Bất định định giá tài sản nhà nước

Vụ việc liên quan đến mức giá chuyển nhượng đất khó hiểu 1,29 triệu đồng/m2 khiến dư luận bức xúc. 

Đêm 18/4, Ban Thường vụ Thành ủy TP HCM đã họp nghe báo cáo về việc chuyển nhượng phần diện tích đất hơn 30 ha tại khu dân cư Phước Kiển (xã Phước Kiển, huyện Nhà Bè). Cú chuyển nhượng này do Cty TNHH một thành viên Đầu tư và Xây dựng Tân Thuận đã ký với Cty CP Quốc Cường Gia Lai mà giá chỉ 1,29 triệu đồng/m2.

Hãng phim Truyện Việt Nam đang nắm giữ những khu đất vàng. Ảnh: Vạn Xuân

Những mức giá khó hiểu

Cuối cùng, Thường vụ Thành ủy yêu cầu Cty TNHH một thành viên Đầu tư và Xây dựng Tân Thuận đàm phán với đối tác để hủy hợp đồng, không đồng ý việc bán chỉ định.

Những mức giá khó hiểu như trên thời gian gần đây cũng không hiếm gặp. Đơn cử như chuyện có Bộ đã trình Thủ tướng đề xuất cho điều chuyển 2 xe sang từ một doanh nghiệp trực thuộc về phục vụ công tác tại Bộ với lý do xe ô tô đã cũ. Mặc dù, hai chiếc xe vẫn được thị trường định giá tiền tỷ nhưng, tại văn bản trình Chính phủ, 2 chiếc xe kể trên đều có “giá trị còn lại: 0 đồng”.

Nguy hại hơn khi “căn bệnh“ định giá khó chữa còn liên quan đến quá trình thoái vốn, cổ phần hóa các DNNN. Cũng rất không may khi cả tài sản hữu hình và vô hình đang bị những thủ thuật định giá đến vô lý làm cho giá trị giảm đi quá nhiều. Điều này thực sự là một nỗi lo khi trong năm 2018, Chính phủ dự kiến thoái vốn tại 181 DNNN. Chưa kể Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) cũng sẽ thực hiện thoái vốn theo kế hoạch riêng.

Đơn giản như năm ngoái, chuyện cổ phần hóa Hãng Phim truyện Việt Nam, ngoài việc giá trị tài sản, đất đai được định giá không theo thông lệ thị trường thì ngay cả thương hiệu “Hãng Phim truyện Việt Nam” cũng được định giá ở mức… 0 đồng.

Điều đáng nói, khi bán cổ phần lần đầu ra công chúng, giá trị doanh nghiệp của hãng phim truyện Việt Nam chỉ được xác định ở mức 50 tỷ đồng. Trong khi, Hãng phim đang nắm giữ hàng nghìn mét vuông "đất vàng" tại những vị trí đắc địa ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Thất thoát là ở đây, lãng phí nguồn lực cũng là ở đây và tài sản công chạy vào túi riêng cũng là ở đây.

Tác động tư duy nhiệm kỳ

Điểm qua vài sự kiện trên để thấy rằng, việc cổ phần hóa, thoái vốn đâu đó có vẻ vẫn còn nặng tư duy nhiệm kỳ, thiếu kiểm tra, kiểm soát, bị lợi ích nhóm chi phối. Chính phủ dù đã nhận thấy nguy cơ này và ban hành Nghị định số 126/2017 về chuyển doanh nghiệp nhà nước và Cty TNHH một thành viên do doanh nghiệp nhà nước đầu tư 100% vốn điều lệ thành công ty cổ phần như một giải pháp để hạn chế thất thoát vốn nhà nước.
Tuy vậy, nếu chỉ có những quy định hành chính, có vẻ vẫn không đủ. Bởi thực tế, quy trình chặt chẽ tới đâu, thì quá trình cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước vẫn thất thoát. Nghị định 126 cũng cho phép các tổ chức tư vấn nước ngoài tham gia. Nhưng thực tế về định giá từ trước tới nay vẫn có thể bị… lũng đoạn.

Trong khi đó, việc công bố thông tin đối với doanh nghiệp cổ phần hóa vẫn chưa được tuân thủ khi mới đây, Bộ KH&ĐT điểm mặt nhiều “ông lớn” không công bố thông tin, hoặc công bố thông tin không đầy đủ, nhưng rồi cũng chưa thấy xử lý.