Gửi bình luận
VCCI chỉ ra nhiều bất cập về các quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế và hóa đơn, đồng thời đề xuất điều chỉnh để bảo đảm tính hợp lý, khả thi và công bằng.
Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản góp ý góp ý Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 125/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hoá đơn (Dự thảo). Trên cơ sở ý kiến từ cộng đồng doanh nghiệp, VCCI đề xuất một số điều chỉnh đáng chú ý nhằm đảm bảo tính khả thi, hợp lý và tạo điều kiện tuân thủ cho người nộp thuế.
Một trong những nội dung nổi bật được VCCI kiến nghị là việc xem xét chính sách xử phạt đối với hộ, cá nhân kinh doanh. Theo quy định mới tại Nghị định 70/2025/NĐ-CP, nhóm đối tượng này nếu có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên phải sử dụng hoá đơn điện tử từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế.
VCCI đánh giá đây là một bước tiến lớn trong công tác quản lý, song cũng đặt ra nhiều thách thức trên thực tế.
Cụ thể, kết quả khảo sát nhanh của VCCI với 1.368 hộ kinh doanh trong tháng 6/2025 cho thấy, 68% số hộ chỉ nắm sơ bộ hoặc không rõ quy định; 21% chưa hiểu nội dung cụ thể phải thực hiện; 73% gặp khó khăn do thiếu kiến thức và kỹ năng công nghệ; 49% khó thay đổi thói quen quản lý cũ.
Các thách thức trên cùng đặc thù nguồn lực hạn chế dẫn đến tình trạng trong thời gian đầu tuân thủ, các hộ kinh doanh dễ vi phạm một số quy định về hoá đơn, đặc biệt là các lỗi về hình thức như sai chỉ tiêu, lập hoá đơn chưa đúng thời điểm… Đây là những lỗi vô ý do hộ kinh doanh chưa quen với cách làm mới, chưa thành thạo về công nghệ… chứ không phải do cố tình không tuân thủ quy định của Nhà nước, cố tình trốn thuế.
Do đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc không áp dụng chế tài xử phạt hành chính đối với các lỗi hình thức trong thời gian đầu (khoảng 2 năm). Hộ kinh doanh có trách nhiệm khắc phục vi phạm và nộp đủ số thuế phát sinh (nếu có).
Bên cạnh đó, hiện nay, quy định chỉ cho phép gộp các hành vi vi phạm giống nhau (ví dụ: khai sai nhiều chỉ tiêu) để xử phạt một lần theo mức cao nhất. Tuy nhiên, trong thực tế, một hóa đơn có thể đồng thời mắc nhiều lỗi như khai sai, lập sai thời điểm… Các hành vi này chỉ là lỗi về mặt hình thức, không cấu thành hành vi gian lận thuế.
Vì vậy, VCCI cho rằng nên cho phép gộp các vi phạm cùng phát sinh trên một hóa đơn (kể cả khác loại) nếu không ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế. Điều này giúp giảm gánh nặng cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và người mới khởi sự kinh doanh - nhóm dễ mắc lỗi thủ tục.
Đáng nói, Nghị định 125/2020/NĐ-CP quy định xử phạt hành chính với trường hợp lập hóa đơn không đúng thời điểm nhưng không dẫn đến chậm thực hiện nghĩa vụ thuế. Theo phản ánh của doanh nghiệp, việc lập hóa đơn điện tử phụ thuộc vào việc vận hành của hệ thống công nghệ. Nhiều trường hợp, hệ thống này có thể ngừng hoạt động hoặc sai sót do nguyên nhân khách quan như lỗi phần mềm, tấn công mạng…Các tình huống này có thể dẫn đến việc lập hóa đơn không đúng thời điểm, nhưng về bản chất, doanh nghiệp không ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế phải nộp, ngân sách không bị thiệt hại. Có thể thấy, hành vi này có mức độ, tính chất vi phạm rất thấp.
Do vậy, VCCI đề nghị chỉ xử phạt cảnh cáo hoặc áp dụng mức xử phạt nhẹ nhất đối với hành vi này nhằm bảo đảm tính công bằng và khuyến khích doanh nghiệp tuân thủ.
Liên quan đến xử phạt hành vi không lập hóa đơn khi vi phạm nộp thiếu thuế, điểm d khoản 3 Điều 5 Nghị định 125/2020/NĐ-CP cho phép không xử phạt với hành vi sử dụng hóa đơn không hợp pháp hoặc sử dụng không hợp pháp hóa đơn nếu đã bị xử phạt vì hành vi khai sai dẫn đến thiếu số thuế phải nộp hoặc tăng số tiền miễn, giảm, hoàn…
Theo VCCI, đây là quy định phù hợp vì về bản chất, hành vi về hóa đơn không hợp pháp là hành vi cấu thành của vi phạm khai sai, thiếu thuế, không phải là hành vi riêng biệt. Cách quy định này cũng phù hợp với nguyên tắc mỗi hành vi chỉ bị xử phạt vi phạm hành chính một lần tại Luật Xử lý vi phạm hành chính.
Tuy nhiên, ngoài hành vi sử dụng hóa đơn không hợp pháp, theo phản ánh của doanh nghiệp, cũng có trường hợp doanh nghiệp chưa lập hóa đơn, dẫn đến hành vi khai sai, thiếu thuế. Hành vi này có tính chất tương tự như hành vi trên - đều là cấu thành của hành vi khai sai, thiếu thuế.
Do vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung theo hướng bổ sung không xử phạt với hành vi không lập hóa đơn nếu đã xử phạt về hành vi khai sai dẫn thiếu số thuế phải nộp tại điểm d khoản 3 Điều 5 Nghị định 125/2020/NĐ-CP.
