Băn khoăn ngưỡng nợ thuế bị tạm hoãn xuất cảnh

Từ cuối năm 2023, ngành thuế tăng cường áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh đặc biệt đối với các trường hợp nợ thuế số tiền khá lớn, khoảng 15.602 tỉ đồng. Vừa qua, người đại diện pháp luật của một số doanh nghiệp lớn - như Công ty CP Hàng không Việt (Bamboo Airways), Trung Nam Group…, cũng bị tạm hoãn xuất cảnh do đang nợ thuế.

Trước việc tạm hoãn xuất cảnh do nợ thuế, nhiều ý kiến cho rằng quy định này là cần thiết. Song, cần sửa đổi, bổ sung để phù hợp hơn, như quy định ngưỡng nợ thuế cụ thể bị áp dụng biện pháp này.

Tại kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV đang diễn ra, Chính phủ trình Quốc hội dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán; Luật Kế toán; Luật Kiểm toán độc lập; Luật Ngân sách nhà nước; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công; Luật Quản lý thuế và Luật Dự trữ quốc gia. Trong đó, khi sửa đổi Luật Quản lý thuế, vấn đề tạm hoãn xuất cảnh vì nợ thuế cũng đã được đề cập.

Ông Lê Quang Mạnh, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, cho rằng tạm hoãn xuất cảnh chỉ là một biện pháp nhỏ và không phải là biện pháp mạnh nhất để xử lý vi phạm. Do vậy, ủy ban này đề nghị Chính phủ bổ sung ngưỡng nợ thuế để giới hạn phạm vi áp dụng biện pháp cấm xuất cảnh.

Trao đổi xung quanh vấn đề này, ông Nguyễn Văn Được, Ủy viên Thường trực Hội Tư vấn Thuế Việt Nam cho rằng, ngành thuế cần xây dựng một ngưỡng cụ thể về số tiền nợ thuế để áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất nhập cảnh. Ngưỡng này cần được tính toán kỹ lưỡng, không nên quá cao hoặc quá thấp, để bảo đảm hiệu quả và tránh gây ra chi phí xã hội quá lớn.

Mặt khác, cơ quan thuế cũng phải quyết liệt trong việc thu hồi nợ thuế; có biện pháp chế tài nghiêm minh đối với những công chức thuế không thực hiện đầy đủ các biện pháp thu hồi nợ thuế.

“Bên cạnh việc xử lý nghiêm minh đối với những người nợ thuế cố tình chây ì, cần có chính sách hỗ trợ và gia hạn nộp thuế đối với những trường hợp nợ thuế đang gặp khó khăn thật sự, để giúp họ có cơ hội quay lại sản xuất - kinh doanh và nuôi dưỡng nguồn thu cho ngân sách”, ông Được chia sẻ.

Về nội dung này, PGS-TS Vũ Sỹ Cường (Học viện Tài chính) cũng cho rằng, để có ngưỡng phù hợp áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh với người nợ thuế, ngành thuế cần thực hiện các thống kê nhằm phân loại trung bình nợ, đặc thù nợ của doanh nghiệp. Ngưỡng này không nên quá nhỏ vì cần đủ tính răn đe, không khiến chi phí hành chính quản lý phát sinh lớn, và không tạo ra số lượng người nợ thuế bị hoãn xuất cảnh quá nhiều.

"Giá trị nợ thuế vài triệu, thậm chí là vài chục triệu cũng không đáng. Thứ hai, có những doanh nghiệp nợ nhiều nhưng không có nhu cầu ra nước ngoài, ngược lại doanh nghiệp khác nợ ít (và vì lý do khách quan) nhưng hoạt động trong ngành xuất nhập khẩu nên thường xuyên phải xuất cảnh. Do đó nếu chỉ áp dụng một ngưỡng sẽ khó cân bằng. Vì vậy, nên nghiên cứu và đưa vào quy định nhiều ngưỡng (khung) tạm hoãn xuất cảnh theo từng nhóm doanh nghiệp và theo giá trị nợ thuế. Ngưỡng thấp hơn sẽ áp dụng đối với nhóm doanh nghiệp nào, ngưỡng cao hơn áp dụng cho nhóm nào", ông Cường chia sẻ.

Đồng quan điểm, theo TS Nguyễn Quốc Việt, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và chính sách (VEPR), quy định ngưỡng nợ thuế là vấn đề cần cân nhắc kỹ, bởi trong trường hợp doanh nghiệp có khả năng nộp số thuế đang nợ nhưng chây ì thì ngưỡng như thế nào mới là phù hợp?

“Thay vào đó, cơ quan thuế nên tăng cường biện pháp đôn đốc, thông báo, nhắc nhở về nghĩa vụ thuế để mọi người nâng cao ý thức tuân thủ các quy định hiện hành về quản lý thuế. Cơ quan thuế cũng cần phân loại, rà soát các trường hợp nợ thuế cụ thể trước khi áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh”, TS Nguyễn Quốc Việt nói.