Cần mạnh tay chống gian lận xuất xứ gạo Việt

GIA NGUYỄN• 22/06/2021 04:30

Ồ ạt nhập vào Việt Nam lại không xuất hiện trên thị trường nội địa, nguy cơ gian lận, giả mạo xuất xứ từ gạo Ấn Độ đang hiện hữu đe dọa đến uy tín gạo xuất khẩu của Việt Nam…

Theo số liệu của Bộ Thương mại và Công nghiệp Ấn Độ, chỉ trong 3 tháng đầu năm 2021, xuất khẩu gạo của Ấn Độ sang Việt Nam đã đạt gần 247 nghìn tấn, trị giá 74,8 triệu USD, con số này tăng đột biến hơn 3.250 lần về lượng và tăng gần hơn 554 lần về trị giá so với 76 tấn, trị giá 135 triệu USD của cùng kỳ năm 2020. Trong đó, sự chênh lệch lớn về giá giữa gạo Ấn Độ và Việt Nam đang tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến tình trạng gian lận, giả mạo xuất xứ, gây ảnh hưởng đến uy tín gạo xuất khẩu của Việt Nam.

Gạo xuất khẩu của Việt Nam đứng trước nguy cơ mất thị trường bởi bị gạo nhập khẩu từ Ấn Độ

Gạo xuất khẩu của Việt Nam đứng trước nguy cơ mất thị trường bởi bị gạo nhập khẩu từ Ấn Độ "núp mác" - Ảnh: ND

Thời gian vừa qua, dư luận liên tục nóng lên khi các Công ty gạo Việt Nam cho hay, khách hàng tại một số nước than phiền về việc chất lượng gạo trắng của Việt Nam có dấu hiệu giảm sút, thậm chí, chỉ tương đương với gạo Ấn Độ trong khi giá lại cao nên ngưng mua do nghi ngờ gạo Ấn Độ giả mạo xuất xứ Việt Nam.

Thực tế, mới đây, Chi cục Hải quan cảng Sài Gòn khu vực 1 - Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh đã phát hiện một số lô hàng nhập khẩu với hàng chục container gạo từ Ấn Độ vào Việt Nam qua cảng Cát Lái. Trong đó, dù tờ khai ghi hàng có xuất xứ Ấn Độ nhưng kiểm tra trên bao bì, nhãn mác lại thể hiện là hàng… “Product in Vietnam”.

Cụ thể, lô hàng này thuộc 2 tờ khai nhập khẩu do một doanh nghiệp tại Hà Nội đăng ký làm thủ tục nhập khẩu qua cảng Cát Lái vào cuối tháng 2 và tháng 3/2021. Theo khai báo trên tờ khai hải quan, lô hàng gạo này có xuất xứ Ấn Độ, tuy nhiên, qua kiểm tra thực tế, cơ quan Hải quan phát hiện toàn bộ số gạo nhập khẩu được đóng gói 50kg/bao, trên bao bì, nhãn mác thể hiện xuất xứ hàng hóa tại Việt Nam (bao bì gạo đều ghi rõ tên thương hiệu, địa chỉ nhà máy, địa chỉ doanh nghiệp tại Việt Nam; thành phần gạo 5% tấm...).

Nhiều doanh nghiệp ngành gạo phân tích: Theo cam kết của Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN - Ấn Độ (AIFTA), các loại gạo 5% tấm và 100% tấm nhập khẩu từ Ấn Độ được hưởng thuế suất 0%. Lợi dụng sự chênh lệch này, một số đơn vị kinh doanh gian lận, giả mạo xuất xứ gạo nước ta để kiếm lợi bất chính, từ đó dẫn tới một số khách hàng nước ngoài đã ngưng mua gạo của Việt Nam vì lo ngại mua phải gạo Ấn Độ “núp mác” xuất xứ Việt Nam.

Các doanh nghiệp và chuyên gia cho rằng, cần chế tài để bảo vệ gạo Việt Nam - Ảnh minh họa

Thông tin với báo chí, ông Phan Văn Có - Giám đốc marketing Công ty TNHH VRICE cho rằng, tình trạng gạo Ấn Độ được nhập về nước ta rồi gắn mác hàng Việt sẽ ảnh hưởng đến toàn ngành xuất khẩu gạo, gây mất uy tín về chất lượng, thương hiệu gạo Việt Nam.

Theo ông Có, chúng tôi kiến nghị cơ quan chức năng cần đưa mặt hàng gạo nhập từ Ấn Độ vào luồng đỏ, kiểm 100% hàng hóa để phát hiện, xử phạt những Công ty giả mạo xuất xứ, đồng thời cơ quan quản lý cần giám sát các trường hợp Công ty nhập gạo Ấn Độ về nhưng lại tái xuất với xuất xứ Việt Nam.

Còn theo chuyên gia lúa gạo - Nguyễn Thanh Long, hiện gạo Việt Nam đang có thương hiệu tốt trên thị trường thế giới sau khi giành giải Gạo ngon nhất thế giới (năm 2019), hơn nữa chất lượng gạo rất tốt nên bán được giá, cao hơn cả gạo Thái Lan, vì vậy, khi gạo Việt Nam bị gian lận xuất xứ sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến ngành gạo của nước ta.

“Vì vậy, không thể để “con sâu làm rầu nồi canh”, các cơ quan Hải quan, bộ, ngành liên quan cần tăng cường kiểm tra, giám sát chống gian lận xuất xứ với mặt hàng gạo. Nếu Việt Nam không mạnh tay chấn chỉnh ngay tình trạng gian lận này thì sẽ mất khách hàng, mất thị trường xuất khẩu vào tay các đối thủ khác”, ông Long nhấn mạnh.

Về phía cơ quan quản lý, thông tin với báo chí, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh cũng cho biết, đơn vị đã ban hành kế hoạch tăng cường công tác kiểm tra xác định xuất xứ, chống gian lận, giả mạo xuất xứ… đối với nhiều mặt hàng, bao gồm cả gạo trắng.

Theo bảng giá gạo xuất khẩu mới nhất do Hiệp hội Lương thực Việt Nam công bố, dù gạo 5% xuất khẩu của Việt Nam đã giảm 5 USD/tấn, bán ra ở mức 478 USD/tấn vẫn cao hơn gạo 5% tấm của Ấn Độ tới 90 USD/tấn, khi nhìn vào mức giá các nước xuất khẩu gạo truyền thống như: Thái Lan: 434 USD/tấn; Pakistan: 428 USD/tấn; Ấn Độ: 388 USD/tấn.