“Chìa khóa” thu hút FDI thế hệ mới

Diễn đàn Doanh nghiệp đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Văn Hùng – Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Phú Thọ, kiêm Chủ tịch HĐQT Tập đoàn CNCTech về vai trò của hạ tầng công nghiệp, những khó khăn trong thực thi và tầm nhìn dài hạn của doanh nghiệp.

- Trong bối cảnh làn sóng dịch chuyển sản xuất toàn cầu và xu hướng FDI thế hệ mới, ông đánh giá như thế nào về vai trò của hạ tầng khu công nghiệp trong việc thu hút nhà đầu tư nước ngoài?

Trong giai đoạn hiện nay, làn sóng dịch chuyển sản xuất toàn cầu hay còn gọi là “China +1” không còn đơn thuần là câu chuyện mở rộng quy mô, mà đã trở thành một cuộc tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu. Các tập đoàn đa quốc gia tìm kiếm những điểm đến có hệ sinh thái sản xuất ổn định, hạ tầng tin cậy, và mức độ sẵn sàng cao để đảm bảo tính linh hoạt của chuỗi cung ứng. Điều này đặt ra yêu cầu rất lớn đối với hạ tầng khu công nghiệp (KCN) tại các nước tiếp nhận dòng vốn mới.

Tôi cho rằng hạ tầng KCN ngày nay không còn dừng lại ở việc cung cấp mặt bằng đã san lấp hay nhà xưởng đơn thuần. Các nhà đầu tư FDI thế hệ mới, đặc biệt trong ngành công nghệ cao, điện tử, cơ khí chính xác, đòi hỏi một hệ sinh thái toàn diện bao gồm: hạ tầng tiêu chuẩn quốc tế, logistics hiện đại, dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp đầy đủ, khả năng tích hợp công nghệ, và đặc biệt là các tiêu chuẩn xanh, tiêu chuẩn ESG.

Đây chính là lý do chúng tôi phát triển mô hình KCN “Xanh - Thông minh - Bền vững”, thay vì mô hình truyền thống. Tại CNCTech Industrial, chúng tôi xác định hạ tầng phải đi trước một bước. Nghĩa là, KCN không chỉ cần đồng bộ về đường giao thông, điện – nước – viễn thông, mà còn phải đáp ứng ngay các yếu tố mà nhà đầu tư quốc tế quan tâm: từ hệ thống quản lý PCCC, tiêu chuẩn LEED, quy hoạch không gian xanh, đến hệ thống quản lý vận hành thông minh và dịch vụ hỗ trợ hoàn chỉnh như pháp lý, nhân sự, kế toán, vận hành, logistics. Đây là những giá trị mà chúng tôi đã tích hợp vào các dự án như Nam Bình Xuyên Green Park, CNCTech Bá Thiện 1 hay Trung tâm Logistics Quốc tế Bắc Giang.

- Theo ông, đâu là những “chìa khóa” chính sách mà Nhà nước và địa phương cần hoàn thiện để giúp các chủ đầu tư và nhà đầu tư FDI nhanh chóng đi vào hoạt động?

Trong nhiều năm qua, chúng tôi luôn đánh giá cao nỗ lực của chính quyền địa phương trong việc cải thiện môi trường đầu tư, đặc biệt là với những trung tâm công nghiệp mới như Vĩnh Phúc (nay là tỉnh Phú Thọ) và Bắc Giang (nay là tỉnh Bắc Ninh).

Tuy nhiên, khi làm việc trực tiếp với các nhà đầu tư FDI và triển khai hạ tầng KCN, chúng tôi nhận thấy rằng để Việt Nam thực sự trở thành điểm đến hàng đầu trong chuỗi cung ứng toàn cầu, vẫn cần một số “chìa khóa” chính sách được hoàn thiện và triển khai đồng bộ hơn.

Trước hết, tốc độ xử lý thủ tục hành chính là yếu tố then chốt. FDI luôn cần sự nhanh chóng và minh bạch. Nếu các thủ tục về đất đai, đầu tư, xây dựng hay môi trường được rút gọn từ vài tháng xuống còn vài tuần, nhà đầu tư có thể đưa dự án vào vận hành sớm hơn 6-12 tháng, khoảng thời gian cực kỳ quan trọng đối với các ngành công nghệ cao.

Thứ hai, cần đẩy mạnh phát triển hạ tầng giao thông và logistics liên vùng. Những địa phương như Phú Thọ hay Bắc Ninh phát triển nhanh hơn khi có hạ tầng kết nối thuận tiện tới sân bay, cảng biển và trung tâm kho vận. Đây là điều kiện sống còn với các tập đoàn công nghệ lớn.

Thứ ba là chiến lược nhân lực chất lượng cao. Doanh nghiệp FDI không chỉ chọn điểm đến có đất, mà là nơi có lực lượng lao động kỹ thuật phù hợp. Sự phối hợp giữa doanh nghiệp – trường nghề – chính quyền địa phương trong đào tạo nhân lực là mô hình cần được nhân rộng.

Thứ tư, Việt Nam cần một khung pháp lý rõ ràng cho KCN xanh và tiêu chuẩn ESG. Những quy định cụ thể về LEED, năng lượng tái tạo hay PCCC sẽ giúp các chủ đầu tư tự tin phát triển hạ tầng đạt chuẩn quốc tế.

Cuối cùng là cơ chế phối hợp nhanh và linh hoạt giữa chính quyền và doanh nghiệp. Khi có các tổ công tác hỗ trợ nhà đầu tư, các cuộc đối thoại định kỳ và sự đồng hành thực chất của chính quyền, dự án được tháo gỡ vướng mắc kịp thời và triển khai đúng tiến độ.

- Xin ông cho biết, trong quá trình phát triển hạ tầng công nghiệp theo tiêu chuẩn quốc tế, CNCTech gặp những khó khăn gì trong các yếu tố môi trường, logistics và nguồn nhân lực?

Đúng là để đạt chuẩn quốc tế, chúng tôi phải đáp ứng đồng thời ba trụ cột: môi trường – logistics – nhân lực. Và mỗi trụ cột đều có những thách thức riêng.

Ở lĩnh vực môi trường, yêu cầu về KCN xanh và tiêu chuẩn ESG ngày càng nghiêm ngặt. Tuy nhiên, khung pháp lý trong nước hiện chưa hoàn toàn tương thích với tiêu chuẩn quốc tế như LEED. Điều đó khiến doanh nghiệp tốn nhiều thời gian thẩm định và xin hướng dẫn. Về logistics, hạ tầng kết nối giữa KCN với sân bay, cảng biển và trung tâm logistics vẫn chưa đáp ứng kịp tốc độ phát triển FDI. Sự thiếu đồng bộ này làm tăng chi phí và kéo dài thời gian vận chuyển. Về nguồn nhân lực, nhu cầu lao động kỹ thuật chất lượng cao đang vượt xa khả năng cung ứng.

Nếu ba “điểm nghẽn” trên được tháo gỡ, năng lực cạnh tranh của Việt Nam sẽ tăng mạnh và FDI không chỉ đến mà còn ở lại lâu dài.

- Nhìn xa hơn, CNCTech dự định ưu tiên đầu tư vào những khu vực, lĩnh vực nào, thưa ông?

Trong thập kỷ tới, chúng tôi định hướng phát triển mạnh hệ sinh thái công nghiệp xanh – thông minh dựa trên hai trụ cột: Công nghệ Sản xuất và Công nghiệp & Logistics. Từ nền tảng này, chúng tôi đã xây dựng bốn mảng hoạt động lớn với hơn 24 dịch vụ, tạo nên một hệ sinh thái trọn gói cho nhà đầu tư.

Chúng tôi cũng đặt ưu tiên vào các lĩnh vực gắn với xu thế sản xuất hiện đại từ logistics thông minh, công nghiệp sạch, năng lượng tái tạo, hạ tầng xanh, nhà xưởng và kho bãi xây sẵn. Trong đó, CNCTech theo đuổi chiến lược “đại dương xanh” khi chủ động đầu tư hạ tầng ngay từ đầu để nhà đầu tư có thể đi vào hoạt động trong 1-3 tháng thay vì chờ đợi hàng năm.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng tập trung phát triển hạ tầng phục vụ đời sống người lao động và chuyên gia, nhằm hình thành cộng đồng công nghiệp bền vững, điều mà các nhà đầu tư FDI rất coi trọng. Về dài hạn, CNCTech đặt mục tiêu mở rộng quỹ đất KCN từ 650 ha lên 1.500 ha, hướng tới xây dựng chuỗi khu công nghiệp xanh – thông minh tại miền Bắc, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

- Trân trọng cảm ơn ông!