Cần “siết” lại công tác quản lý phí, phụ phí đối với hãng tàu nước ngoài

YẾN NHUNG• 25/02/2024 03:30

Trước tình trạng tàu nước ngoài đột ngột tăng phí khiến doanh nghiệp xuất khẩu khó càng thêm khó, nhiều ý kiến cho rằng, cần siết lại công tác quản lý phụ phí đối với hãng tàu nước ngoài…

>> Cước vận tải biển giảm - “kẻ cười, người khóc”

Theo đó, từ đầu tháng 02/2024, đồng loạt các hãng tàu nước ngoài công bố tăng 10-20% phí và phụ phí đối với mỗi loại dịch vụ container xuất khẩu và chỉ áp dụng tại Việt Nam.

Đáng nói, việc tăng phí và phụ phí của các hãng tàu diễn ra liên tục, thiếu cơ sở, đột xuất nhiều lần, không tuân thủ theo quy định của cơ quan quản lý Nhà nước. Mức tăng cao hơn rất nhiều so với phí bốc dỡ container mà các hãng tàu trả lại cho cảng biển Việt Nam.

Việc tăng phí, phụ phí của các hãng tàu nước ngoài khiến doanh nghiệp Việt khó càng thêm khó - Ảnh minh họa: ITN

Nhiều ý kiến cho rằng, nguyên nhân dẫn đến hiện trạng này xuất phát từ việc thay đổi giá của các hãng tàu nước ngoài chỉ cần niêm yết trước thời điểm điều chỉnh 15 ngày mà không cần phải thông qua kiểm tra, giải trình yếu tố cấu thành phí, phụ phí.

Theo ông Phan Thông - Tổng Thư ký Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam, việc tăng phí TCH của các hãng tàu diễn ra ngay khi Thông tư 39/2023/TT-BGTVT của Bộ Giao thông vận tải quyết định điều chỉnh giá dịch vụ hoa tiêu, sử dụng cầu, bến, phao neo, bốc dỡ container, lai dắt vừa có hiệu lực từ 15/2. Điều đáng nói là việc tăng phí này chỉ áp dụng đối với Việt Nam, trong khi các quốc gia khác trong khu vực đều chưa có động thái tăng phí THC.

Ngoài ra, nếu xét theo giá trị tuyệt đối thì mức 10%-20% tăng phí THC của hãng tàu cao hơn gấp 3 lần mức điều chỉnh giá bốc dỡ container cảng biển Việt Nam. Đặc biệt, các hãng tàu chỉ thông báo thay đổi giá trước thời điểm điều chỉnh 15 ngày và không phải thông qua kiểm tra, giải trình các yếu tố cấu thành phí, phụ phí hay bất kỳ báo cáo, ràng buộc nào.

>>Giá cước vận tải biển dự báo "quay đầu" tăng

Nhiều ý kiến cho rằng, đã đến lúc cần siết lại công tác quản lý phụ phí đối với hãng tàu nước ngoài - Ảnh minh họa: ITN

Từ đó, để giải quyết cho thực trạng nêu trên, Tổng Thư ký Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam đề xuất, các cơ quan liên quan có biện pháp mạnh mẽ, kiên quyết để kiểm soát hành vi điều chỉnh phí, phụ phí của hãng tàu nước ngoài. Thực hiện bổ sung phụ thu ngoài giá dịch vụ vận chuyển hàng hoá container bằng đường biển vào danh mục hàng hoá, dịch vụ thuộc diện kê khai giá để hoàn thiện cơ chế quản lý và ban hành. Tránh trường hợp tuỳ ý tăng giá và lạm thu.

“Trong trường hợp các khoản phụ thu này siêu lợi nhuận, cơ quan chức năng cần phải áp dụng chính sách thu thuế tiêu thụ đặc biệt”, Tổng Thư ký Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam bày tỏ.

Cũng theo ông Thông, hiện Hiệp hội đã có kiến nghị, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Công Thương, Cục Quản lý giá và Cục Hàng Hải Việt Nam yêu cầu chủ tàu ngừng ngay việc thu các loại phí không hợp lý; các bộ ngành liên quan kiến nghị Thủ tướng Chính phủ sớm ban hành cơ chế quản lý việc thu phí của hãng tàu nước ngoài hoạt động tại Việt Nam phù hợp thông lệ quốc tế…

Còn theo ông Lê Duy Hiệp - Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA), hiện nay các hãng tàu nước ngoài niêm yết thay đổi giá trước thời điểm điều chỉnh 15 ngày, không phải thông qua kiểm tra, giải trình các yếu tố cấu thành phí, phụ phí hay bất kỳ báo cáo, ràng buộc từ các quy định nào của cơ quan chức năng. Điều này đã khiến các doanh nghiệp rất bức xúc, song đến nay vẫn chưa giải quyết được triệt để.

Vì vậy, ông Hiệp cho rằng, Nhà nước cần có biện pháp siết lại công tác quản lý phụ phí đối với hãng tàu nước ngoài. Phải nghiên cứu về mặt pháp lý cũng như thông lệ quốc tế.

“Đã đến lúc siết lại công tác quản lý phụ phí đối với hãng tàu nước ngoài. Muốn vậy, cần nghiên cứu về mặt pháp lý cũng như thông lệ quốc tế. Có thể yêu cầu họ muốn tăng phí phải được sự đồng thuận từ cơ quan quản lý, từ phía hiệp hội, sau đó mới được ban hành”, ông Hiệp đề nghị.

Được biết, trước việc tăng phí và phụ phí của các hang tàu nước ngoài, trong văn bản gửi Thủ tướng cùng các bộ, ngành liên quan mới đây, Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam đã nêu ra 3 đề xuất để tăng cường quản lý phụ phí của hãng tàu nước ngoài gồm:

Thứ nhất, bổ sung phụ thu ngoài giá dịch vụ vận chuyển hàng hóa container bằng đường biển vào danh mục hàng hóa, dịch vụ thuộc diện kê khai giá để hoàn thiện cơ chế quản lý mức giá và các loại phụ thu đối với hàng hóa tại cảng biển, tránh trường hợp các hãng tàu tùy ý tăng giá và lạm thu ảnh hưởng đến quyền lợi của chủ hàng xuất nhập khẩu.

Hãng tàu cần có báo cáo về cơ cấu phí THC, trong trường hợp các phụ thu này siêu lợi nhuận thì đề xuất cơ quan chức năng xem xét áp dụng các chính sách thu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Thứ hai, sớm rà soát và ban hành cơ chế quản lý việc thu các loại phụ phí, so sánh với quy định của pháp luật Việt Nam và thông lệ quốc tế, yêu cầu chủ tàu ngừng ngay việc thu các loại phí không hợp lý; đồng thời kiến nghị Thủ tướng sớm ban hành các cơ chế phù hợp quản lý việc thu phí của các hãng tàu nước ngoài hoạt động tại Việt Nam.

Thứ ba, tham khảo kinh nghiệm quản lý các hãng tàu nước ngoài từ các quốc gia lân cận để xây dựng, hoàn thiện các giải pháp tăng cường kiểm soát hoạt động của các hãng tàu nước ngoài, tránh thất thu ngân sách nhà nước, bảo vệ lợi ích của doanh nghiệp trong nước.