Diễn đàn kết nối thương mại vùng biên giới Việt Nam – Campuchia, Hội chợ vùng biên, lớp tập huấn thương mại do Bộ Công Thương và UBND tỉnh An Giang tổ chức ngày 10-14/12 ở phường biên giới Tịnh Biên.
Diễn đàn này trao đổi những thuận lợi và khó khăn của doanh nghiệp, nhất là những “mãng ghép” chưa hoàn hảo trong quá trình kết nối, tiêu thụ và cung ứng hàng hóa sang Campuchia. Mục đích nhằm thúc đẩy giao thương song phương và kêu gọi đầu tư hoàn thiện hạ tầng cửa khẩu. Qua đó nhằm thực hiện mục tiêu kỳ vọng của Chính phủ về kim ngạch song phương Việt Nam - Campuchia đạt 20 tỷ USD từ nay đến năm 2030.
Tại buổi Diễn đàn kết nối thương mại vùng biên giới Việt Nam – Campuchia vừa qua, nhiều lãnh đạo Bộ ngành Thương mại và địa phương An Giang đánh giá khá cao sự năng động khai thác thị trường và hợp tác giao thương Việt Nam – Campuchia. Qua đó trong 9 tháng năm 2025, kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam-Campuchia đạt 5,9 tỷ USD, tăng 15,5%. Trong đó giao thương đường bộ đạt 5,83 tỷ USD, tăng 16,6%. Riêng tỉnh An Giang, với tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa qua các cửa khẩu biên giới đất liền tỉnh An Giang - Campuchia tăng trung bình 12,7% mỗi năm. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa qua biên giới đất liền từ An Giang sang Campuchia trung bình mỗi năm đạt trên 500 triệu USD. Chiều ngược lại, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa qua biên giới từ Campuchia về biên giới tỉnh An Giang đạt trên 600 triệu mỗi năm.
Trong năm 2025, tính đến tháng 10/2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu giữa An Giang và Campuchia đã đạt 1,09 tỷ USD, tăng khoảng 15% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, xuất khẩu đạt 464,48 triệu USD và nhập khẩu là 627,76 triệu USD.
Phó Giám đốc Sở Công Thương tình An Giang, bà Nguyễn Duy Linh Thảo cho biết, tỉnh An Giang có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng ở khu vực Tây Nam bộ, là đầu mối giao thương nội vùng Đồng bằng sông Cửu Long, kết nối thuận lợi với TP HCM, Phnom Penh và vịnh Thái Lan bằng đường bộ, đường sông, đường biển và đường hàng không. An Giang có đường biên giới trên đất liền với 3 tỉnh Campuchia với khoảng 138km biên giới trên bộ, vùng biển rộng trên 63.000km2, có 5 cửa khẩu gồm: 3 cửa khẩu quốc tế là Hà Tiên, Tịnh Biên và Vĩnh Xương; 2 cửa khẩu quốc gia là Giang Thành và Khánh Bình.
Trong đó có 17 chợ biên giới, riêng phường Hà Tiên có 1 siêu thị Siêu thị CoopMart Hà Tiên, 1 trung tâm thương mại cùng với các cửa hàng Điện máy Xanh, bách hóa xanh, thế giới di động và cửa hàng tiện lợi… chuyên doanh hiện đại đáp ứng nhu cầu mua sắm của người dân hình thành hệ sinh thái giao thương biên mậu từ gom hàng, bốc xếp, vận chuyển đến phân phối. Nhờ đó, An Giang giữ vai trò là cửa ngõ giao thương quan trọng nối liền Việt Nam với Campuchia, từ đó mở rộng sang Thái Lan và Lào.
“Cơ cấu mặt hàng xuất nhập khẩu Việt Nam – Campuchia gồm: Xuất khẩu chủ yếu gồm nhóm hàng nông sản – thủy sản (gạo, thủy hải sản, rau củ, cây cảnh) và phân bón thiết bị vật tư nông nghiệp, hàng công nghiệp – tiêu dùng (bách hóa, săm lốp, yếm xe, bình ắc quy, thép, gạch, bột mì), năng lượng và vật liệu xây dựng (than đá, tro bay, điện năng), cùng một số sản phẩm chế biến như sữa hộp, dầu thực vật, thức ăn chăn nuôi, phân bón. Nhập khẩu chủ yếu gồm nguyên phụ liệu phục vụ sản xuất (thóc, cám, gạo tấm, đường, quặng sắt – mangan, cát sông), nông sản – thực phẩm (xoài tươi, hạt sen, hạt mè), và phế liệu làm nguyên liệu đầu vào (phế liệu giấy, sắt thép). Theo đó giá trị nhập khẩu thấp hơn xuất khẩu từ từ Việt Nam sang Campuchia”, bà Thảo cho biết.
Tận dụng lợi thế chiến lược trên, thời gian qua Sở Công Thương An Giang đã thường xuyên tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường xuất khẩu; cung cấp, cập nhật thông tin về thị trường, cơ chế chính sách biên mậu; hướng dẫn các doanh nghiệp xuất nhập khẩu qua cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu quốc gia trong tỉnh để đảm bảo ổn định và phòng tránh rủi ro trong hoạt động thương mại biên giới.
Song song đó, tỉnh đã thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước để phát triển các loại hình phân phối, bán lẻ hiện đại trãi đều khắp tỉnh như Trung tâm thương mại, siêu thị, siêu thị mini, cửa hàng tiện lợi, chợ, chợ biên giới, vùng nông thôn, đặc biệt các vùng biên giới, hải đảo. An Giang luôn xác định phát triển kinh tế biên mậu là trụ cột chiến lược được tỉnh được củng cố, mở rộng trong giai đoạn 2021-2025.
Với trọng tâm là đầu tư hạ tầng kỹ thuật các cửa khẩu, thu hút dự án ngoài ngân sách, phát triển dịch vụ logistics, thương mại xuyên biên giới và kinh tế cư dân. Tỉnh đã quan tâm và tạo thuận lợi cho các nhà đầu tư triển khai thực hiện các dự án đầu tư, tiếp tục kêu gọi các nhà đầu tư tham gia các dự án kêu gọi đầu tư trên địa bàn biên giới. Tại khu vực cửa khẩu Tịnh Biên, đã thu hút được 10 dự án đầu tư, với tổng diện tích đăng ký 9,37 ha. Khu vực cửa khẩu Khánh Bình thu hút 07 dự án đầu tư với tổng diện tích 12,77 ha, tổng vốn đăng ký 466,61 tỷ đồng.
Tại cửa khẩu Vĩnh Xương, đã triển khai dự án đầu tư cây xanh và bãi giữ xe với tổng vốn 23 tỷ đồng trên diện tích 1 ha. Hoạt động thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp và khu kinh tế cửa khẩu đã góp phần quan trọng trong việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa – hiện đại hóa; đồng thời thúc đẩy xuất khẩu, tăng nguồn thu ngân sách và tạo thêm nhiều việc làm cho người lao động tại khu vực biên giới…
Tuy nhiên, với kết quả trên, nhiều doanh nghiệp và cán bộ lãnh đạo Bộ Công Thương cho rằng chưa tương xứng với tiềm năng và lợi thế biên giới hàng trăm km với nước láng giềng hữu nghị truyền thống và văn hóa sinh hoạt có nét tương đồng… Mặc dù Campuchia là thị trường nhỏ với dân số trên 17 triệu người và thu nhập bình quân đầu người khoảng 2.000USD/năm, nhưng có nhiều dư địa để Việt Nam khai thác và có nhiều ưu thế giao thương hơn các nước trong khu vực.
Trong khi thị trường tiêu dùng ở Campuchia thì các mặt hàng của của Việt Nam chiếm tỷ trọng đứng sau Trung Quốc, Thái Lan, Hàn Quốc. Do vậy, vừa qua Bộ Công Thương đang triển khai Quyết định số 2162/QĐ-BCT ngày 25/7/2025, đặt mục tiêu chiến lược đưa kim ngạch thương mại song phương Việt Nam - Campuchia đạt 20 tỷ USD từ nay đến năm 2030.
Phát biểu tại Diễn đàn này, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, ông Lê Trung Hồ cho biết, trong bối cảnh kinh tế khu vực còn nhiều biến động, các tỉnh biên giới đã nỗ lực duy trì đà tăng trưởng thương mại ổn định. Tại An Giang, thương mại biên giới tiếp tục là điểm sáng, tạo động lực hỗ trợ mạnh mẽ cho sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp.
Hợp tác thương mại không chỉ mang ý nghĩa kinh tế mà còn góp phần củng cố an ninh biên giới, tăng cường mối quan hệ hữu nghị, gắn bó giữa nhân dân hai nước. Tuy nhiên, hạ tầng thương mại, dịch vụ, giao thông khu vực cửa khẩu biên giới xuống cấp chưa được cải tạo, nâng cấp hoặc phát triển mới. Nguồn ngân sách của địa phương còn hạn hẹp nên nguồn vốn phân bổ đầu tư cho phát triển hạ tầng thương mại còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển, chưa thu hút được sự đầu tư từ mọi thành phần kinh tế.
“Nhiều doanh nghiệp nhỏ tại khu vực biên giới thiếu nguồn lực đầu tư công nghệ hiện đại, nhất là chưa có cơ chế giao thương điện tử xuyên biên giới, thiếu các trung tâm logistics và kho bãi đạt chuẩn quốc tế, chi phí logistics tăng cao, giảm sức cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu. Bên cạnh đó, An Giang còn đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ hàng hóa giá rẻ, mẫu mã đa dạng của các nước ASEAN và Trung Quốc; nguy cơ buôn lậu, gian lận thương mại và hàng kém chất lượng còn phức tạp….”, ông Lê Trung Hồ chia sẻ.
Đồng quan điểm này, bà Vũ Thị Minh Ngọc, Trưởng phòng Hạ tầng thương mại (Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước – Bộ Công thương) cho biết, cùng với việc hoàn thiện hành lang pháp lý, An Giang đang nỗ lực rút ngắn thủ tục hành chính, nâng cấp hạ tầng cửa khẩu, số hóa quy trình quản lý và mở rộng hoạt động giao thương xuyên biên giới. Tuy nhiên, thực tế phát triển thương mại biên giới Việt Nam-Campuchia vẫn gặp nhiều điểm nghẽn. Nguồn vốn đầu tư còn hạn chế, hạ tầng chưa đồng bộ, chợ biên giới manh mún và thiếu trung tâm thương mại quy mô lớn. Các vấn đề này làm giảm tốc độ tăng trưởng và hạn chế khả năng thu hút doanh nghiệp.
Giám đốc Công ty TNHH Khải Duyên, bà Nguyễn Thị Mỹ Duyên cho biết tại diễn đàn, bà cũng là Giám đốc Công ty XNK Thần Tài tại thủ đô Phnôn Pênh. Công ty đã nhiều năm làm kết nối giữa doanh nghiệp Việt Nam và Campuchia đang mở ra nhiều cơ hội, hạ tầng ngày càng tốt hơn nhu cầu trao đổi hàng hóa thiết yếu ngày càng lớn.
Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam đang phải đối diện không ít khó khan, thủ tục phức tạp, chi phí logistics cao, cạnh tranh từ các thị trường khác ngày càng gay gắt. Cụ thể như, chi phí vận chuyển hàng hóa từ An Giang đến Phnôn Pênh (250km) mất trung bình 10.000đ/kg, tương đương từ An Giang đến Hà Nội (trên 2.500km). Hạ tầng Logistics – thanh toán và thủ tục còn phức tạp, ngoài ra còn chi phí “lót tay” cho cả 2 bên cửa khẩu làm tăng chi phí giao thương… Tất cả khiến hàng hóa Việt Nam bị đội giá và kém sức cạnh tranh hơn các quốc gia khác do có những hiệp định thương mại song phương ràng buộc hiệu quả và rõ ràng.
Diễn đàn kết nối thương mại vùng biên giới lần này, đánh giá các cơ chế hợp tác như Hiệp định Thương mại biên giới 2024 và Bản thỏa thuận thúc đẩy thương mại Việt Nam - Campuchia 2025–2026 đang giúp các tỉnh như An Giang, Tây Ninh, Đồng Tháp đẩy nhanh quy hoạch trung tâm logistics, kho ngoại quan và chợ biên giới. Đây là bước đi quan trọng để kết nối chuỗi cung ứng xuyên biên giới, tạo điều kiện cho doanh nghiệp mở rộng thị phần. Nhiều doanh nghiệp đề nghị các cấp chính quyền cần có giải pháp phát triển dịch vụ logistics xuyên biên giới, nâng cấp tuyến vận tải đường bộ, đường thủy và cải thiện khả năng kết nối với các cảng trung chuyển của Campuchia.
Một số ý kiến cho rằng cần tăng cường đầu tư vào các dịch vụ hỗ trợ xuất nhập khẩu (hạ tầng mềm) như: chính sách ưu đãi xuất khẩu sang Campuchia, kiểm định chất lượng, truy xuất nguồn và kho lạnh vốn là yếu tố quyết định đối với hàng nông sản… Tất cả nhằm làm giảm chi phí logistics, nhất là chi phí logistics khu vực biên giới cao hơn mặt bằng chung hiện nay.
Các doanh nghiệp và đại biểu tại buổi diễn đàn đều thống nhất nhận định, nếu hệ thống hạ tầng thương mại (cứng và mềm) cửa khẩu biên giới được triển khai đồng bộ thì Việt Nam-Campuchia sẽ sở hữu trục giao thương năng động và bền vững hơn trong khu vực. Việc nâng cao chất lượng nhân lực tham gia chuỗi xuất khẩu hàng hóa, hoàn thiện hạ tầng cửa khẩu (cứng và mềm) và thúc đẩy logistics… sẽ là những “mảnh ghép” hoàn hảo, góp phần không chỉ gia tăng kim ngạch xuất nhập khẩu mà còn tạo động lực phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh vùng biên trong dài hạn.
