CẢM XÚC XUÂN: Tết đến, đừng để người dân vay nặng lãi

Cho vay qua app điện thoại, trang mạng xã hội, quảng cáo trên cột điện, dán trên vách tường, phát tờ rơi trên đường phố không ít trường hợp đã trở thành những hình thức tội phạm có tổ chức hẳn hoi chứ không đơn thuần chỉ là hoạt động nhỏ lẻ. Hoạt động này có một số đặc điểm dễ thấy, tính chất vi phạm thường được “che đậy” bằng những hình thức “thỏa thuận” giao dịch được hợp thức hóa hợp pháp. Cho vay nặng lãi ẩn dưới danh nghĩa “hỗ trợ” vốn, “cầm cố” tài sản, sau khi dẫn dụ được “con mồi”, luôn gắn liền với yếu tố bạo lực, nhiều thủ đoạn đe dọa nạn nhân.

Dù biết rõ vay tiền của băng nhóm chuyên cho vay nặng lãi là hiểm nguy khôn lường nhưng nhiều người vẫn không tránh khỏi vì không có cách nào khác để xoay xở trong lúc cấp bách.

Đứa em tôi ở quê vào làm công nhân rồi lập gia đình, thất nghiệp, ảnh hưởng dịch COVID-19. Mới đây, em lên nhà tôi mượn tiền trả nợ cho băng nhóm cho chuyên vay nặng lãi. Em kể rằng, nửa tháng nay chồng em tạm ngưng công việc bởi công ty thiếu đơn hàng, đến ngân hàng hỏi vay 20 triệu thì họ bảo rằng phải có tài sản tương ứng giá trị vay để thế chấp, sao kê bảng lương, chứng minh thu nhập, giấy tờ tùy thân… Thấy không hội đủ điều kiện, thủ tục nhiêu khê, mất nhiều thời gian nên chồng em đành vay tiền của nhóm người qua số điện thoại trong tờ rơi phát trên đường phố.

Thủ tục vay rất đơn giản, chỉ cần đưa hộ khẩu hoặc chứng minh nhân dân, không phải thế chấp tài sản. Chỉ một cuộc điện thoại, 20 phút sau có người đến tận phòng trọ đưa cho mẫu hợp đồng được đánh máy sẵn có nội dung rất tình cảm “hỗ trợ vốn làm ăn” với số tiền 24 triệu đồng, nhưng thực tế em chỉ nhận được chưa tới 17 triệu vì bị trừ chi phí gọi là làm thủ tục và trả gốc lẫn lãi ngày đầu. Theo thỏa thuận, thời gian cho vay chỉ 8 ngày, mỗi ngày trả 3 triệu. Em trả đến ngày thứ 5, chậm trả chỉ 1 ngày thì nhóm người cho vay nặng lãi đòi phải trả đủ và phạt không tuân thủ hợp đồng. Vợ chồng em năn nỉ, xin thông cảm nhưng không được.    

Ở nước ta, thành phố lẫn nông thôn còn nhiều người nghèo thu nhập thấp, chạy ăn từng bữa. Năm nay càng khó khăn hơn do ảnh hưởng dịch COVID-19. Phần lớn nạn nhân của tín dụng đen là đối tượng nghèo, không có tài sản đáng giá thế chấp theo quy định để được vay ngân hàng đủ số tiền đang cần.

Ngân hàng, bất kỳ tổ chức tín dụng cho vay hợp pháp nào cũng phải theo nguyên tắc không để xảy ra rủi ro. Vì vậy, luôn có các điều kiện đòi hỏi đối tượng vay trong mọi tình huống đều đảm bảo khả năng trả nợ. Đó thường là giấy tờ thể hiện tài sản thế chấp, thủ tục liên quan đến khoản vay.

Xóa tín dụng đen cần nhiều giải pháp thiết thực mới hiệu qua, hơn nữa là ngăn chặn từ gốc. Do đó, cần xử lý nghiêm những đối tượng chuyên cho vay nặng lãi, đẩy nạn nhân đến bước đường cùng.

Có thể lập chuyên đề dẹp nạn cho vay nặng lãi để cảnh sát khu vực đảm nhận, ngăn chặn, xử lý. Đồng thời, nên tuyên truyền cho công nhân, người dân hiểu rõ bản chất tín dụng đen để không bị lợi dụng.

Người vay tiền nên tìm đến những kênh chính thức như ngân hàng, công ty tài chính, nơi được cấp phép theo quy định pháp luật. Không nên vay “nóng”, vay nặng lãi từ các nhóm hay tổ chức qua app điện thoại, mạng xã hội, quảng cáo trên cột điện, dán trên vách tường, phát tờ rơi trên đường phố.

Tết đến, nhiều người cần tiền. Gói tín dụng hàng trăm ngàn tỷ đồng trong điều kiện thị trường đang khó khăn, hấp thụ được lượng vốn khủng này là không hề dễ. Nhiều doanh nghiệp không thiếu vốn, chỉ tắc đầu vào (nguyên liệu) và đầu ra (tiêu thụ sản phẩm), gặp khó khăn trong giai đoạn hiện nay, không thể duy trì sản xuất, không xuất khẩu được sản phẩm thì chuỗi cung ứng cũng bị gián đoạn, khi vay thì phát sinh lãi suất. Vì thế, chúng ta nên trích một phần từ gói hỗ trợ này để cho vay theo mức lãi suất ngân hàng, giúp doanh nghiệp, người dân đang cần tiền trang trải cuộc sống trong dịp tết đến xuân về. Nhà nước có thể bảo lãnh để các ngân hàng cho người nghèo và công nhân vay tín chấp bằng chứng minh nhân dân, sổ hộ khẩu để xoay xở lúc cấp thiết với số tiền dưới 20 triệu đồng.

Mong sao có một hệ thống an sinh xã hội, những chính sách cốt lõi để người dân nghèo và công nhân không bị gạt ra bên lề sự phát triển. Đây không chỉ đơn giản phát triển kinh tế mà còn là tôn chỉ mục đích của chính quyền luôn bảo vệ các thành phần lao động yếu thế thị dễ bị tổn thương trong quá trình hội nhập theo trào lưu thế giới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đó có thể là những nhu cầu với mức sống tối thiểu cho công nhân, dân nghèo.

Bên cạnh các chủ trương cùng với chính sách tăng lương nhỏ giọt, cần có chương trình duy trì lâu dài để hỗ trợ kịp thời các trường hợp cấp thiết. Tiến tới lập quỹ hỗ trợ khẩn cấp với mạng lưới rộng khắp đến tận từng khu phố, cơ sở hộ cá thể có sử dụng lao động là công nhân để kịp hỗ trợ những hoàn cảnh khốn khó như khi thất nghiệp, chuyển đổi việc làm, cần tiền trang trải cuộc sống dịp tết đến xuân về.

Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp mở diễn đàn “CẢM XÚC XUÂN” nhằm ôn cố tri tân về mùa xuân; về thiên nhiên, con người, xã hội, và các vấn đề nóng bỏng của đất nước, địa phương bằng tinh thần hân hoan để tiễn biệt năm cũ, chào đón năm mới 2021. Bài vở xin gửi về email: camxucxuan@dddn.com.vn. Tác giả để lại địa chỉ và số điện thoại để chúng tôi tiện liên hệ. Trân trọng cảm ơn.