Biến động giá dầu và phép thử của nền kinh tế

HẠNH LÊ• 09/09/2022 02:00

Những biến động giá dầu tiềm ẩn nhiều nguy cơ tác động dây chuyền đến cả nền kinh tế bởi giá xăng dầu tăng 10% khiến lạm phát tăng 0,36 điểm phần trăm và tăng trưởng kinh tế giảm 0,5 điểm phần trăm.

>>>Giá dầu vượt giá xăng, sử dụng công cụ điều chỉnh nào để bình ổn?

Không chủ quan với giá dầu

Trong bối cảnh nền kinh tế đang tăng tốc mạnh mẽ, nhiều chính sách mở cửa, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tạo đà phục hồi và tăng trưởng kinh tế, kỳ vọng mang lại những cơ hội mới cho cộng đồng doanh nghiệp thì nền kinh tế và các doanh nghiệp phải đối mặt với nhiều thách thức. Những bất ổn địa chính trị và đứt gãy chuỗi cung ứng chưa thể giải quyết thì giá dầu lại trở thành ẩn số khó đoán định với sự tăng giảm trồi sụt.

Các chuyên gia kinh tế nhận định: không chủ quan với giá dầu. Chỉ tính riêng chỉ trong hơn 10 ngày qua, giá xăng dầu thế giới có biến động mạnh, đặc biệt tại thị trường Singapore. Theo một số doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu trong nước, nếu tham chiếu trên thị trường Singapore, giá xăng RON95 tại Việt Nam đang thấp hơn từ 500-800 đồng mỗi lít; xăng E5RON92 đang thấp hơn khoảng 400-700 đồng/lít và đặc biệt giá dầu đang thấp hơn từ 1.900 - 2.450 đồng/lít.

Giá dầu tăng ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí sản xuất của doanh nghiệp

Giá dầu tăng ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí sản xuất và logistic của doanh nghiệp

Nhận định tình hình từ nay đến cuối năm, ông Nguyễn Đức Dũng - Phó Tổng Giám đốc Sở giao dịch hàng hóa Việt Nam cho biết: giá dầu có thể suy yếu nhưng không thể giảm quá nhiều. Đưa ra tình huống, giá dầu thế giới giảm đến vùng 60 - 70 USD/thùng, các nước xuất khẩu dầu mỏ như nhóm OPEC+, đặc biệt là Nga sẽ có những động thái cứng rắn để hỗ trợ giá. Trong bối cảnh hiện nay, nguồn thu từ Nga chủ yếu đến từ dầu thô nên giá dầu thấp sẽ tạo ra những căng thẳng địa chính trị và qua đó gián tiếp hỗ trợ giá không giảm sâu hơn.

Ông Kenya Maeda - chuyên gia cao cấp Bộ phận thương mại và cung ứng dầu thô thị trường toàn cầu thuộc công ty Idemitsu Kosan cũng đưa ra dự báo, nhu cầu dầu thô toàn cầu trong trung và dài hạn dự kiến sẽ tăng. Dựa trên các kế hoạch mở rộng hoặc đóng cửa từ các nhà máy lọc dầu trong khu vực châu Á, ông Kenya cho rằng, khả năng cung cấp các sản phẩm từ xăng dầu trong trung và dài hạn sẽ không thoả mãn được nhu cầu tăng trưởng.

Chủ động ứng phó với biến động giá dầu

Tại thị trường Việt Nam, giá dầu tăng cao ngay lập tức sẽ tác động đến tăng trưởng kinh tế. Theo Tổng cục Thống kê, giá xăng dầu tăng 10% sẽ khiến lạm phát tăng 0,36 điểm phần trăm và tăng trưởng kinh tế giảm 0,5 điểm phần trăm.

Ông Trần Anh Tuấn - Giám đốc Trung tâm phân tích, công ty chứng khoán Dầu khí cho biết: mặt hàng dầu có đặc thù được sử dụng nhiều trong công nghiệp, là mặt hàng không thể thiếu trong các hoạt động vận tải hàng hoá của doanh nghiệp và hoạt động đánh bắt thuỷ hải sản, logistic...

Vì vậy, giá dầu tăng sẽ “đánh” rất sâu vào chi phí sản xuất của các doanh nghiệp, ảnh hưởng ngay đến việc tăng chi phí giao thông vận tải và ảnh hưởng chỉ số CPI trong thời gian tới. Khác với giá xăng tác động đa phần đến tiêu dùng cá nhân là chính và có thể điều chỉnh hoạt động để tiết kiệm tiêu dùng xăng.

Ông Trần Anh Tuấn - Giám đốc Trung tâm phân tích công ty chứng khoán Dầu khí

Theo ông Trần Anh Tuấn, hiện tại, thuế tiêu thụ đặc biệt chỉ áp dụng với giá xăng, còn giá dầu không bị áp thuế này. Do đó, nếu giá dầu tiếp tục biến động bất lợi cho hoạt động của doanh nghiệp và nền kinh tế, Nhà nước có thể hỗ trợ làm giảm áp lực giá dầu thông qua trích lập Quỹ Bình ổn xăng dầu và có một số chính sách đặc biệt dành cho dầu sản xuất trong nước để tiêu thụ nội địa.

Còn theo Phó Tổng Giám đốc Sở giao dịch hàng hóa Việt Nam Nguyễn Đức Dũng, thị trường nhập khẩu xăng dầu tại Việt Nam gần như đang thả nổi theo biến động của thế giới mà chưa có công cụ thực tiễn nào có thể hạn chế được những rủi ro về giá. Tham khảo kinh nghiệm trên thế giới, ông Nguyễn Đức Dũng cho biết: các doanh nghiệp xăng dầu thường dùng các công cụ bảo hiểm giá, thông qua các hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn để chốt giá nhập khẩu, xuất khẩu theo chu kỳ vài tháng, thậm chí vài năm.

Điều này khiến giá đầu vào và đầu ra được ổn định. Khi giá biến động sẽ có nhiều “room” để điều tiết thị trường hơn. Vì thế, ông Dũng kỳ vọng các bộ ngành sẽ sớm đồng bộ chính sách để các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu có thể tự tin sử dụng các công cụ bảo hiểm giá một cách hiệu quả.

Về lâu dài, để chủ động nguồn cung và giảm sự phụ thuộc vào mặt hàng dầu, theo các chuyên gia cần có quyết sách quyết liệt để nhanh chóng đầu tư xây dựng các kho dự trữ chiến lược quốc gia về dầu mỏ; hoàn thiện thể chế, chuyển đổi cơ cấu năng lượng, đẩy mạnh đầu tư các dự án năng lượng sạch, tái tạo, chú trọng phát triển công nghiệp xanh, ưu tiên thu hút đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực này để giảm dần sự phụ thuộc vào dầu khí truyển thống.

Đồng thời, tạo điều kiện ưu đãi, thu hút, khuyến khích các dự án sản xuất, sử dụng năng lượng xanh, sạch, công nghệ hiện đại, tiết kiệm, phù hợp với nhu cầu của Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới.