Bài học dạy con "thấm thía" của Tỷ phú Warren Buffett

Tỉ phú Warren Buffett được coi là nhà đầu tư vĩ đại nhất mọi thời đại. Ông nổi tiếng có cuộc sống đạm bạc cho dù đang sở hữu khối tài sản khổng lồ. Ông vẫn sống trong ngôi nhà khiêm tốn ở Omaha, Nebraska mà ông đã mua với giá 31.500 USD vào năm 1958, trước khi ông trở nên ngày càng giàu có. Đồng thời vị tỉ phú vĩ đại này đã cam kết để lại phần lớn tài sản của mình để làm từ thiện thay vì cho con cái thừa kế.

Mặc dù tỉ phú Buffett nổi tiếng với nhiều câu nói truyền cảm hứng về quản lý tiền bạc, nhưng câu nói trên của ông là một lời khuyên hợp lý có thể áp dụng cho thu nhập ở mọi quy mô và sẽ biến đổi mối quan hệ của con trẻ với tiền bạc. Tạo thói quen tiết kiệm không phải là việc đơn giản, dễ dàng nhưng đó là một bước quan trọng để giúp con bạn luôn được an toàn về tài chính.

20 tuổi các con mới biết cha là... tỷ phú

Điều lạ lùng là vị tỷ phú 89 tuổi này không hề cho con cái mình biết cha của chúng là một người giàu. Ba người con của ông là Susan Alice, Howard Granham và Peter có một cuộc sống rất đỗi bình thường khi ở độ tuổi thiếu niên. Họ được sinh ra và lớn lên trong một ngôi nhà có 5 phòng ngủ khiêm tốn ở Omaha (hiện Warren Buffett và người vợ thứ hai vẫn ở), đi bộ đi học ở trường công và học một giáo viên tiếng Anh cũ của mẹ. Thậm chí, họ cũng phải vất vả đi làm thêm vào mùa hè để kiếm thêm tiền tiêu vặt.

Cô con gái cả Susan của ông chia sẻ với Business Insider rằng đến khoảng 22, 23 tuổi, khi đọc báo, cô mới biết bố mình là một người nổi tiếng và sở hữu một khối tài sản khổng lồ. Thời điểm ấy, chính cô đã bất ngờ và thốt lên: "Ồ, có quá nhiều chuyện mà trước đây bản thân không hề biết". Vốn dĩ, thời thơ ấu, cô vẫn luôn nghĩ rằng cha mình chỉ là một "chuyên gia phân tích an ninh" kiểm tra hệ thống cảnh báo ở các tòa nhà đơn thuần.

Cậu con trai út Peter cũng cho biết ba chị em họ lớn lên mà không hề biết bố mình làm gì, thậm chí đó còn là một điều bí ẩn với họ. Khi 25 tuổi, cậu mới nhận ra từ từ mọi chuyện. Nếu xét về điều kiện gia đình lúc đó thì trong nhà chẳng có mấy tài sản đáng giá.

Vị tỷ phú này có quan niệm không muốn cho con cái có tư tưởng nhà giàu, "sướng từ trong trứng" rồi sẽ lười biếng, ỷ lại, không cố gắng. Ông không muốn con cái mình có sự khởi đầu vượt quá xa so với các bạn đồng trang lứa, đặc biệt với chuyện tiền bạc, ông rất khắt khe. Người con trai út của Buffett khi còn trẻ đã từng hỏi vay tiền bố để làm dự án âm nhạc của mình nhưng cuối cùng anh chỉ nhận được một câu trả lời dứt khoát và lạnh lùng như mọi khi: "Không". Sau đó, anh vô cùng tức giận và đã không liên lạc với bố mình trong một thời gian.

Nhưng, có lẽ nhờ vậy, Peter sau này đã tự lực cánh sinh, trở thành một nhà soạn nhạc phim nổi tiếng - bản nhạc của ông cho phim "Nhảy múa cùng bầy sói", phim đạt giải Oscar cho đạo diễn và nam diễn viên chính xuất sắc nhất. Từ đó, anh rất thấm thía câu nói bố đã từng nói với mình: "Cha từng nói với tôi rằng ta tin con vì con là con trai của ta và con sẽ thành công mà không cần đến sự giúp đỡ của bất kỳ ai".

Một lần khác, con gái lớn Susan ngỏ ý vay bố 41.000 USD để cải tạo nhà bếp sau khi sinh con thì cũng nhận được một câu trả lời sắc lẹm: "Đừng vay tiền bố. Hãy đến ngân hàng vay như những người khác".

Cách giáo dục của vị tỷ phú này khá nghiêm khắc với con cái mình nhưng bù lại, ở tuổi 89 hiện nay, ông hoàn toàn có thể mỉm cười vì thành công của các con mình. Họ đều tự mình cố gắng. Susan, con cả của Buffett, hiện là Chủ tịch của Quỹ Sherwood, chuyên về giáo dục và xóa đói giảm nghèo. Howard Buffett là Chủ tịch điều hành của Quỹ Howard G. Buffett, một tổ chức đầu tư vào an ninh lương thực toàn cầu và giảm thiểu xung đột. Còn Peter, một nhạc sĩ chuyên sản xuất phim, và đồng chủ tịch của NoVo Foundation, tổ chức hỗ trợ các cô gái vị thành niên, chấm dứt bạo lực đối với phụ nữ và hỗ trợ các cộng đồng bản địa ở Bắc Mỹ.

Trong cuộc phỏng vấn với Tạp chí Fortune năm 1986, Buffett tiết lộ sẽ để lại phần lớn tài sản của mình cho Quỹ Buffet chứ không phải cho các con của ông. "Mấy đứa nhỏ sẽ phải tự tạo ra chỗ đứng của riêng chúng trên thế giới này, và chúng biết là tôi luôn ủng hộ chúng bất cứ việc gì", ông nói.

Và thay vì cho con cái một khoản tiền lớn, vị tỷ phú giàu thứ 3 thế giới khuyên rằng: “Bạn nên để cho con bạn đủ để chúng có thể làm bất cứ việc gì, nhưng cũng không nên để lại quá nhiều để chúng chẳng thể làm gì”. 90.000 USD là tài sản thừa kế duy nhất mà ba người con của Warren Buffet nhận được từ người cha tỷ phú, nhưng bù lại, họ được ông trao số tiền mặt rất lớn (khoảng một tỷ USD) để làm công việc từ thiện.

Nói về cuộc sống cá nhân, Buffett từng chia sẻ rằng một thứ mà tiền có thể mang lại cho cá nhân ông chính là sự tự do. "Cuộc sống của tôi không thể hạnh phúc hơn nữa. Trên thực tế, mọi thứ sẽ tệ đi nếu tôi có 6 hay 8 căn nhà. Vì vậy, tôi mua mọi thứ mình cần có và không thêm gì nữa bởi vì mọi thứ chẳng hề khác biệt khi vượt qua ngưỡng đó".

Bài học dạy con trai

Theo Peter Buffett, con trai của Warren, chủ tịch Berkshire Hathaway rất yêu công việc của mình. Dù đã qua tuổi nghỉ hưu truyền thống, “nhà hiền triết xứ Omaha” vẫn dành phần lớn thời gian để làm việc.

Trong cuốn sách “Life Is What You Make It” phát hành năm 2010 của mình, Peter – một nhà soạn nhạc và nhà từ thiện – viết về những điều cha ông đã dạy về đạo đức làm việc (work ethic).

“Đối với cha tôi và bây giờ là tôi, bản chất của đạo đức làm việc bắt đầu bằng thử thách khám phá bản thân, tìm ra điều bạn yêu thích và muốn làm. Khi đó, dù công việc – có khó khăn và gian khổ - bạn vẫn thấy vui vẻ”, ông viết.

Khi Peter còn nhỏ, cha của ông thường làm việc tại nhà. Warren Buffett dành nhiều giờ trong phòng, nghiền ngẫm các bảng cân đối kế toán và phân tích hoạt động của công ty.

Peter tin rằng đam mê với công việc đã mang lại cho Warren Buffett một lượng endorphin tương tự khi các vận động viên tập luyện hết sức. Quan sát ông ấy, “tôi học được rằng công việc nên đòi hỏi nhiều sự cố gắng và sự nhiệt huyết… và điều đó sẽ làm cho chúng ta hạnh phúc”.

Theo Peter, một số người nghĩ rằng, khi nói về đạo đức làm giàu cũng giống như nói về đạo đức làm việc. Những điều họ thật sự chú ý, không phải là sự khó khăn của công việc, mà là những khoản thu nhập hậu hĩnh mà công việc vất vả đó đem lại.

Vấn đề với việc tôn vinh những phần thưởng của công việc - thay vì bản thân công việc đó – là những phần thưởng luôn có thể biến mất. Những ai sống qua thời kỳ kinh tế khó khăn điều hiểu rõ điều này, Peter nói.

“Một người có thể thành công hôm nay nhưng thất bại ngày mai dù không phải lỗi của họ? Một doanh nhân xuất sắc có thể bất ngờ thành người thua cuộc vì những thay đổi trên thị trường thế giới?", ông đặt câu hỏi. “ Tại sao bạn muốn đề cao những yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát của mình”.

Peter cho rằng Warren Buffett không bao giờ chỉ làm việc vì tiền. “Nếu cha tôi làm việc chỉ vì tiền, những nỗ lực của ông ấy sẽ nhanh chóng trở thành thói quen – một công việc đơn thuần”.

Đó là lý do tại sao việc việc duy trì đạo đức làm việc rất quan trọng. Nó giúp mọi người không bị phân tâm vì những phần thưởng, thay vào đó là “niềm đam mê, sự tập trung và sự nghiêm túc thực hiện các mục đích” đối với công việc.

“Đó là những thứ không ai có thể lấy đi”, Peter nói.