Bộ Công an đề nghị sớm bỏ hộ khẩu giấy

Sáng 10/8, tại phiên họp thứ 47, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về một số vấn đề còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Cư trú  (sửa đổi).

Không còn căn cứ kéo dài sổ hộ khẩu đến 2025

Báo cáo thẩm tra về dự án Luật Cư trú (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết có ý kiến băn khoăn về tính khả thi của phương thức quản lý này và cho rằng, quy định thời điểm có hiệu lực của luật từ ngày 1/7/2021 là “không đủ thời gian để bảo đảm các cơ sở dữ liệu liên quan có thể hoàn thiện và vận hành ngay được trên thực tế”.

Theo ông Tùng, để áp dụng phương thức quản lý cư trú mới theo quy định của luật này, Ủy ban Pháp luật cho rằng, cần ít nhất 2 điều kiện cơ bản.

Thứ nhất, phải hoàn thành việc xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu về cư trú và cấp đầy đủ số định danh cá nhân cho mọi công dân.

Thứ hai, tất cả các cơ quan đăng ký cư trú theo quy định mới của luật (cơ quan công an từ cấp xã) phải được trang bị đủ máy móc, thiết bị, hạ tầng mạng; cán bộ, chiến sĩ đủ năng lực để thực hiện việc cập nhật, quản lý, xử lý thông tin về cư trú trên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia.

Ông Tùng cũng cho biết, nhiều ý kiến đề nghị trong luật cần quy định về lộ trình chuyển tiếp phù hợp để bảo đảm việc chuyển sang phương thức quản lý cư trú mới thực sự khả thi. Trong quá trình đó, cần tiếp tục sử dụng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú.

Từ đó, ông Tùng cho biết, Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị bổ sung vào dự thảo luật quy định một thời kỳ chuyển tiếp, cho phép sử dụng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã được cấp song song với hệ thống điện tử cho tới hết 31/12/2025.

Đề nghị giữ nguyên lộ trình như Chính phủ trình, Bộ trưởng Tô Lâm nhấn mạnh yêu cầu sự phối hợp của các cơ quan liên quan để hoàn thành các điều kiện bỏ hộ khẩu giấy.

Nếu giữ sổ hộ khẩu đến 2025 là thể hiện quyết tâm không cao, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bộ trưởng cũng nhắc đến nhiều văn bản chỉ đạo cho thấy quyết tâm của Chính phủ trong hoàn thành cơ sở dữ liệu về dân cư và khẳng định Bộ Công an đã tính kỹ bước đi, lộ trình, đến 1/7/2021 là có thể bỏ sổ hộ khẩu. Vì thế không có căn cứ gì mà kéo dài đến 2025 sổ hộ khẩu vẫn còn giá trị.

Chắc chỉ Việt Nam còn tồn tại sổ hộ khẩu

Cho ý kiến tại phiên họp, nhiều ý kiến đồng tình với phát biểu của Đại tướng Tô Lâm và ủng hộ việc quản lý dân cư theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp. Ủng hộ quan điểm mới trong cải cách thủ tục hành chính, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đặt câu hỏi, trên thế giới bây giờ có bao nhiêu quốc gia còn hộ khẩu? Nước Lào cạnh chúng ta còn không? Chắc chỉ có Việt Nam còn tồn tại loại hình sổ hộ khẩu. Thế giới giờ đã có thẻ căn cước công dân, chỉ quét là ra hết thông tin cá nhân.

“Quyền tự do cư trú đã được quy định, đến lúc cần bỏ những thủ tục giấy tờ cũ. Thẻ căn cước cầm có thích không? Hình thức, nội dung cần từng bước nâng lên, không phải nhìn về qúa khứ, không phải không có sổ này thì quản lý không được. Mấy chục thủ tục liên quan đến sổ hộ khẩu thì bỏ đi, lạc hậu rồi thì bỏ đi. Tại sao cứ bám vào những cái mà có quản được đâu. Tạm trú, tạm vắng có quản được không, khó lắm, nên giảm bớt thủ tục cho dân nhờ. Cái gì tiến bộ, thuận tiện, hiện đại cho dân thì phải làm, đừng luyến tiếc những thủ tục rườm rà”, bà Ngân lưu ý. Trước lo ngại về việc không đủ thời gian, nếu không hoàn thành theo mục tiêu đề ra thì có thể ra Nghị quyết cho kéo dài thêm. Do vậy, Chủ tịch Quốc hội thống nhất với đề xuất của Chính phủ.

Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho rằng, việc kéo dài thời gian chuyển tiếp đến 2025 là quá dài. Tuy nhiên ông Thanh cũng băn khoăn nếu bỏ ngay sổ hộ khẩu, sổ tạm trú thì sẽ có nhiều vướng mắc vì liên quan đến nhiều thủ tục đi kèm. Ông đề nghị cho tồn tại song song như việc thu phí tự động không dừng. “Đến năm 2025 đúng là quá dài thật, nhưng vẫn phải có thời gian chuyển tiếp linh hoạt để tạo điều kiện trong thủ tục hành chính”, ông Thanh đề nghị.

Kết luận phiên thảo luận, Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nói việc bỏ hộ khẩu giấy không phải là bỏ quản lý dân cư, mà chỉ thay thế bằng phương thức quản lý mã số định danh cá nhân và cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cư trú. Tuy nhiên thời điểm chuyển tiếp kéo dài tới 5 năm là không phù hợp, không đảm bảo mục tiêu và tư tưởng chủ đạo xây dựng Luật Cư trú (sửa đổi).

"Vấn đề đặt ra là Bộ Công an và các cấp có thẩm quyền cần chỉ đạo quyết liệt xây dựng mã định danh cá nhân, cơ sở dữ liệu, đầu tư phần cứng để đến tháng 7/2021 cơ bản xong. Bên cạnh đó, 30 thủ tục có giao dịch, hợp đồng, dịch vụ cần có sổ hộ khẩu phải được rà soát sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ trước khi Luật có hiệu lực", ông Lưu nói.

Theo kế hoạch, dự thảo Luật Cư trú (sửa đổi) tiếp tục được Quốc hội cho ý kiến và xem xét thông qua vào kỳ họp cuối năm 2020.