Cấp thiết sửa bất cập về... thuế thu nhập cá nhân

>> Bất cập thuế thu nhập cá nhân - Cần sớm nâng mức giảm trừ gia cảnh

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế thu nhập cá nhân, được Quốc hội ban hành ngày 22/11/2012 và có hiệu lực từ ngày 01/7/2013. Kể từ đó đến nay, mức khởi điểm chịu thuế thu nhập cá nhân mới được điều chỉnh đúng một lần, từ 9 triệu đồng lên 11 triệu đồng/tháng, áp dụng cho kỳ tính thuế từ năm 2020.

Nhắc đến Luật Thuế thu nhập cá nhân, đa phần các ý kiến đều nhận định, những quy định của Luật này đã bất cập và lỗi thời.

Có thể kể đến như mức giảm trừ gia cảnh lỗi thời, không dựa vào mức sống tối thiểu, thu nhập bình quân đầu người, cũng không căn cứ vào mức lương tối thiểu chung và mức lương tối thiểu theo vùng. Trong khi mức lương tối thiểu chia theo 4 vùng trên cả nước, chênh nhau gần 1,5 lần nhưng mức thu nhập khởi điểm đóng thuế và giảm trừ gia cảnh lại cào bằng, áp dụng chung, không phân biệt vùng miền.

Nhiều chi phí như: mua bảo hiểm nhân thọ, mua bảo hiểm sức khỏe, khám chữa bệnh, giáo dục… do người lao động tự chi trả, không được đưa vào danh sách các khoản giảm trừ trước tính thuế thu nhập cá nhân.

Đáng nói, trong 10 năm, tính từ khi Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi có hiệu lực, lương tối thiểu vùng của Chính phủ đã tăng 9 lần, từ mức 2 triệu đồng/người/tháng lên hơn 4,68 triệu đồng/người/tháng, nhưng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế và người phụ thuộc chỉ mới điều chỉnh có một lần.

Chưa kể, trong khi người làm công ăn lương phải đóng thuế thu nhập cá nhân lũy tiến từ 5 - 35% thì các cá nhân có thu nhập lớn như: YouTuber, TikToker, bán hàng qua mạng… đóng với thuế suất thấp hơn. Thậm chí, so với mức đóng thuế 20% của doanh nghiệp, thì thuế thu nhập cá nhân cũng cho thấy sự chênh lệch lớn, tạo gánh nặng cho người nộp thuế.

>> Sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân: Cần giảm “gánh nặng” cho người làm công ăn lương

Mặc dù vào đầu năm 2018, trong văn bản lấy ý kiến góp ý sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân, Bộ Tài chính đã thừa nhận một số quy định trong Luật, gây bất lợi cho người nộp thuế. Thế nhưng, trong bối cảnh kinh tế khó khăn, vật giá leo thang như hiện nay, việc sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân vẫn chỉ trong chế độ “chờ” bởi theo dự kiến đến 2026, Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) mới có hiệu lực thi hành.

Trong khi đó, trải qua đại dịch COVID-19, cuộc sống gặp nhiều khó khăn và người dân đã phải “gồng” mình, “thắt lưng buộc bụng”. Bước sang năm 2023, nền kinh tế lại tiếp tục đối mặt với khó khăn lớn, nhiều doanh nghiệp đóng cửa, giảm hoạt động, cắt giảm lao động, giảm lương… làm cho đời sống người lao động càng thêm khó khăn…

Và trước bối cảnh đã nêu, không ít ý kiến cho rằng, cần cấp thiết sửa các bất cập của thuế thu nhập cá nhân, bởi đây là giải pháp không chỉ giảm bớt khó khăn cho người dân mà còn giải quyết những bất hợp lý của Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành.

Thực tế, tại nghị trường Quốc hội vừa qua, vấn đề về thuế thu nhập cá nhân tiếp tục “nóng” lên, bên cạnh các đề nghị cần sửa ngay Luật Thuế thu nhập cá nhân, thì nhiều ý kiến cũng đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần vào cuộc ngay lập tức để giải quyết vấn đề. Điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cho phù hợp với thực tế, tạm thời điều chỉnh biểu thuế thu nhập, để hỗ trợ người dân trong lúc khó khăn.

Đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai - Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, mức giảm trừ gia cảnh người nộp thuế hiện nay là 11 triệu đồng/tháng và mỗi người phụ thuộc 4,4 triệu đồng/tháng duy trì từ tháng 7/2020, đã không còn phù hợp với biến động liên tục mặt bằng giá chung, tạo ra sự thiếu công bằng với các đối tượng nộp thuế.

Dẫn ra con số các chi phí đã tăng từ 20%-30% từ sau dịch do giá cả hàng hóa, tiêu dùng tăng, trong khi mức thu nhập không tăng, thậm chí giảm, đại biểu Mai khẳng định, với nhiều gia đình, nhất là tại các thành phố lớn thì mức giảm trừ gia cảnh hiện nay không đủ để đáp ứng chi tiêu cơ bản.

Liên quan vấn đề này, đại biểu Hoàng Văn Cường - Ủy viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cũng bày tỏ, thuế thu nhập cá nhân có tác động lớn tới thu nhập, đời sống người dân. Hiện kinh tế phục hồi hơn, thu nhập tăng lên thì cần xem xét tăng mức giảm trừ người phụ thuộc hiện là 4,4 triệu đồng/tháng. Còn mức giảm trừ cá nhân đóng thuế 11 triệu đồng có thể chấp nhận vì hiện nhiều người lao động bị mất việc.

Theo ông Cường, cũng cần cân nhắc thay đổi cơ cấu điều tiết giữa các bậc đóng thuế, càng bậc cao tỷ trọng đóng thuế càng lớn. Tuy nhiên, cần đánh giá lại, cơ cấu 7 bậc đóng thuế hiện nay thì phân bố thu nhập đang nộp thế nào, rơi vào nhóm nào, để khi điều chỉnh có mang lại tác động tích cực ở phía tăng nguồn thu, khuyến khích các đối tượng thu nhập cao đóng thuế.

“Nếu chỉ nhìn đơn thuần các bậc để điều chỉnh, thì đối tượng tác động ít, nguồn thu không tăng, lại gây ra yếu tố tâm lý không tốt cho những người phấn đấu đóng ở mức cao hơn”, ông Cường bày tỏ.

Được biết, theo kết quả vừa rà soát toàn bộ 35 điều của Luật Thuế thu nhập cá nhân, Bộ Tài chính xác định có 22 điều cần phải sửa đổi, bổ sung, trong đó tập trung vào thu nhập chịu thuế; cơ sở tính thuế và phương pháp xác định số thuế phải nộp đối với một số khoản thu nhập, thuế suất, mức giảm trừ gia cảnh.