Chậm giải ngân vốn đầu tư công: "Điểm nghẽn" ở đâu?

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc đôn đốc đẩy mạnh phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công và thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, sáng 21/2.

>> Thúc đẩy sản xuất kinh doanh, giải ngân đầu tư công trong 2023

Nhiệm vụ nặng nề

Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá tình hình thế giới tiếp tục diễn biến rất phức tạp, nhanh chóng, khó đoán định. Tăng trưởng kinh tế thế giới chậm lại, lạm phát ở mức cao. Cạnh tranh chiến lược nước lớn, cạnh tranh kinh tế, chiến tranh thương mại gay gắt hơn. 

Trong khi đó, nước ta là nước đang phát triển, nền kinh tế trong quá trình chuyển đổi, quy mô nền kinh tế còn khiêm tốn, trong nội tại vẫn còn nhiều khó khăn, mặt khác lại hội nhập sâu rộng, nền kinh tế có độ mở cao. Do đó, một trong những giải pháp là thúc đẩy đầu tư công, giải ngân đầu tư công vừa là nguồn lực, vừa là động lực phát triển.

"Đây vẫn là nhiệm vụ nặng nề, triển khai khó khăn, là vấn đề trăn trở kéo dài nhiều năm, nhiều nhiệm kỳ", Thủ tướng nhấn mạnh.

Theo Người đứng đầu Chính phủ, năm 2023, Chính phủ xác định đẩy mạnh phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công và thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, 3 chương trình mục tiêu quốc gia là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của các cấp, các ngành, các địa phương.

Thủ tướng khẳng định giải ngân đầu tư công có ý nghĩa quan trọng về nhiều mặt, góp phần tháo gỡ các nút thắt về hạ tầng giao thông, giáo dục, văn hóa, y tế, xã hội… Tạo động lực mới, không gian phát triển mới, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh. Tăng cường kết nối địa phương, kết nối vùng. Duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn, tăng năng lực sản xuất của nền kinh tế, thúc đẩy phục hồi nhanh và phát triển bền vững…

Năm 2022, Chính phủ đã ban hành nhiều Nghị quyết, Chỉ thị, Công điện, tổ chức nhiều hội nghị trực tuyến toàn quốc, cuộc họp; thành lập 6 Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ để kiểm tra, đôn đốc công tác giải ngân vốn đầu tư công và gần đây đã ban hành Nghị quyết số 124/NĐ-CP về các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Thủ tướng và nhiều lãnh đạo Chính phủ, các bộ, ngành khi đi công tác địa phương đã dành nhiều thời gian đi thị sát, kiểm tra các dự án đầu tư công trọng điểm quốc gia, của tỉnh, thành phố.

Ngay từ 1/1/2023, tại lễ khởi công 12 dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2, Bộ KHĐT cũng đã phát động Tháng thi đua cao điểm giải ngân đầu tư công. Ngày mùng 4 Tết, Thủ tướng đã đi thị sát, kiểm tra tình hình triển khai các dự án, công trình trọng điểm ngành giao thông.

Kết quả giải ngân vốn đầu tư công và triển khai Chương trình phục hồi và phát triển KTXH đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ, nhiều bộ, ngành, địa phương đã quyết liệt triển khai, thực hiện tốt; có những công trường vẫn triển khai “3 ca, 4 kíp” xuyên Tết; có những dự án hoàn thành vượt tiến độ đề ra.

>> Nhóm ngành nào sẽ được hưởng lợi từ đầu tư công năm 2023?

>> Tập trung nguồn lực cho những dự án đầu tư công trọng điểm quốc gia

"Nghẽn" do đâu?

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng đã chỉ rõ, tốc độ giải ngân vốn đầu tư công và triển khai một số chính sách của Chương trình phục hồi và phát triển KTXH nhìn chung còn chậm; giải ngân kế hoạch đầu tư vốn NSNN năm 2022 đạt gần 93,5% kế hoạch, thấp hơn cùng kỳ là 95,11%; ước giải ngân kế hoạch đầu tư vốn NSNN tháng 1/2023 đạt 1,81%, thấp hơn cùng kỳ năm 2022 là 2,5%.

Theo Người đứng đầu Chính phủ, công việc giải ngân vốn đầu tư công và triển khai Chương trình phục hồi và phát triển KTXH ngày càng nặng nề. Tổng kế hoạch vốn NSNN năm 2023 là gần 711,7 nghìn tỷ đồng, tăng hơn 130 nghìn tỷ đồng so với 2022. Trong khi đó, phải vừa bảo đảm tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công cao, vừa bảo đảm đúng chất lượng, hiệu quả các công trình, dự án.

Do đó, Thủ tướng đề nghị, các bộ, ngành, địa phương, phải thấy rõ trách nhiệm của mình, nhất là người đứng đầu, bởi có nguồn lực mà không triển khai được thì tại sao, vướng mắc, nút thắt, điểm nghẽn ở đâu? Những vướng mắc đã được chỉ ra rồi thì được giải quyết đến đâu?

Thủ tướng nhấn mạnh, các bên cần chia sẻ những mô hình, các làm hay, sáng tạo, giải pháp trong quá trình tổ chức thực hiện, lãnh đạo chỉ đạo tháo gỡ khó khăn vướng mắc, cải cách thủ tục hành chính, chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin…trong giải ngân đầu tư công. Đề ra định hướng, giải pháp và nhiệm vụ cụ thể từ nay đến hết năm 2023 bảo đảm tổ chức thực hiện thiết thực, hiệu quả, linh hoạt, phù hợp với tình hình thực tế để tháo gỡ kịp thời các khó khăn, vướng mắc.

"Việc khơi thông nguồn lực, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, triển khai Chương trình phục hồi và phát triển KTXH và 3 CTMTQG có vai trò hết sức quan trọng cho sự phục hồi nhanh và phát triển bền vững". - Thủ tướng chỉ rõ. Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc, đồng bộ, hiệu quả các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ, xác định giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu của các cấp, các ngành năm 2023. Đề cao kỷ luật, kỷ cương hành chính, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, chậm tiến độ giao vốn, thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn; cá thể hóa trách nhiệm người đứng đầu gắn với đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ được giao.