụng bị đặt vào kiểm soát đặc biệt. Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho rằng điều này nhằm tạo cơ sở để các tổ chức tín dụng này chưa phải thực hiện ngay việc nộp khoản phí bảo hiểm còn thiếu, nộp chậm và tiền phạt (nếu có). Tuy nhiên, tổ chức tín dụng sẽ phải xây dựng kế hoạch để hoàn trả khoản tiền được tạm hoãn nộp trong phương án cơ cấu lại.

Xuất phát từ các yêu cầu cấp bách sửa đổi, Thống đốc cho biết, Chính phủ giao Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chủ trì xây dựng hồ sơ chính sách, lấy ý kiến các cơ quan liên quan, tiếp thu và giải trình đầy đủ. Bộ Tư pháp đã thẩm định dự án, Chính phủ họp chuyên đề pháp luật và thống nhất trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ 10 khóa XV.