Xem xét nâng hạn mức, thời hạn cho vay với doanh nghiệp ngành lúa gạo

Đây là một trong số các nội dung quan trọng trong văn bản chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đối với các ngân hàng thương mại và các NHNN khu vực tại các địa bàn "vựa lúa gạo" cả nước.

Cụ thể, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện 21/CĐ-TTg ngày 04/03/2025 về điều hành đảm bảo cân đối cung cầu lúa gạo trước diễn biến thị trường thế giới và trong nước; để kịp thời đáp ứng nhu cầu vốn tín dụng phục vụ sản xuất, chế biến, thu mua tạm trữ và xuất khẩu gạo, nhất là thu mua lúa hàng hóa vụ Đông Xuân 2025 tại các tỉnh khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), ngày 5/3/2025, NHNN đã có Công văn số 1595/NHNN-TD đề nghị các ngân hàng thương mại, NHNN chi nhánh Khu vực 13, 14, 15 thực hiện một số nội dung.

Đối với các ngân hàng thương mại, NHNN yêu cầu chủ động cân đối nguồn vốn, đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn vay của người dân, doanh nghiệp sản xuất, chế biến, thu mua, tạm trữ, tiêu thụ (trong nước, xuất khẩu) lúa, gạo trong năm 2025, nhất là thu mua lúa hàng hóa vụ Đông Xuân tại các tỉnh, thành phố khu vực ĐBSCL; tạo điều kiện hỗ trợ nông dân tái vụ. Không để xảy ra tình trạng người dân, doanh nghiệp có phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả, đáp ứng đầy đủ quy định của pháp luật mà không được tiếp cận hoặc chậm tiếp cận vốn vay do các điều kiện và thủ tục phiền hà.

Các NHTM được yêu cầu nghiên cứu, xem xét nâng hạn mức, thời hạn cho vay phù hợp với quy định của pháp luật đối với các doanh nghiệp có năng lực, kinh nghiệm tổ chức thu mua, chế biến, xuất khẩu, có hệ thống kho chứa để thu mua gạo tạm trữ; tạo điều kiện mở rộng tín dụng trung, dài hạn để hỗ trợ trong đầu tư kho chứa, máy móc, thiết bị chế biến, bảo quản và tạm trữ.

Tại văn bản, NHNN chỉ đạo các TCTD thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và NHNN trong việc tiếp tục tiết giảm chi phí hoạt động, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và thực hiện các biện pháp khác để giảm lãi suất cho vay, sẵn sàng chia sẻ một phần lợi nhuận nhằm hỗ trợ người dân, doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng, thúc đẩy sản xuất kinh doanh, nhất là trong lĩnh vực lúa gạo khu vực ĐBSCL.

Tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh lúa, gạo tiếp cận nguồn vốn tín dụng với lãi suất ưu đãi theo các chương trình của ngân hàng.

Đẩy mạnh cải cách, đơn giản hóa thủ tục, hồ sơ vay vốn, tài sản bảo đảm nhằm kịp thời hỗ trợ tính mùa vụ trong sản xuất, chế biến, thu mua, tạm trữ, xuất khẩu lúa, gạo.

Tiếp tục đẩy mạnh triển khai chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn theo Nghị định 55/2015/NĐ-CP ngày 9/6/2015, Nghị định 116/2018/NĐ-CP ngày 7/9/2018 của Chính phủ, trong đó chú trọng cho vay các mô hình chuỗi liên kết lúa, gạo từ khâu sản xuất đến thu mua, chế biến, bảo quản, tiêu thụ sản phẩm.

Đẩy mạnh triển khai Chương trình cho vay liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm lúa gạo chất lượng cao và phát thải thấp vùng ĐBSCL theo Quyết định 1490/QĐ-TTg ngày 27/11/2023 của Thủ tướng Chính phủ và theo các nội dung chỉ đạo của Lãnh đạo NHNN tại Hội nghị triển khai Chương trình tín dụng ưu đãi thực hiện đề án một triệu héc-ta lúa chất lượng cao và phát thải thấp vùng ĐBSCL ngày 07/11/2024 tại Đồng Tháp và các Văn bản số 8364/NHNN-TD ngày 11/10/2024, số 288/NHNN-TD ngày 14/01/2025, số 289/NHNN-TD ngày 14/01/2025, số 961/NHNN-TD ngày 14/02/2025 của NHNN.

Tăng cường hoạt động kết nối Ngân hàng – Doanh nghiệp để kịp thời có các giải pháp tháo gỡ khó khăn; phối hợp với Hiệp hội Lương thực Việt Nam, Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam thông tin các chính sách tín dụng của ngành ngân hàng cho các doanh nghiệp là hội viên để biết và tham gia khi có nhu cầu.

NHNN cũng chỉ yêu cầu các NHNN chi nhánh Khu vực 13, 14, 15 (Theo cơ cấu sau sắp xếp tinh gọn, NHNN chi nhánh Khu vực 13, gồm 4 tỉnh: Tiền Giang, Long An, Bến Tre, Trà Vinh; Khu vực 14, gồm 5 tỉnh thành: Cần Thơ, Hậu Giang, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Vĩnh Long; Khu vực 15, gồm 4 tỉnh: Kiên Giang, An Giang, Đồng Tháp, Cà Mau_ - các NHNN chi nhánh này phải chỉ đạo các chi nhánh ngân hàng thương mại trên địa bàn thực hiện các nội dung đã nêu.

Đồng thời, phối hợp với các sở, ban ngành trên địa bàn tăng cường triển khai Chương trình kết nối Ngân hàng - Doanh nghiệp nhằm kịp thời tháo gỡ khó khăn vướng mắc, tạo thuận lợi cho các thương nhân, doanh nghiệp, người sản xuất, kinh doanh lúa, gạo trong tiếp cận nguồn vốn tín dụng.

NHNN cũng giao nhiệm vụ cụ thể với Chủ tịch, Tổng Giám đốc các ngân hàng thương mại và Giám đốc NHNN chi nhánh tại Khu vực 13, 14, 15 bám sát diễn biến, tình hình thị trường và việc cho vay ngành lúa, gạo; trường hợp khó khăn, vướng mắc vượt thẩm quyền, đề nghị báo cáo NHNN, Bộ, ngành liên quan và UBND tỉnh, thành phố trên địa bàn để được xem xét, xử lý.

Trước đó, theo Công điện của Thủ tướng Chính phủ, nhu cầu nhập khẩu lúa gạo của các nước trên thế giới giảm, chưa có dấu hiệu phục hồi trong thời gian ngắn hạn, các thị trường nhập khẩu lớn đang thận trọng trong dự trữ và thu mua gạo. Điều này dẫn tới xuất khẩu gạo trong hai tháng đầu năm có xu hướng giảm, trong khi đang thu hoạch rộ lúa vụ Đông Xuân nên có hiện tượng giá thu mua lúa giảm đáng kể.

Cùng với giao nhiệm vụ cho NHNN, Thủ tướng chỉ đạo Bộ trưởng Bộ Tài chính tạo điều kiện hoàn thuế xuất khẩu sớm, cơ chế thông quan nhanh gọn, tăng kiểm tra đối với hoạt động xuất nhập khẩu gạo, chủ động xây dựng kế hoạch mua dự trữ gạo quốc gia.

Nhận định chung về diễn biến giá hàng nông sản, cụ thể là cà phê và lúa, gạo trên thị trường thời gian qua, lãnh đạo của Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cho biết có diễn biến trái chiều. Trong khi cà phê tăng giá giúp nông dẫn thu nhập tốt, thì ngành lương thực, cụ thể là lúa gạo đang diễn ra tình trang đầu ra đang bị hạn chế. Trước kia giá lúa rơi vào khoảng 8.000-9.000 đồng/kg, bây giờ giá 6.000 đồng/kg nhưng không bán nổi. "Vựa lúa" miền Tây đang vào vụ thu hoạch Đông - Xuân nhưng phần lớn các doanh nghiệp có hợp đồng cũ vẫn xuất bình thường, nhiều doanh nghiệp chỉ mua lai rai, chưa dám đẩy mạnh.

Theo đó, đại diện VFA kiến nghị ngân hàng linh hoạt, năng động trong việc cho vay vốn sẽ thúc đẩy phát triển cho doanh nghiệp, đặc biệt với nông dân và doanh nghiệp liên quan đến nông sản. Cụ thể, cần có chính sách ưu tiên cho người dân và doanh nghiệp uy tín khi cho vay, đặc biệt liên quan đến thế chấp bằng tài sản. Thay vì để người dân vay nóng bên ngoài, ngân hàng tạo thuận lợi hơn để cho dân vay tiền. Song song đó là đẩy mạnh hoạt động cho vay bằng cách chấp nhận việc thế chấp tiền, hàng hoá, hợp đồng…

Một đại diện NHNN khu vực cũng cho biết thực tế các ngân hàng thương mại luôn có chương trình cho vay ưu đãi đặc biệt với mục tiêu đóng góp bình ổn và hỗ trợ doanh nghiệp ngành lúa gạo cũng bà con nông dân và các đại lý thu mua, các doanh nghiệp liên quan chuỗi sản xuất cung ứng phân phối lúa gạo.

Tại Hội nghị về ổn định thị trường lúa gạo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, Phó Thống đốc NHNN cũng chia sẻ, ngành lúa gạo đã đạt được nhiều thành tựu trong những năm qua, đặc biệt là sự chuyển dịch nhanh chóng sang sản xuất lúa chất lượng cao. Với Đề án 1 triệu ha trồng lúa phát thải thấp, ông Tú khẳng định đây là một trong những mô hình liên kết sản xuất quan trọng, giúp gia tăng hiệu quả sản xuất và giảm rủi ro cho người nông dân.

Với những khó khăn đang xuất hiện của ngành, Phó Thống đốc khẳng định hiện nay, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã có khoản tín dụng 30.000 tỷ để phục vụ Đề án này và nếu giải ngân hết sớm, NHNN sẵn sàng triển khai thêm.

Cũng theo Phó Thống đốc, việc tạm trữ gạo để đảm bảo chất lượng và ổn định giá cả là một vấn đề quan trọng. Ngành ngân hàng đã và đang làm việc với các doanh nghiệp để có các khoản đầu tư vào hệ thống tạm trữ và chế biến sâu. Tuy nhiên, vấn đề này đòi hỏi sự cam kết của các doanh nghiệp trong việc bảo đảm khả năng trả nợ.