Theo chuyên gia, việc điều chỉnh tăng ngưỡng doanh thu chịu thuế đối với hộ kinh doanh là cần thiết, nhằm giảm gánh nặng, phù hợp thực tế và đảm bảo công bằng trong chính sách thuế.
Thực tế cho thấy, sau hơn 05 năm thực hiện, Luật Quản lý thuế hiện hành đã bộc lộ một số bất cập do chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát triển kinh tế xã hội trong tình hình mới. Vì vậy việc xây dựng Luật Quản lý thuế (sửa đổi) là cần thiết nhằm đẩy mạnh việc hiện đại hóa và chuyển đổi số toàn diện công tác quản lý thu thuế, ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại, có tính liên kết, tích hợp để thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý thuế. Đồng thời, khắc phục các bất cập của Luật Quản lý thuế.
Một trong những nội dung đang được quan tâm trong quá trình sửa đổi là quy định về ngưỡng doanh thu chịu thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh. Cụ thể, Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) quy định, các hộ và cá nhân kinh doanh có doanh thu dưới 200 triệu đồng mỗi năm không phải nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân.
Theo bà Nguyễn Vân Chi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế tài chính Quốc hội, quản lý thuế đối với hộ kinh doanh là một bài toán "80/20" - khi một số lượng lớn người nộp thuế nhưng chỉ đóng góp một phần nhỏ vào tổng thu ngân sách.
"Chi phí để quản lý nhóm đối tượng đông đảo này là rất lớn. Vì vậy, trước khi chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai, chúng ta cần một đánh giá tác động định lượng rất rõ ràng", bà Chi chia sẻ.
Bà đồng tình với định hướng chuyển đổi sang phương pháp kê khai nhằm nâng cao minh bạch và công bằng, tuy nhiên nhấn mạnh cần “cọ xát” thực tế và có số liệu cụ thể về mức thuế hiện hành, tỉ lệ đóng góp thực tế, cũng như chi phí phát sinh cho hộ kinh doanh nếu áp dụng phương thức kê khai. Việc áp dụng phương pháp mới, nếu khiến doanh thu tính thuế tăng mạnh, thì cũng cần điều chỉnh tỉ lệ thu hợp lý và thậm chí sửa đổi cả các quy định trong Luật Ngân sách nhà nước chứ không chỉ trong Luật Quản lý thuế.
"Phải có đánh giá một cách tương đối về số liệu, định lượng xem doanh thu của các hộ khi áp dụng chính sách thuế mới sẽ tăng lên hay giảm bao nhiêu, nghĩa vụ về thuế của các hộ nếu chuyển sang phương pháp kê khai sẽ như thế nào. Chi phí phát sinh cho các hộ cá nhân kinh doanh như thế nào kể cả chi phí về đầu tư máy móc thiết bị, thuê kế toán... Theo đó, cần tính toán kỹ hơn để có bước đi phù hợp", bà Chi nhấn mạnh.
Đưa ra góp ý về vấn đề này, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam (VTCA) cho rằng, ngưỡng doanh thu không chịu thuế 200 triệu đồng/năm như tại Dự thảo là chưa hợp lý, cần điều chỉnh tăng lên mức 400 - 500 triệu đồng/năm.
“Với doanh thu 200 triệu đồng/năm, tức chỉ khoảng 540.000 đồng/ngày, hộ kinh doanh khó mà tồn tại trong bối cảnh giá nguyên vật liệu, nhân công, chi phí sinh hoạt đều tăng cao. Mức 400 - 500 triệu đồng tương đương doanh thu hơn 1 triệu đồng/ngày là phù hợp hơn với mặt bằng thực tế”, bà Cúc nhận định.
Tuy nhiên, Chủ tịch VTCA cũng bày tỏ băn khoăn miễn thuế có thể ảnh hưởng đến người mua hàng, do hàng hóa đầu vào không có thuế giá trị gia tăng. Để giải quyết vấn đề này, cần có cơ chế cho phép các hộ này được mua hóa đơn điện tử của cơ quan thuế theo từng lần phát sinh khi người mua có yêu cầu. Mỗi một hộ kinh doanh đều cần một cơ chế rõ ràng, khả thi để tuân thủ.
Đồng quan điểm, Luật sư Trần Xoa, Giám đốc Công ty Luật Minh Đăng Quang nhận định, các mức doanh thu tính thuế đối với hộ kinh doanh hiện nay đã không còn phù hợp với thực tiễn và cần được điều chỉnh tăng lên.
Ông viện dẫn so sánh với chính sách thuế thu nhập cá nhân mà Bộ Tài chính đang lấy ý kiến sửa đổi, theo đó mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế có thể tăng từ 11 triệu đồng/tháng lên 13,3 triệu hoặc 15,5 triệu đồng/tháng; với người phụ thuộc là từ 4,4 triệu đồng lên 5,3 triệu hoặc 6,2 triệu đồng/tháng.
“Nếu áp dụng phương án cao nhất, người nộp thuế sẽ được giảm trừ tổng cộng 21,7 triệu đồng/tháng, tương đương 260,4 triệu đồng/năm. Mức này sẽ áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026 - cũng là thời điểm cá nhân, hộ kinh doanh có doanh thu trên 200 triệu đồng/năm phải nộp thuế”, ông Xoa phân tích.
Theo luật sư này, mức giảm trừ thuế cho cá nhân đã vượt qua ngưỡng doanh thu chịu thuế của hộ kinh doanh. Đáng nói, 200 triệu đồng ở đây là doanh thu gộp, chưa trừ chi phí, trong khi thu nhập của cá nhân là phần thực nhận, sau giảm trừ.
"So sánh hai con số đã thấy sự bất hợp lý, chưa kể có những cá nhân có thu nhập cao hơn hộ kinh doanh nhưng vẫn chưa phải nộp thuế. Vì vậy, cần điều chỉnh tăng lên 400 - 500 triệu đồng/năm để phản ánh đúng bản chất thu nhập, đảm bảo công bằng và phù hợp với thực tế", ông Xoa nhấn mạnh.