Chống buôn lậu thuốc lá: Sản xuất thuốc lá giống “gu” hàng lậu

Thực tế, vấn đề sản xuất các mặt hàng thuốc lá có chất lượng, hương vị tương đồng với các loại thuốc Jet, Hero không mới vì nó đã được đặt ra tại nhiều hội thảo, hội nghị về đầu tư, phát triển ngành công nghiệp sản xuất thuốc lá trong nước về chống buôn lậu thuốc lá. 

Trên các diễn đàn, đại diện các doanh nghiệp sản xuất thuốc lá, các chuyên gia về phòng chống tác hại của thuốc lá, chuyên gia phòng chống buôn lậu đều cho rằng, sản xuất các loại thuốc lá có “gu” tương tự như thuốc lá nhập lậu, nhất là thuốc Jet và Hero sẽ là giải pháp tốt để trực tiếp đẩy lùi thuốc lá lậu. Mặt khác, khi ngành công nghiệp thuốc lá có những mặt hàng mới để thay thế hàng lậu, nhà nước sẽ thu được một lượng ngân sách cực lớn; các cơ quan chức năng có điều kiện để giám sát, kiểm tra chất lượng sản phẩm; người tiêu dùng sử dụng sản phẩm được kiểm soát chất lượng, qua đó giảm được bệnh tật so với sử dụng thuốc lá lậu không được kiểm soát chất lượng.     

Gần đây, trên thị trường Việt Nam đã xuất hiện một số thuốc lá mới có chất lượng, mùi vị, giá cả tương đồng loại thuốc Jet do một số doanh nghiệp sản xuất thuốc lá trong và ngoài nước đã thử nghiệm sản xuất. Tuy nhiên các mặt hàng mới này chưa xuất hiện nhiều trên thị trường, vì thế nhiều người có thói quen hút thuốc chưa tiếp cận được loại thuốc mới này. 

Theo các chuyên gia, sản xuất các loại thuốc lá mới để thay thế thuốc lá nhập lậu là giải pháp mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, nhà nước, cộng đồng, theo đó cần phải được nghiên cứu, triển khai thực hiện càng sớm càng tốt. Cùng với đó, các cơ quan chức năng cần có chính sách, kế hoạch truyền thông sâu rộng đến người buôn bán, người tiêu dùng tổ chức kinh doanh và sử dụng thuốc lá đúng nguồn gốc.

“Cho dù ngành công nghiệp thuốc lá dày công nghiên cứu, sản xuất ra các loại sản phẩm đủ sức thay thế thuốc lá nhập lậu nhưng không có sự tham gia tuyên truyền rộng rãi trong xã hội để mọi người thay đổi thói quen dùng hàng lậu thì hiệu quả sẽ khó mà đạt được”, đại diện một doanh nghiệp sản xuất thuốc lá ở TP. Hồ Chí Minh đề xuất.

Dưới góc nhìn về mặt sức khoẻ, theo bà Nguyễn Thị Thuỳ Dương (Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá Bộ Y tế), khi thuốc lá nhập lậu chưa được đẩy lùi, người dân vẫn còn thói quen hút thuốc thì việc dùng những loại sản phẩm mới để thay thế thuốc lá nhập lậu được kiểm soát chất lượng của các cơ quan chức năng sẽ giảm thiểu rủi ro cho người dùng.

Trong khi đó, các chuyên gia chống buôn lậu nhìn nhận, triệt xoá thuốc lá lậu là cuộc chiến dai dẳng, mất nhiều công sức của các cơ quan chức năng nhưng chưa được đẩy lùi. Vì vậy, nếu ngành công nghiệp sản xuất thuốc lá tạo ra được những sản phẩm tương tự như hàng lậu sẽ góp phần không nhỏ vào công tác phòng chống thuốc lá lậu hiện nay.

Ông Hà Trung Cang - Cục phó Cục Quản lý thị trường (QLTT ) TP. Hồ Chí Minh - cho biết, vấn đề sản xuất thuốc lá để thay thế thuốc lá nhập lậu đã được đặt ra khá lâu nhưng kết quả thực hiện như thế nào thì không rõ. Tuy nhiên, dùng sản phẩm thuốc lá mới để thay thế hàng lậu là giải pháp tích cực trong việc gián tiếp đẩy lùi vấn nạn thuốc lá nhập lậu, nhà nước quản lý được đầu vào và đầu ra của hàng hoá, người tiêu dùng ít tổn hại hơn về sức khoẻ do sản phẩm mới này được kiểm soát chất lượng. Tuy nhiên, ông Cang cho rằng giải pháp dùng thuốc lá mới thay thế thuốc lá lậu mang lại hiệu quả, các doanh nghiệp sản xuất thuốc lá cần đầu tư, nghiên cứu sản phẩm có chất lượng với “gu” tương đồng với hàng lậu mà số đông người đang dùng.

Chuyên gia thâm niên trong công tác chống buôn lậu thuốc lá, ông Nguyễn Trí Việt ( Đội trưởng Đội QLTT số 3 - Cục QLTT TP. Hồ Chí Minh) chia sẻ, những lợi ích khi sản xuất thuốc lá để thay thế thuốc lá nhập lậu là dễ dàng nhận thấy nhưng để giải pháp này thành công thì ngành công nghiệp thuốc lá ngoài tạo ra sản phẩm đúng “gu” với hàng lậu, vấn đề giá cả phải cạnh tranh, thậm chí ban đầu giá bán phải rẻ hơn thuốc lá lậu cùng loại thì may ra mới thay đổi dần thói quen của những người hút thuốc lá lậu.

 Đối với nhà sản xuất, việc sản xuất những loại thuốc lá có chất lượng tương đồng với thuốc lá nhập lậu ở những mặt hàng chiếm thị phần lớn như Jet, Hero là một giải pháp khả thi nhưng phải được thực hiện đồng bộ và có sự hỗ trợ, giám sát chặt, mạnh mẽ từ nhà nước.

Một vị thuộc Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam cho rằng, sản xuất sản phẩm thuốc lá để thay thế thuốc lá nhập lậu là giải pháp hay nhưng không dễ thực thi. Bởi vì, để sản xuất một sản phẩm thuốc lá mới các hãng sản xất thuốc lá phải nghiên cứu, thăm dò thị hiếu người dùng, thực nghiệm thị trường… có khi mất 2 - 3 năm, trong khi doanh nghiệp phải tính toán lời lãi hàng năm. Để thành công trong việc sản xuất thuốc lá mới thay hế tthuốc lá nhập lậu, theo vị này ngoài sự quyết tâm đầu tư sản xuất của các doanh nghiệp, chắc chắn cần phải có sự hỗ trợ về mặt chính sách, thậm chí là kinh phí từ Nhà nước và sự đồng thuận, hỗ trợ của các ban ngành như công thương, y tế, truyền thông…