"Cát tặc" lộng hành tại Hải Phòng

Chỉ có điều lạ, các cơ quan chức năng Hải Phòng biết rõ nhưng tình trạng này vẫn ngang nhiên tồn tại.

Từ trộm cát sang…cướp cát

Bà Nguyễn Thị Dung (thôn Nam Hải, xã Đoàn Xá, huyện Kiến Thụy, TP Hải Phòng) nhớ lại, khoảng 6h sáng ngày 8/10/2019, nhận được điện báo từ ngoài bãi ngao của các hộ dân trong thôn có 4 tàu đang hút cát. Do quá quen với việc tàu cát hút trộm, nên tổ “trực chiến” của Hội nuôi ngao huy động 8 người cùng 2 chiếc tàu xuất phát từ bến cảng cá Nam Hải, xã Đoàn Xá chạy tàu ra kiểm tra xua đuổi.

Khoảng 8h, tàu các hộ dân ra đến nơi, 4 con tàu vẫn đang ngang nhiên hút cát trong bãi ngao. Tàu của tổ trực chiến tiến gần 1 tàu đầu tiên, yêu cầu dừng không hút cát nữa. Tuy nhiên, những cát tặc không chút mảy may đả động mà còn lớn tiếng thách thức, chửi bới và cầm gạch, chai lọ đáp trả về phía tàu ngư dân. Khi nhóm trực chiến áp sát mạn và nhảy lên tàu cát tặc, một thanh niên khoảng 20 tuổi rút thanh kiếm trên tàu lao vào một người trong tổ. May mắn người dân tránh kịp, khống chế thanh niên và các cát tặc đưa về Đồn biên phòng 42 xử lý. Lập tức 3 tàu còn lại nổ máy bỏ chạy. Tại đây, những người trên tàu khai thác cát cho biết họ chỉ là những người làm thuê cho các ông chủ tàu.

Mấy năm gần đây, vùng biển khu vực quận Đồ Sơn, Kiến Thụy, Tiên Lãng luôn là điểm nóng khai thác cát trái phép. Khi bị phát hiện hoặc xua đuổi, “cát tặc” sẵn sàng chống trả lực lượng chức năng hoặc hành hung bảo vệ  các mỏ được cấp phép.

Đây chỉ là một trong rất ít các “cuộc chiến ngao – cát” của những hộ ngư dân vùng Đồ Sơn, Kiến Thụy với các cát tặc. Được biết, vùng biển khu vực này hiện đang có 7 mỏ cát được cấp phép cho các đơn vị và đã có 6/7 mỏ đang được các doanh nghiệp tiến hành khai thác. Dù đã có chủ nhưng tình trạng khai thác trộm cát ở đây vẫn ngang nhiên diễn ra.

Vào cuối năm 2019, tại vùng biển cửa sông Văn Úc, địa bàn giáp ranh giữa các huyện Kiến Thụy, Tiên Lãng và quận Đồ Sơn xuất hiện 2 tàu hút cát được che biển số cùng 1 cano chở hàng chục thanh niên trang bị hung khí đến khai trường hành hung các nhân viên bảo vệ của một doanh nghiệp khai thác cát tại đây. Nguyên nhân được xác định là các bảo vệ này đã ngăn cản tàu khai thác cát trái phép của các cát tặc. Thậm chí, ngày 04/12/2019, 3 nhân viên bảo vệ của một mỏ cát vừa từ trong bờ ra khu vực mỏ làm việc thì bất ngờ bị một nhóm gần chục đối tượng xông đến hành hung khiến họ bị thương phải nhập viện cấp cứu. Hiện vụ việc vẫn đang được điều tra làm rõ.

Mới đây nhất, ngày 15/3 tại khu vực một mỏ cát được cấp phép nằm thuộc vùng biển Đồ Sơn xuất hiện nhiều tàu hút cát đang ngang nhiên khai thác trái phép. Sau khi hút đầy, các tàu này chạy về khu vực cảng xăng dầu PTSC Đình Vũ để bơm cát vào Khu công nghiệp Nam Đình Vũ. Theo các nhân viên bảo vệ mỏ ở đây cho biết, ngày nào cũng có hàng chục tàu vào khu vực mỏ và khu vực lân cận mỏ khai thác cát trái phép, có những ngày nhiều là khoảng 30 tàu. Nhưng khi lực lượng bảo vệ mỏ ra xua đuổi thì lập tức bị các đối tượng trên tàu đe dọa, hành hung.

Vì sao cát tặc qua mặt cơ quan chức năng?

Ngày 21/2, Hải đoàn 38 - Bộ đội biên phòng Hải Phòng phát hiện, kiểm tra 5 tàu đang bơm hút cát tại khu vực cửa sông Văn Úc, thuộc địa phận huyện Kiến Thụy. Tại thời điểm kiểm tra, 5 phương tiện đã bơm hút được khoảng 4.000 m³ cát. Trên các phương tiện có 39 thuyền viên, người đại diện của các phương tiện không xuất trình được đăng ký, đăng kiểm và không có giấy phép khai thác khoáng sản. Các thuyền viên trên 5 phương tiện không xuất trình được bằng cấp, chứng chỉ chuyên môn. Lực lượng chức năng đã lập biên bản kiểm tra, lập biên bản vi phạm hành chính, đồng thời dẫn giải các phương tiện, thuyền viên về neo đậu tại khu vực sông Bạch Đằng để điều tra, xác minh.

Đây có lẽ là số ít trong các hoạt động khai thác cát trái phép tại vùng biển này bị lực lượng chức năng bắt và xử lý.

Mấy năm gần đây, mặc dù vùng biển khu vực quận Đồ Sơn, Kiến Thụy, Tiên Lãng được xem là điểm nóng về tranh chấp, khai thác trái phép, thế nhưng công tác quản lý khu vực vùng biển này lại chưa được xử lý triệt để. Ông Nguyễn Đỗ Điển - Phó trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Kiến Thụy cho biết, thành phố Hải Phòng có Quyết định 2658/QĐ-UBND, giao cho huyện Kiến Thụy quản lý gần 5000ha mặt biển, trong đó có diện tích các mỏ được cấp phép. Trong thời gian vừa qua, huyện Kiến Thụy đã kiểm tra, bắt giữ một số tàu khai thác khoáng sản trái phép và xử phạt, nộp ngân sách nhà nước trên 30 triệu đồng. Tuy nhiên, các lực lượng thường xuyên bám sát gặp rất nhiều khó, phương tiện không có. Chủ yếu ngoài khu vực cửa biển thì thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ đội biên phòng là chính.

Mới đây, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình đã giao Bộ Công an chủ trì, phối hợp với UBND TP Hải Phòng chỉ đạo khẩn trương điều tra, xác minh làm rõ hoạt động khai thác cát trái phép tại TP Hải Phòng. Nếu phát hiện có vi phạm thì phải kiên quyết ngăn chặn và xử lý nghiêm tổ chức, cá nhân vi phạm và có liên quan theo quy định pháp luật; báo cáo kết quả lên Thủ tướng Chính phủ trước ngày 10/4/2020.

Liệu chỉ đạo của Phó Thủ tướng có được Hải Phòng xử lý dứt điểm khi mà nguồn lợi từ việc khai thác cát trái phép rất lớn. Các tàu cát tặc thì cứ nườm nượp, ngang nhiên khai thác trái phép, còn cơ quan chức năng thì dường như “mũ ni che tai”.

Mấy năm gần đây, vùng biển khu vực quận Đồ Sơn, Kiến Thụy, Tiên Lãng luôn là điểm nóng khai thác cát trái phép. Đây là khu vực có nhiều mỏ cát với trữ lượng lớn. Đồng thời nhu cầu cát san lấp tại các dự án trên địa bàn Hải Phòng và các địa phương lân cận có nhu cầu rất cao. Chính vì vậy, bất chấp sự kiểm soát của các cơ quan chức năng, lực lượng cát tặc vẫn ngày đêm khai thác trái phép. Khi bị phát hiện hoặc xua đuổi, lực lượng này sẵn sàng chống trả lại lực lượng chức năng hoặc hành hung bảo vệ của các mỏ cát được cấp phép.