[12 dự án thua lỗ] Bài 3: Để tư nhân “đấu” với MCC tại “đấu trường” Tisco?

Theo báo cáo đánh giá của HĐQT Gang thép Thái Nguyên, đầu năm 2019, tình hình tài chính của Tisco lâm vào tình trạng “cực kỳ khó khăn”. Nguy cơ khủng hoảng tài chính dẫn tới phá sản là hiện hữu nếu không có sự giải cứu kịp thời của Chính phủ, các ngân hàng và các cấp có thẩm quyền. Mặc dù công suất hiện có thể đạt sản lượng gần 1 triệu tấn/năm, nhưng việc triển khai tổ chức sản xuất còn phụ thuộc nhiều vào diễn biến thị trường, khả năng tiêu thụ sản phẩm. Bởi theo Tisco, giai đoạn 2017 - 2018 tiêu thụ sản phẩm gặp khó khăn do ngày càng có nhiều dự án thép mới đi vào sản xuất, cạnh tranh khốc liệt trong khi nhu cầu thị trường có hạn.

Đánh giá về Tisco, trong cuộc họp xử lý 12 dự án ngành Công Thương do Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ chủ trì mới đây, ông Trần Quốc Khánh, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết, đối với nhiệm vụ hỗ trợ giải chấp bảo lãnh của Tổng công ty Thép Việt Nam tại dự án mở rộng giai đoạn 2 công ty Gang thép Thái Nguyên, thực hiện chỉ đạo của NHNN, Vietinbank đã làm việc với Tisco và đề nghị được cung cấp tài liệu, hồ sơ liên quan bổ sung các tài sản để ngân hàng xem xét thẩm định. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay. Tisco chưa cung cấp nên Vietinbank chưa có cơ sở thẩm định và xem xét giải phóng những nghĩa vụ bảo lãnh của Tổng công ty Thép Việt Nam.

Về phía Tổng công ty Thép Việt Nam, ông Nguyễn Đình Phúc - Tổng giám đốc Tổng công ty Thép Việt Nam (chiếm 65% vốn tại TISCO) cho rằng, hiện nay việc đàm phán với nhà thầu Tập đoàn Xây lắp Luyện kim Trung Quốc (gọi tắt là MCC) vẫn gặp khó khăn. Cũng bởi điều kiện tiên quyết từ phía nhà thầu Trung Quốc yêu cầu phải tăng vốn đầu tư thêm 100 triệu USD để hoàn thành dứt điểm dự án. Do đó, hiện Tổng công ty Thép Việt Nam đang chờ ý kiến của Bộ Tư pháp về xử lý pháp lý.

Theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, cần sớm bàn giao Tổng công ty Thép từ Bộ Công Thương về Tổng công ty kinh doanh vốn nhà nước (SCIC). Từ đó thực hiện xử lý dứt điểm hợp đồng EPC và khoản giải chấp bảo lãnh còn vướng mắc để sớm tiến hành cổ phần hóa.

“Mặc dù chưa xử lý được EPC và giải chấp nhưng  trước mắt vẫn có thể thuê tư vấn định giá xem được  bao nhiêu, trên cơ sở đó sẽ cáo bạch và công khai dự án còn vướng mắc hai vấn đề trên thì liệu có thể thoái vốn được không? Thoái hết vốn để tư nhân “nhảy” vào “chiến đấu” với MCC?”, Phó Thủ tướng đề xuất.

Trả lời yêu cầu của Phó Thủ tướng, trong trường hợp chưa xử lý được dứt điểm các vướng mắc trong hợp đồng EPC thì liệu có cổ phần hóa, thoái vốn được không, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Phan Chí Hiếu cho biết, về mặt pháp luật thì cũng không có vấn đề gì nếu cáo bạch rõ thực trạng. Nhưng nếu "làm sạch" được công ty, xử lý hết các vướng mắc thì khả năng thoái vốn sẽ đạt được lợi ích lớn hơn.

“Trong báo cáo về dự án này, chúng tôi có thấy phía Tổng công ty Thép Việt Nam và Tisco cũng có hướng xử lý là tiếp tục đàm phán với nhà thầu và mong muốn họ quay lại làm tiếp những phần việc trong hợp đồng ba bên với các nhà thầu phụ. Tuy nhiên, đến nay chúng tôi cũng chưa được biết tình hình đàm phán như thế nào, chi phí cho nhà thầu Trung Quốc ra sao”, ông Hiếu nói.

Vẫn theo ông Hiếu, nếu không được thì cũng cần có các biện pháp để xử lý dứt điểm. Riêng vụ việc này, ông Hiếu cũng phải thẳng thắn nhìn nhận, về phía chúng ta cũng có nhiều điểm còn chưa được rõ ràng.