Xe máy Trung Quốc thách thức Honda, Yamaha

Theo ông Yasumasa Hasegawa, Chủ tịch Hasegawa Mobility - nhà nhập khẩu chính thức của Yadea tại Nhật Bản, mẫu xe máy điện mà Yadea đem đến Nhật Bản lần này tên Porta, được mô tả là “nhỏ gọn, giá cả phải chăng, phù hợp nhu cầu đi lại hằng ngày”.

Porta thuộc dòng xe máy điện công suất thấp, được phân loại vào hạng Class 1 tại Nhật. Người dùng chỉ cần bằng lái xe thông thường để điều khiển. Xe có thể sạc trực tiếp từ ổ điện gia đình, với phạm vi di chuyển tối đa 60km mỗi lần sạc.

Ngoại hình Porta được thiết kế theo phong cách retro kết hợp màu sắc trẻ trung nhằm thu hút khách hàng trẻ. Ban đầu, thị trường dự đoán giá bán khoảng 100.000 yên (680 USD), nhưng mức giá chính thức là 217.800 yên (1.480 USD). Tuy nhiên giá này vẫn rẻ hơn 30% các dòng xe điện hạng Class 1 mà Honda và Yamaha, hai thương hiệu xe máy lâu đời của Nhật Bản, đang niêm yết.

Động thái gia nhập Nhật Bản của Yadea diễn ra trong bối cảnh chính phủ quốc gia Đông Á này siết chặt quy định khí thải đối với xe máy. Cụ thể, các quy định mới tương đương với tiêu chuẩn Châu Âu, buộc các sản phẩm xe cộ trong tương lai phải giảm đáng kể lượng khí CO và NOx. Điều này khiến các mẫu xe máy chạy xăng hiện tại phải dừng sản xuất. Tuy các hãng xe đã lên kế hoạch tung ra một số mẫu xe xăng đáp ứng chuẩn mới thì đến nay chỉ có Yamaha công bố thời điểm ra mắt cụ thể vào nửa đầu năm 2026.

Ngoài xe xăng hiện đang gặp áp lực về quy định của chính phủ, Honda và Yamaha đều bán xe điện hạng Class 1 giống Yadea Porta. Tuy nhiên giá cả lại đắt hơn, với giá khoảng 300.000 yên (2.040) so với giá gần 220.000 yên của Yadea.

Doanh số xe hai bánh tại Nhật từng đạt đỉnh hơn 3 triệu chiếc/năm vào thập niên 1980, nhưng đã giảm xuống chỉ còn khoảng 320.000 chiếc vào năm 2024 do tỷ lệ sinh thấp và dân số già. Thay đổi lớn như siết chặt khí thải được xem là cơ hội cho những tân binh như Yadea mở rộng thị phần xe điện vốn còn non trẻ tại Nhật.

Yadea được thành lập tại Trung Quốc năm 2001. Trước đây, thị trường xe hai bánh Trung Quốc chủ yếu do các hãng Nhật chi phối. Tuy nhiên từ những năm 2000, xu hướng xe điện phục vụ nhu cầu đi lại thường nhật đã giúp doanh nghiệp nội địa vươn lên nhờ lợi thế giá thành, dần kiểm soát thị trường.

Lợi thế cạnh tranh của Yadea là khả năng tự phát triển và sản xuất các linh kiện cốt lõi như pin và động cơ. Hãng được ví như “BYD của xe hai bánh” tại Trung Quốc, chiếm thị phần lớn trong phân khúc xe điện dưới 5.000 nhân dân tệ (700 USD). Hiện Yadea cũng mở rộng mạng lưới phân phối ra hơn 100 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Trên phạm vi toàn cầu, các nhà sản xuất Nhật như Honda, Yamaha, Suzuki và Kawasaki hiện nắm giữ hơn 40% thị phần, dựa trên thế mạnh động cơ đốt trong. Tuy nhiên, xu hướng giảm phát thải carbon đang thúc đẩy nhanh quá trình điện hóa. Theo Viện Nghiên cứu Yano (Tokyo), doanh số xe hai bánh toàn cầu năm 2024 đạt 59,9 triệu chiếc, trong đó 8,5% là xe điện. Trong viễn cảnh lạc quan nhất, tỷ lệ này có thể tăng lên 18,8% vào năm 2035.

Bên cạnh Yadea, nhiều đối thủ mới cũng đang nổi lên như Ola Electric Mobility (Ấn Độ), VinFast (Việt Nam) hay Gogoro (Đài Loan). Một số mẫu xe thuộc các thương hiệu này có khả năng di chuyển trên 100km mỗi lần sạc, nâng cao tính tiện lợi cho người sử dụng.

Hiện nay, chi phí cao cùng hạ tầng sạc chưa phát triển là những rào cản lớn khiến xe hai bánh điện chưa thể lan rộng ngoài Trung Quốc và một số khu vực nhất định.

Dù vậy, các hãng Nhật không đứng ngoài cuộc. Honda đã công bố kế hoạch đầu tư 500 tỷ yen (3,4 tỷ USD) cho xe hai bánh điện đến năm 2030, với mục tiêu ra mắt 30 mẫu mới trên toàn cầu, đạt doanh số thường niên 4 triệu chiếc, trong đó khoảng 20% là xe điện. Trong khi đó, Yamaha cũng đặt mục tiêu điện hóa khoảng 30% các mẫu xe hai bánh mới trong giai đoạn 2025–2028, với các dự án nâng cấp các dòng xe hiện có hoặc hợp tác với startup Mỹ.