Bảo hiểm xe máy bắt buộc: Minh bạch hay loại bỏ?

Bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự đối với xe máy được thiết lập với mục đích bảo vệ quyền lợi của bên thứ ba khi tai nạn xảy ra. Tuy nhiên, thực tế lại đang cho thấy một nghịch lý: hàng triệu người vẫn đóng bảo hiểm đều đặn, nhưng số tiền bồi thường thực tế chỉ chiếm một phần rất nhỏ so với tổng phí thu được.

Theo thống kê, tỷ lệ chi trả của loại hình bảo hiểm này là cực kỳ thấp. Nguyên nhân không chỉ nằm ở việc người dân ít khi yêu cầu bồi thường, mà còn ở quy trình giải quyết rườm rà, thiếu minh bạch. Người dân gặp tai nạn thường không biết cách làm thủ tục, hoặc nếu biết thì cũng ngán ngẩm trước hàng loạt yêu cầu giấy tờ như biên bản công an, xác nhận bệnh viện, hóa đơn hợp lệ… Điều này khiến nhiều người dù có bảo hiểm vẫn không thể tiếp cận được quyền lợi của mình.

Thời gian qua, rất nhiều ý kiến bức xúc cho biết dù có mua bảo hiểm đầy đủ, nhưng khi gặp tai nạn, phía bảo hiểm yêu cầu hàng loạt giấy tờ xác minh rất khó lấy. Cuối cùng đành chấp nhận bỏ cuộc, tự chịu chi phí sửa xe và viện phí.

Cũng chính vì những bất cập này, nhiều cử tri từ Bình Phước, An Giang, Đồng Nai, TPHCM… vừa qua đã liên tục gửi kiến nghị lên Bộ Tài chính, đề nghị làm rõ sự cần thiết của việc duy trì bảo hiểm bắt buộc xe máy nhằm tránh lãng phí. Họ đề xuất điều chỉnh theo hướng tự nguyện thay vì ép buộc như hiện nay.

Tuy nhiên, trong văn bản phản hồi mới nhất, Bộ Tài chính vẫn khẳng định sự cần thiết của loại hình bảo hiểm này mà không làm rõ những vấn đề tồn tại. Điều đáng nói, trong rất nhiều lần trao đổi với báo chí, ngay cả lực lượng cảnh sát giao thông – những người trực tiếp kiểm tra việc chấp hành quy định cũng thừa nhận rằng, phần lớn người dân chỉ mua bảo hiểm để tránh bị phạt chứ không thực sự quan tâm đến quyền lợi bảo hiểm.

Như vậy, nếu hàng triệu người dân vẫn phải đóng bảo hiểm nhưng lại không thể hoặc không biết cách sử dụng khi gặp sự cố, liệu có thể xem đây là một chính sách thực sự hữu ích hay không? Khoản tiền khổng lồ đang chảy vào đâu? Và một câu hỏi quan trọng được dư luận đặt ra: Số tiền khổng lồ thu từ bảo hiểm xe máy đang được sử dụng như thế nào?

Thực tế, mỗi năm, với hàng chục triệu xe máy lưu thông, doanh thu từ bảo hiểm này không hề nhỏ. Tuy nhiên, trong khi số tiền thu vào ngày càng tăng, thì tỷ lệ bồi thường vẫn ở mức rất thấp. Điều này đặt ra nghi vấn lớn về tính minh bạch trong quản lý quỹ bảo hiểm.

Như nhận định của chuyên gia tài chính Lê Minh Hùng, một chính sách bảo hiểm hợp lý phải có tỷ lệ chi trả minh bạch, đảm bảo người dân được hưởng đúng quyền lợi. Nếu tỷ lệ bồi thường quá thấp trong khi doanh thu vẫn tăng, cần đặt câu hỏi: Số tiền còn lại đang đi đâu?

Không có báo cáo chi tiết nào từ các công ty bảo hiểm công khai về tổng số tiền thu được, số tiền thực tế đã chi trả hay chi phí vận hành của quỹ này. Nếu bảo hiểm bắt buộc xe máy thực sự hiệu quả, tại sao tỷ lệ bồi thường lại thấp đến vậy? Nếu nó chỉ là một khoản thu không mang lại lợi ích thực tế cho người dân, liệu có còn cần thiết hay không?

Thắng thắn để nói, chính sách bảo hiểm bắt buộc phải cân bằng giữa quyền lợi của doanh nghiệp bảo hiểm và người tham gia. Nhưng với tình trạng hiện nay, dường như lợi ích đang nghiêng về phía doanh nghiệp nhiều hơn. Hàng triệu người dân vẫn đóng bảo hiểm hàng năm, nhưng phần lớn không có cơ hội được bồi thường. Nếu chính sách này tiếp tục duy trì mà không có cải thiện, liệu có phải người dân đang bị buộc phải đóng một khoản tiền mà họ không bao giờ thực sự được hưởng lợi?

Thiết nghĩ, đã đến lúc cần một câu trả lời rõ ràng. Nếu bảo hiểm bắt buộc xe máy thực sự cần thiết, hãy minh bạch hóa nó. Nếu không, hãy để người dân có quyền lựa chọn thay vì bắt buộc một cách vô lý.