Chấn chỉnh thị trường bảo hiểm nhân thọ: Cần cụ thể hóa trách nhiệm của doanh nghiệp

>> Dư luận nghi ngại về bảo hiểm nhân thọ

Thống kê cho thấy, ngành bảo hiểm đã có những đóng góp tích cực cho phát triển kinh tế - xã hội, tốc độ tăng trưởng trung bình 20%/năm. Tuy nhiên, chất lượng phát triển còn có những tồn tại, hạn chế chưa tương xứng với tốc độ tăng trưởng. Thị trường bảo hiểm đã phát sinh những vấn đề nhất định về chất lượng hoạt động tư vấn, chất lượng chăm sóc, giải quyết quyền lợi cho khách hàng. Trong quá trình phát triển cũng đã xuất hiện rất nhiều kênh phân phối bảo hiểm mới bên cạnh kênh phân phối truyền thống, đó là kênh phân phối qua ngân hàng.

Trước thực tế đã nêu, bà Phạm Thu Phương - Phó Cục trưởng Cục Quản lý và giám sát bảo hiểm, Bộ Tài chính cho rằng, kênh phân phối bảo hiểm qua ngân hàng, nếu làm đúng, chính xác sẽ mang lại lợi ích rất lớn cho các bên tham gia, vì tiết giảm rất nhiều chi phí cho người dân mong muốn tham gia gói tài chính trọn gói tại một nơi. Song thực tế, trong quá trình triển khai, việc kiểm soát chất lượng tư vấn qua kênh ngân hàng còn nhiều vấn đề phức tạp, chưa chặt chẽ. Có thông tin phản ánh nhân viên ngân hàng có hiện tượng mời chào, lôi kéo, tư vấn không đầy đủ, thậm chí ép buộc khách hàng phải mua sản phẩm bảo hiểm mới cho vay vốn, trong khi hành vi ép buộc khách hàng đã bị cấm.

Theo bà Phương, có 3 nguyên nhân của những tồn tại hạn chế nêu trên gồm:

Thứ nhất, hợp đồng bảo hiểm. Hợp đồng bảo hiểm là hợp đồng tài chính dài hạn, tương đối đặc thù, tính chuyên môn cao. Để bảo vệ quyền lợi của người mua bảo hiểm trong việc tiếp cận thông tin đúng về sản phẩm bảo hiểm, trước khi giao kết hợp đồng, pháp luật có nhiều quy định. 

Thứ hai, pháp luật có quy định nghĩa vụ của doanh nghiệp bảo hiểm cũng như là nghĩa vụ của đại lý bảo hiểm trong việc cung cấp thông tin, giải thích đầy đủ, rõ ràng điều khoản của sản phẩm bảo hiểm đến khách hàng. Nhưng thời gian qua, vẫn còn có một số đại lý chất lượng hoạt động chưa cao, tư vấn chưa đầy đủ, khách quan, nhất là sản phẩm bảo hiểm liên kết đầu tư, ảnh hưởng đến chất lượng phát triển thị trường nói chung, đây là nguyên nhân chính dẫn đến bức xúc mà dư luận phản ánh trong thời gian qua, đã làm giảm rất nhiều tính nhân văn của bảo hiểm.

Thứ ba, sản phẩm bảo hiểm bán qua các tổ chức tín dụng. Để thực hiện được mục tiêu được giao kết, một số tổ chức giao chỉ tiêu doanh số bán bảo hiểm cho nhân viên, tạo sức ép cho nhân viên tổ chức tín dụng.

>> Mua bảo hiểm nhân thọ: Tiên trách kỷ, hậu trách nhân

Từ các phân tích đã nêu, về giải pháp để chấn chỉnh hoạt động kinh doanh bảo hiểm nhân thọ, bà Phương cho biết, Bộ Tài chính đề xuất quy định riêng cho hoạt động bán bảo hiểm qua ngân hàng. Bên cạnh đó, cần cụ thể hóa trách nhiệm của doanh nghiệp bảo hiểm trong việc giám sát hoạt động tư vấn của đại lý.

“Doanh nghiệp bảo hiểm phải xây dựng bảng tóm tắt hợp đồng bảo hiểm trong đó nêu rõ quyền lợi, nghĩa vụ đóng phí, thời hạn bảo hiểm… Đặc biệt, Bộ Tài chính cũng đề xuất khống chế mức chi của doanh nghiệp bảo hiểm cho đại lý bảo hiểm”, bà Phương chia sẻ.

Đồng quan điểm đã nêu, để bảo vệ quyền lợi của người tham gia bảo hiểm, ông Lưu Bình Nhưỡng - phó trưởng Ban Dân nguyện của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị, cơ quan quản lý phải định kỳ công bố kết quả đánh giá “hạnh kiểm” của các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ.

Theo ông Nhưỡng, đây là căn cứ quan trọng để người dân biết được doanh nghiệp nào hoạt động tốt, tư vấn đầy đủ, đúng quy định và ngược lại. Nếu có những thông tin này thì không ai bỏ tiền tham gia bảo hiểm với doanh nghiệp làm ăn không minh bạch, nhân viên tư vấn không đầy đủ cho khách hàng, không giám sát tốt đại lý bảo hiểm…

Đồng thời, các cơ quan Nhà nước cũng phải nghiên cứu để tăng chế tài đối với hành vi vi phạm hoạt động kinh doanh bảo hiểm. Bởi, nếu chỉ phạt người ta 1 đồng mà để người ta trục lợi cả nghìn đồng là không ổn.

Còn theo TS. Phan Đức Hiếu - Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế, nguyên nhân chính của thị trường bảo hiểm nhân thọ thời gian qua là chất lượng của hoạt động tư vấn chứ không phải là chất lượng của quy định.

“Có thể người ta không làm đúng theo quy định đấy và dẫn đến thông tin không đầy đủ, thông tin bị sai, đấy là từ một phía. Vì thế, vấn đề thực thi pháp luật ở đây đang là một trong những nguyên nhân chủ yếu. Từ công ty bảo hiểm, chi nhánh bảo hiểm quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của đơn vị tư vấn… đều được quy định ràng buộc trong luật. Tôi cho rằng, rõ ràng, vấn đề xử lý hiện nay nên tập trung về tổ chức thực thi, giám sát việc thực thi luật ở lĩnh vực này.”, ông Hiếu chia sẻ.

Xoay quanh những vấn đề tồn tại của thị trường bảo hiểm nhân thọ thời gian qua, nhiều ý kiến cũng cho rằng, đây là bài học lớn cho cả cơ quan quản lý Nhà nước và khối doanh nghiệp, trong đó gồm doanh nghiệp bảo hiểm và ngân hàng, cũng như người tham gia bảo hiểm. Đồng thời nhấn mạnh, việc kiểm tra và chấn chỉnh kịp thời vừa qua là rất cần thiết để có thể sớm lành mạnh hóa ngành bảo hiểm.

Được biết, trong thời gian qua, cùng với việc ban hành các công văn chấn chỉnh, kể từ 2022 đến nay, Bộ Tài chính đã thanh tra, kiểm tra 10 doanh nghiệp.