Cần tạm dừng các quy định khiến doanh nghiệp "gánh" thêm chi phí

Sau hàng loạt quy định liên quan về thu phí hạ tầng cảng biển của TP HCM đến câu chuyện lắp camera giám sát xe hoạt động vận tải theo Nghị định 10/2020/NĐ-CP đã khiến doanh nghiệp vốn đang “thoi thóp” nay lại oằn mình với nỗi lo gánh phí. Các chuyên gia cho rằng, quan trọng và lâu dài hơn bất cứ gói hỗ trợ nào là việc cần tạm dừng ban hành các quy định tạo thêm chi phí cho doanh nghiệp.

Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, TS Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng, trong bối cảnh doanh nghiệp đình trệ hay tạm dừng hoạt động sản xuất kinh doanh thì các bộ ngành nên tập trung vào cải thiện môi trường kinh doanh.

“Đây là thời điểm tốt nhất để nâng cấp chất lượng môi trường kinh doanh, rà soát xoá bỏ các quy định làm gia tăng chi phí không hợp lý, gia tăng rào cản”, Phó Viện trưởng CIEM nói.

TS Phan Đức Hiếu cho rằng, không chỉ là cơ hội tốt nhất để cải thiện môi trường kinh doanh, việc cải thiện này đồng thời sẽ tạo động lực, dư địa tốt nhất để doanh nghiệp phục hồi sản xuất kinh doanh ngay khi dịch bệnh đi qua.

Đặc biệt phân tích về đề xuất doanh nghiệp cần được hỗ trợ để giảm tối đa chi phí hoạt động, Phó Viện trưởng CIEM nhấn mạnh: “Có lẽ, Thủ tướng Chính phủ cần xem xét ban hành chỉ thị tạm thời dừng ban hành các quy định có thể làm gia tăng chi phí cho doanh nghiệp, yêu cầu thực hiện nhanh việc rà soát các quy định gây khó cho doanh nghiệp, có giải pháp kịp thời”.

Đơn cử, với kiến nghị của Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy hải sản Việt Nam (VASEP) cho thấy, các mức thu phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu, cảng biển trên địa bàn TP.HCM áp dụng đối với các lô hàng xuất nhập khẩu, tạm nhập tái xuất, gửi kho ngoại quan, hàng quá cảnh, chuyển khẩu tại tất cả cảng biển ở TP.HCM đang tạo ra nhiều bất hợp lý.

Lý giải điều này, đại diện VASEP cho biết, bởi hiện nay hơn 70% lượng hàng thủy sản xuất nhập khẩu của cả nước đều tập trung tại các cảng biển của TP.HCM. Trong khi đó, các chi phí logistics của Việt Nam cũng đang ở mức cao so với các nước trong khu vực, làm giảm sức cạnh tranh đáng kể của các doanh nghiệp thủy sản nói riêng, các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh nói chung.

Mặt khác, các doanh nghiệp phải nộp nhiều loại phí liên quan đến xây dựng cơ sở hạ tầng như phí cầu đường, phí sử dụng đường bộ, phí BOT… Trong đó, doanh nghiệp đang gánh một khoản tiền lớn phí vận chuyển khi đi qua các trạm BOT.

“Từ Khánh Hòa vào cảng Cát Lái có tới 7 trạm thu phí BOT. Mỗi container phải đóng tiền qua trạm 2 lượt đi và về, tính ra tổng phí qua 1 trạm là 360.000 đồng. Nghĩa là với mỗi container hàng, doanh nghiệp phải trả thêm phí cầu đường 2,5 triệu đồng. Một doanh nghiệp thủy sản ở Khánh Hòa xuất khẩu trung bình 3.000 container/năm, phải tốn tới 7,5 tỉ đồng phí qua trạm BOT. Nếu gánh thêm khoản phí dịch vụ cảng biển, doanh nghiệp đó sẽ phải chi trả khoảng 5,5 tỉ đồng nữa. Quy định thu phí mới này của TP.HCM sẽ gia tăng thêm gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp, nhất là trong bối cảnh các doanh nghiệp của Việt Nam đang phải vật lộn khó khăn do khủng hoảng kinh tế vì dịch bệnh Covid-19”, bà Tạ Hà - chuyên gia thị trường cá tra VASEP đánh giá.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Ngọc Thanh, Giám đốc Công ty TNHH dịch vụ vận tải Kim Phát, bày tỏ bức xúc và khó hiểu khi trong giai đoạn dịch bệnh đang bùng phát và được dự báo sẽ còn diễn biến phức tạp, lãnh đạo TP vẫn quyết tâm áp thêm một chi phí nữa lên doanh nghiệp.

Không những thế, từ khi dịch bệnh bùng phát từ đầu năm 2020 đến nay, mặc dù hoạt động của các doanh nghiệp ngày càng khó khăn, đơn hàng giảm, doanh thu giảm nhưng loạt chi phí cố định không được hỗ trợ miễn giảm mà ngược lại, giá xăng dầu, các chi phí… còn đồng loạt tăng giá, khiến doanh nghiệp khó càng thêm khó. Giờ, áp thêm phí dịch vụ cảng biển giống như “cứa thêm vào vết thương”, doanh nghiệp có thể không sống nổi.

Các chuyên gia cũng cho rằng, việc TP HCM tăng phí cao hơn với hàng hoá từ địa phương ngoài TP là tư duy điều hành cục bộ, chưa hỗ trợ cho các địa phương xung quanh. Tư duy điều hành kinh tế phải nhìn ở tổng thể vùng, khu vực, chứ không thể là câu chuyện của riêng địa phương.

Do đó, TS Phan Đức Hiếu đề nghị xem xét không thu các loại phí đã nêu trong bối cảnh kinh tế đang gặp khó khăn do Covid-19, ít nhất là cho đến hết ngày 31/12/2021. Đồng thời điều chỉnh giảm các mức thu nói trên.

Đề xuất này là hợp lý khi rõ ràng cuộc khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) về tình hình doanh nghiệp đầu năm 2021 đã chỉ ra, khó khăn của doanh nghiệp không chỉ đơn thuần là vấn đề tài chính mà là thị trường, tiêu thụ sản phẩm, nguyên liệu đầu vào, lao động... Tuy nhiên, theo Nghị định 52/2021/NĐ-CP, các biện pháp thuế, phí mới chỉ dừng lại ở việc gia hạn nộp thuế. Do đó, cần xem xét có thêm những biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp về chi phí phòng chống dịch, xem xét miễn thuế VAT cho các vật tư phòng chống dịch.

Ngoài ra, chuyên gia cho rằng, chính quyền địa phương, đặc biệt là hiệp hội doanh nghiệp cần chủ động, tích cực trong việc phát triển thương mại điện tử, thương mại điện tử xuyên biên giới.