Cần một đạo luật về vaccine: Doanh nghiệp cần cơ chế trách nhiệm rõ ràng

LTS: Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết 61/NQ-CP về mua vaccine phòng COVID-19 trong đó nêu rõ Chính phủ đồng ý việc Thủ tướng Chính phủ cho phép áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt quy định tại Điều 26 Luật đấu thầu đối với việc mua vaccine phòng COVID-19.

Tuy nhiên, đến nay nhu cầu tiêm chủng ngày càng lớn, nhất là từ khi đợt dịch thứ tư bùng phát, trong khi các nguồn vaccine từ Covax về rất ít, không đủ đáp ứng. Do đó, tôi đề xuất ba giải pháp để Việt Nam tăng tốc nhập vaccine.

Thứ nhất, cần thay đổi cách tiếp cận vaccine. Nhà nước phải sẵn sàng nguồn lực tài chính, chấp nhận mua vaccine với giá bằng hoặc cao hơn giá trung bình trên thị trường quốc tế. Nghĩa là Việt Nam sẽ mua vaccine thương mại giá cao, để sớm có đủ lượng tiêm cho 70% dân số. Đơn cử, Việt Nam có thể mua vaccine Pfizer đúng với giá hãng công bố là 19,5 USD/liều.

Nhiều nước phát triển đã tiêm đủ số lượng nên sẽ mở rộng bán vaccine cho các nước khác. Đàm phán mua giá cao đúng thời điểm này, Việt Nam sẽ có vaccine sớm. Chi phí mua vaccine dù rất lớn nhưng vẫn nhỏ hơn so với thiệt hại về kinh tế nếu để dịch bệnh bùng phát.

Thứ hai, Chính phủ và Bộ Y tế đang khuyến khích các doanh nghiệp, địa phương tham gia mua, nhập vaccine. Vì vậy, Chính phủ cần có cơ chế rõ ràng để vừa tạo điều kiện cho các địa phương, doanh nghiệp mua vaccine, vừa giám sát, quản lý rủi ro.

Nếu Chính phủ đứng ra mua vaccine, thủ tục sẽ mất nhiều thời gian. Khối tư nhân mua vaccine sẽ rút ngắn tối đa thủ tục và thời gian. Nhưng nhiều hãng sản xuất chỉ đàm phán với Chính phủ. Vì vậy, Việt Nam cần sớm hình thành cơ chế đàm phán ba bên là Chính phủ, doanh nghiệp, nhà sản xuất.

Thứ ba, Việt Nam đã đàm phán với nhiều hãng nhưng chưa có cam kết thời gian giao hàng cụ thể. Bộ Y tế cần tiếp tục quyết liệt thúc giục các hãng giao hàng sớm. Việt Nam sẵn sàng trả giá cao để được giao hàng trước.