34% giáo sư xét duyệt năm 2017 không có... bài báo quốc tế

Hội đồng Chức danh Giáo sư Nhà nước vừa công bố danh sách 1.226 giáo sư, phó giáo sư được xét duyệt năm 2017.

Con số này cao kỷ lục trong suốt lịch sử 41 năm nhà nước tổ chức xét phong/công nhận đạt tiêu chuẩn phó giáo sư (PGS), giáo sư (GS). Tuy nhiên, điều đáng nói, trong số giáo sư, phó giáo sư được xét duyệt, số người có công trình nghiên cứu khoa học được đăng trên các tạp chí ISI/Scopus rất thấp.

Số lượng GS, PGS năm 2017 tăng đột biến

Cụ thể, trong số 85 GS được xét duyệt lần này có 56 GS có bài báo đăng trên tạp chí ISI và Scopus với số lượng 924 bài, trung bình 16,5 bài/giáo sư có bài trên tạp chí ISI/Scopus, chiếm gần 66%. Đối với phó giáo sư, trong số 1.141 người được xét duyệt thì có 532 người có bài báo đăng trên các tạp chí nổi tiếng thế giới, chiếm 46,6%.

Trong số các giáo sư được xét duyệt năm nay của các ngành, thì ngành Toán có một giáo sư và cũng là giáo sư trẻ nhất năm 2017 là Phạm Hoàng Hiệp với 37 bài được đăng trên tạp chí ISI/Scopus.

Số lượng giáo sư, phó giáo sư năm 2017 tăng so với năm 2016. Ảnh: Văn Sơn.

Ngành Vật lý có 4 giáo sư được xét duyệt thì có tới 192 bài trên tạp chí ISI/Scopus, trung bình mỗi giáo sư ngành vật lý có 48 bài. Trong khi đó, có 11 ngành/28 ngành có giáo sư được phong lần này nhưng không có bài báo ISI/Scopus nào như tâm lý, ngôn ngữ, giáo dục học, công nghệ thông tin, luật học.

Trong đó, ngành Luật có 13 người được xét tặng phó giáo sư nhưng cũng không có bài báo nào đăng trên tạp chí ISI/Scopus.

Ngành ngôn ngữ học cũng có 22 người được xét duyệt phó giáo sư và cũng không có bài báo trên ISI/Scopus nào. Có thể nói, ngành Luật học và ngành Ngôn ngữ học là hai ngành “trắng” bài báo khoa học trên ISI/Scopus.

Ngành Khoa học an ninh, khoa học quân sự năm nay có 93 người được xét duyệt danh hiệu phó giáo sư nhưng chỉ có 1 phó giáo sư có 1 bài báo đăng trên tạp chí nổi tiếng thế giới. Ngành triết học – xã hội – chính trị học có 26 phó giáo sư được xét duyệt nhưng chỉ có 2 người có bài báo trên ISI/Scopus.

Tuy nhiên, trong khi những ngành có rất ít hoặc không có bài báo khoa học nào thì có những cá nhân ở ngành khác lại rất xuất sắc. Ví dụ như PGS. Nguyễn Quảng Trường, ngành Sinh học có 160 bài; PGS. Nguyễn Thị Hồng Vân, ngành Vật lý: 153 bài; PGS.Trần Đăng Thành, ngành Vật lý: 110 bài.

Đây cũng có lẽ là một trong lý do mà có nhiều ý kiến cho rằng, số lượng GS, PGS năm nay tăng đột biến bởi vì đây sẽ là "chuyến tàu vét" cuối cùng, vì 1 năm nữa sẽ áp dụng tiêu chuẩn mới về phong chức danh GS, PGS.

Dấu hỏi về chất lượng GS, PGS

Vì số lượng người được phong GS, PGS tăng đột biến vào thời điểm được coi là "nhạy cảm" - chỉ còn 1 năm nữa sẽ áp dụng tiêu chuẩn mới về phong chức danh GS, PGS, nên nhiều ý kiến cho rằng đây có thể là "chuyến tàu vét", trước khi tiêu chuẩn xét duyệt GS, PGS thay đổi theo chiều hướng siết chặt hơn trong thời gian tới.

Theo quy định mới, ứng viên phải có ít nhất 1-2 bài báo công bố quốc tế. Đây được xem là một rào cản rất lớn đối với nhiều người. Năng lực có hạn trong việc sử dụng ngoại ngữ của các tác giả Việt Nam được cho là một trong lý do chính khiến các bài báo bị tập san quốc tế từ chối công bố.

PGS.TS Đỗ Văn Dũng - Hiệu trưởng ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP HCM cho rằng, số lượng người đăng ký ứng cử chức danh GS, PGS năm 2017 đông còn là vì họ cũng muốn né tránh quy chế mới một cách khắt khe, cao hơn có thể bắt đầu áp dụng từ năm 2018 đối về tiêu chuẩn chức danh GS, PGS như phải có số lượng nhất định các công trình được công bố quốc tế.

Nếu quy chế mới được áp dụng thì có thể số lượng ứng cử viên đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS sẽ giảm hơn so với năm nay vì số lượng các công trình được đăng trên các tạp chí quốc tế uy tín không nhiều.

Ngoài ra, số lượng ứng cử viên đăng ký đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS tăng còn là vì Bộ GD-ĐT và Bộ Nội vụ đã thống nhất đưa ra quy định, những người đạt chức danh GS, PGS là giảng viên cao cấp nên hệ số lương giữa giảng viên cao cấp cao hơn nhiều so với giảng viên chính.

Ví dụ như có người đang là giảng viên bình thường có hệ số lương 3,66 nhưng khi đạt được chức danh PGS đã tăng vọt lên trên 6,0. Hệ số lương tăng như thế này bằng 25 năm công tác, cống hiến của giáo viên bình thường.

Trước những lo ngại về chất lượng, cũng như khả năng ngoại ngữ của những ứng viên GS, PGS năm 2017, Hội đồng Chức danh Giáo sư Nhà nước khẳng định: Năng lực tiếng Anh của các ứng viên năm nay tốt hơn các năm trước, nhất là các ứng viên trẻ.

Các ứng viên được đi du học theo Đề án 322, Đề án 911 của Chính phủ, ứng viên của các cơ sở giáo dục đại học đã có hợp tác quốc tế hiệu quả. Đa phần các ứng viên đều sử dụng tốt ngoại ngữ trong việc nghiên cứu.

Điều này thể hiện ở các bài báo khoa học được công bố trên các tạp chí ISI và Scopus của các ứng viên trong các năm gần đây tăng nhanh và năm 2017 là 5.316. Nhiều nhất là ngành Vật lý, với 1.177 bài khoa học được công bố.

Nhiều ứng viên có đề tài nghiên cứu khoa học đã được ứng dụng và chuyển giao công nghệ, đem lại hiệu quả kinh tế, xã hội tốt. Bên cạnh đó, một số ứng viên được trao giải thưởng quốc tế có uy tín vì thành tích nghiên cứu khoa học và phục vụ cộng đồng.