Gửi bình luận
Theo chuyên gia, cần điều chỉnh ngưỡng thuế khoán phù hợp hơn với quy mô kinh doanh hiện nay, phân loại rõ đối tượng và có cơ chế hỗ trợ, hưỡng dẫn rõ ràng để chính sách đi vào cuộc sống.
Kết quả khảo sát gần 1.400 hộ kinh doanh trên toàn quốc của Liên đoàn Thương mại Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho thấy, việc triển khai hóa đơn điện tử từ máy tính tiền theo Nghị định 70/2025 đang tạo ra nhiều áp lực cho hộ kinh doanh nhỏ. Chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai, hóa đơn điện tử đang tạo áp lực lớn cho hàng triệu hộ kinh doanh, nhiều hộ lúng túng, thậm chí cân nhắc ngừng kinh doanh vì không theo kịp.
Gắn bó gần 20 năm với nghề buôn bán phụ tùng ô tô, bà Nguyễn Thị Khánh Ly - Chủ hộ kinh doanh Phạm Gia tại Hà Nội cho biết, chính sách thuế mới đang tạo ra nhiều áp lực cho các hộ kinh doanh. Trước đây, phần lớn hộ kinh doanh đều quen với việc nộp thuế khoán, hình thức áp mức thuế cố định hàng tháng, không yêu cầu ghi chép sổ sách hay kê khai doanh thu chi tiết. Tuy nhiên, theo quy định mới tại Nghị định 70, tất cả các giao dịch đều phải xuất hóa đơn, mọi khoản thu đều phải kê khai minh bạch, trong khi năng lực quản lý và hạ tầng công nghệ của các hộ kinh doanh nhỏ chưa thể đáp ứng ngay lập tức.
Theo bà Ly, hộ kinh doanh rất cần thêm thời gian để làm quen và điều chỉnh theo yêu cầu mới.
“Doanh nghiệp lớn có đội ngũ kế toán, được tập huấn và hỗ trợ, thì hộ kinh doanh cũng nên được quan tâm tương xứng. Nếu đã yêu cầu kê khai, thì phải đồng bộ không thể để người làm, người không, như vậy là mất công bằng”, bà kiến nghị.
Trước tình trạng đó, các chuyên gia cho rằng, cải cách là đúng hướng nhưng cần triển khai theo lộ trình phù hợp với thực tiễn.
Theo ông Nguyễn Đình Cư, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Tư vấn Thuế Việt Nam (VTCA), tâm lý lo lắng của các hộ kinh doanh là dễ hiểu. Việc bỏ thuế khoán, áp dụng hóa đơn điện tử, chống gian lận… đều là cải cách đúng hướng nhằm tạo môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và nâng cao nghĩa vụ thuế. Tuy nhiên, nếu triển khai cứng nhắc, thiếu lộ trình phù hợp, sẽ gây ra hiệu ứng ngược, đặc biệt với nhóm hộ nhỏ và ở vùng sâu, vùng xa.
Ông Cư cho rằng, áp dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền là một thách thức lớn đối với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ. Ở Hà Nội, nhiều quán cà phê, quán ăn đã quen với việc in hóa đơn cho khách. Nhưng tại các địa phương khác, việc đầu tư thiết bị, phần mềm, đường truyền mạng vẫn là rào cản lớn. Nếu hóa đơn giấy in từ máy được công nhận hợp lệ khi đăng ký với cơ quan thuế, cần có hướng dẫn rõ ràng để người kinh doanh yên tâm triển khai.
Bên cạnh đó, chuyên gia này cũng đặt ra hàng loạt câu hỏi còn chưa được làm rõ trong thực tiễn như hộ có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm được miễn thuế thì có bắt buộc phải lập hóa đơn? Nếu không kê khai thuế, có cần sử dụng máy tính tiền? Các giao dịch giữa các hộ đang thuộc đối tượng miễn thuế (dưới ngưỡng) sẽ quản lý ra sao, có phải xuất hóa đơn không?
“Việc thiếu rõ ràng trong quản lý doanh thu và miễn thuế sẽ dẫn tới rối loạn trong giám sát và thi hành. Ngay cả giới làm chính sách cũng còn nhiều băn khoăn. Nếu áp dụng không đồng bộ, có thể sẽ tạo thêm rào cản thay vì khuyến khích hộ kinh doanh phát triển. Vì vậy, chúng tôi rất mong có cơ chế đối thoại, phản biện chính sách để người làm thực tiễn có thể góp ý trực tiếp với cơ quan quản lý. Khi mọi thứ rõ ràng, minh bạch thì người dân sẽ yên tâm thực hiện”, Phó chủ tịch VTCA đề nghị.
Bàn thêm về vấn đề này, TS Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV nhận định, các ngưỡng doanh thu hiện hành như 200 triệu hay 1 tỷ đồng mỗi năm đã không còn phù hợp với mặt bằng kinh doanh hiện tại. Ông đề xuất nên điều chỉnh linh hoạt hơn, chẳng hạn có thể tiếp tục áp dụng thuế khoán cho các hộ kinh doanh có doanh thu dưới 2 - 5 tỷ đồng/năm, còn trên ngưỡng đó mới chuyển sang cơ chế kê khai và bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử đầy đủ.
“Chính sách về thuế là đúng đắn và cần thiết, nhưng nếu áp dụng một cách cứng nhắc thì sẽ phản tác dụng. Cần đảm bảo nguyên tắc công bằng, tránh để người doanh thu lớn núp bóng hộ khoán, nhưng cũng không tạo gánh nặng không đáng có cho các hộ kinh doanh siêu nhỏ, thực sự yếu thế”, TS Cấn Văn Lực nhấn mạnh.
Để cải cách đi vào thực tiễn, chuyên gia này cũng kiến nghị tổ chức đào tạo sâu rộng theo mô hình “hướng dẫn viên của hướng dẫn viên” tức là có đội ngũ đến tận cơ sở để “cầm tay chỉ việc” cho từng hộ. Kết hợp sổ tay dễ hiểu, đường dây nóng phản hồi nhanh và hệ thống hỗ trợ thực chất, mới có thể đưa cải cách thuế “chạm đất” đúng cách.
