[CẢM XÚC XUÂN] Quà tết “biến tướng” - cần "trị" tận gốc

Nhiều cơ quan, đơn vị thông báo không tiếp khách, không tặng và không nhận quà tết. Thực tế lại khác, người và xe tấp nập trước cửa công quyền, nhà quan chức.

Ban Bí thư vừa qua cũng đã có chỉ thị về việc tổ chức tết năm 2020, yêu cầu không tổ chức đi thăm chúc tết cấp trên và lãnh đạo các cấp, thực hiện nghiêm chủ trương cấm biếu, tặng quà tết cho lãnh đạo dưới mọi hình thức.

Hơn nữa, cấm sử dụng ngân sách, phương tiện, tài sản công trái quy định vào các hoạt động lễ hội, vui chơi trong dịp tết.

Từ đầu nhiệm kỳ này, cứ mỗi dịp cuối năm, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc lại phải đề nghị "Tất cả hệ thống hành chính không chúc tết lãnh đạo, không biếu xén, không phong bao, phong bì. Yêu cầu các tỉnh không về Hà Nội chúc tết".

Thủ tướng còn đề nghị, yêu cầu, nhắc nhở có nghĩa là tình trạng “biến tướng” mang quà đi biếu và nhận quà biếu vẫn còn.

Việc tặng quà cũng đã được đưa vào Luật phòng chống tham nhũng năm 2018. Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ đã có không biết bao chỉ đạo cấm tặng quà tết trái quy định với mong muốn tạo ra hình ảnh đẹp về một nền hành chính trong sạch, liên chính, kiến tạo, hành động, vì dân.

Đây còn là chính sách pháp luật để thực hiện, góp phần xây dựng lòng tin trong nhân dân. Dù vậy, chuyện quà cáp biếu xén dưới danh nghĩa chúc tết chưa dứt.

Quà tết vốn cũng là nét văn hoá truyền thống tốt đẹp của người Việt Nam thể hiện sự quan tâm với nhau mỗi dịp xuân về, tết đến.

Đây là hành động biểu lộ tình cảm rất đáng quý mang giá trị tình cảm, tri ân, là sự quan tâm lẫn nhau giữa những người thân thiết, bạn hữu, đồng chí, chia sẻ khó khăn. Như cử đại diện đến thăm, tặng quà chúc tết những người đã về hưu.

Gặp nhau tay bắt mặt mừng với lời thăm hỏi, gởi tặng giỏ quà thể hiện lòng biết ơn thế hệ đi trước đã có đóng góp cho tổ chức.

Thế nhưng, quà tết bây giờ lắm khi là chuyện phải làm và được ngụy trang với vỏ bọc “tình cảm”, “tri ân”.

Bạn tôi làm giám đốc một doanh nghiệp, mỗi dịp cuối năm, ngoài nỗi lo quà tết cho người lao động trong đơn vị, mối lo lớn nhất với anh ấy có quà tết ấn tượng “cúng” các quan trên.

Khi tôi nói “Đã có chỉ đạo cấm tặng quà tết trái quy định, sao còn làm?” thì anh trả lời rằng “Chỉ đạo cấm, quy định cấm là một chuyện, còn cuộc sống có quy tắc riêng”.  

Quà tết toan tính vụ lợi không phải là văn hóa, càng không phải là truyền thống. Đó là tình trạng lạm dụng văn hóa làm “biến tướng” thành những tệ nạn, phục vụ cho các mục đích không trong sáng. Điều này thường xảy ra ở môi trường làm việc thiếu chuẩn mực.

Thực trạng bộ máy nhà nước ở nhiều nơi, địa phương, ban ngành, lĩnh vực vẫn còn hoạt động theo kiểu cơ chế xin - cho, tâm lý muốn được chú ý hoặc lo sợ điều gì đó nên phải tặng quà tết. Thành ra, mối quan hệ “qua lại”, “cống nộp”, “chạy chọt” vẫn còn đất sống.

Thay đổi tận gốc tệ nạn quà tết “biến tướng”, cần “liều thuốc” đặc trị. Đó là không tạo cơ hội để tặng và nhận quà trái quy định pháp luật, loại bỏ tư tưởng xem quà tết như vụ lợi.

Ngăn chặn quà cáp hối lộ, quà tết “biến tướng” thì điều kiện quan trọng nhất vẫn là cải cách thể chế và con người trong các hoạt động hành chính công. Công khai trong công việc, công bằng nhận xét đánh giá, khen thưởng, bổ nhiệm nhân sự trong lĩnh vực công.

Các dự án và cung cấp dịch vụ công phải tổ chức đấu thầu theo quy định pháp luật, chấm dứt cho được các văn bản lẻ mang cơ chế hành xử kiểu xin - cho, xóa bỏ đặc quyền đặc lợi, không để các quan chức biến chất mang ngân sách ra ban ơn nữa.

Lúc đó, chẳng ai dại gì mà lại đi bỏ tiền túi ra tặng quà tết trái quy định hay “cống nạp” cho quan trên nữa.

Người đứng đầu cơ quan, đơn vị công quyền phải làm gương. Khi đã thực sự không nhận và cấm tặng quà, cấp trên không thích và dứt khoát từ chối thì không có cấp dưới hoặc doanh nghiệp nào dám nghĩ tới chuyện tới nơi làm việc hay tới nhà tặng quà quan chức.

Bên cạnh đó, đừng bao che mà hãy xử lý nghiêm cán bộ, công chức, viên chức nào không chấp thành đúng các kỷ luật kỷ cương, có hành vi tiêu cực, nhũng nhiễu trong công việc.

Báo Diễn đàn Doanh nghiệp mở diễn đàn “CẢM XÚC XUÂN” nhằm ôn cố tri tân về mùa xuân; về thiên nhiên, con người, xã hội, và các vấn đề nóng bỏng của đất nước, địa phương bằng tinh thần hân hoan để tiễn biệt năm cũ, chào đón năm mới 2020. Bài vở xin gửi về hòm thư camxucxuan@dddn.com.vn. Tác giả để lại địa chỉ và số điện thoại để chúng tôi tiện liên hệ. Trân trọng cảm ơn.