“Chốt sổ” cổ phần hóa TKV hết năm 2020

Vinacomin là doanh nghiệp thuộc diện Nhà nước nắm 65% vốn điều lệ. Đây là doanh nghiệp có quy mô lớn thứ hai trong số các doanh nghiệp thuộc diện phải cổ phần hóa, với trên 86.100 tỷ tổng tài sản và 35.000 tỷ đồng vốn chủ sở hữu tính đến hết năm 2018. Cùng năm, lợi nhuận trước thuế của Vinacomin đạt trên 2.800 tỷ đồng.

Tuy nhiên, trước đó Thanh tra Chính phủ đã “khui ra” hàng loạt sai phạm về đầu tư, quản lý vốn Nhà nước, quản lý đất đai tài nguyên, mua sắm thiết bị, cổ phần hóa… tại tập đoàn Than - khoáng sản Việt Nam (TKV) và một số doanh nghiệp trực thuộc thời kỳ năm 2010 đến ngày 30/6/2015.

Thua lỗ, mất vốn với giá trị lớn

Theo kết luận thanh tra, hội đồng thành viên và tổng giám đốc TKV đã quyết định chủ trương và quản lý quá trình thực hiện đầu tư tài chính thuộc ngành nghề kinh doanh chính thiếu cơ sở pháp lý và thực tiễn, vi phạm các quy định của pháp luật về đầu tư, bảo lãnh trả nợ vay vượt thẩm quyền… Hậu quả là một số khoản đầu tư không hiệu quả, thua lỗ, mất vốn với giá trị rất lớn.

Điển hình là công ty liên danh công nghiệp Kẽm Việt Thái thua lỗ hơn 297 tỷ đồng, mất hết vốn chủ sở hữu và còn nợ đọng hơn 24 tỷ đồng, công ty TNHH MTV Kim loại màu Thái Nguyên phải xử lý khoản nợ 13,7 triệu USD cho ngân hàng Eximbank Thái Lan, đầu tư thành lập công ty CP Cromit Cổ Định (Thanh Hóa) không có hiệu quả, gây lãng phí số tiền 436,95 tỷ đồng…

TKV cũng đầu tư ngoài ngành số tiền 76,4 tỷ đồng vào công ty Vận tải thủy Vinacomin. Công ty này lỗ lũy kế 140,4 tỷ đồng, làm mất hết vốn đầu tư của các cổ đông, tổng nợ phải trả lên đến 446,5 tỷ đồng. Công ty CP Đóng tàu Sông Ninh nợ TKV không có khả năng thu hồi 52,6 tỷ đồng. Công ty CP Đầu tư phát triển khu kinh tế Hải Hà cũng làm TKV mất vốn 47,9 tỷ đồng…

Cơ quan thanh tra cho rằng hội đồng thành viên và tổng giám đốc TKV ban hành các cơ chế quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh chưa phù hợp thực tế và quy định. Trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, TKV và các đơn vị thành viên chưa chấp hành nghiêm quy định của pháp luật, phát sinh nhiều chi phí bất hợp lý, tăng giá thành sản xuất, giảm lợi nhuận, thất thu ngân sách nhà nước.

“Mẹ con thi nhau đốt tiền”

Thanh tra Chính phủ cũng phát hiện TKV vi phạm trong đầu tư xây dựng, đất đai, tài nguyên và mua sắm tài sản. Ngoài ra, kết quả thanh tra cũng chỉ ra hàng loạt vi phạm tại 4 tổng công ty và các đơn vị thành viên thuộc TKV, trong đó nổi lên vẫn là các sai phạm về quản lý, sử dụng vốn và tài sản; đầu tư xây dựng, đất đai tài nguyên và cổ phần hóa, thoái vốn.

Với kết quả thanh tra trên, Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị các cấp thẩm quyền xử lý trách nhiệm các tổ chức, cá nhân có liên quan. Trong đó, kiến nghị Bộ Công an chỉ đạo cơ quan điều tra tiếp nhận hồ sơ của Thanh tra Chính phủ xem xét, điều tra, xử lý trách nhiệm đối với các vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật tại TKV và một số doanh nghiệp trực thuộc gồm: Công ty Cổ phần Ximăng Hữu Nghị - Phú Thọ, công ty Cổ phần Ximăng Hà Giang và công ty Cổ phần Bình Nguyên - Đắk Nông đã vi phạm điều khoản hợp đồng kinh tế điều kiện giao hàng và thanh toán, dẫn đến mất vốn 30,1 tỷ đồng.

Xem xét điều tra việc HĐQT, Tổng giám đốc TKV và tổng công ty Khoáng sản (thời kỳ trước 31/12/2005) đã quyết định chủ trương và quản lý quá trình thực hiện chủ trương tài chính thiếu cơ sở pháp lý và thực tiễn, vi phạm pháp luật, buông lỏng quản lý… dẫn đến thua lỗ, mất vốn tại các công ty Southern Mining Co.Ltd, Vận tải thủy Vinacomin, Đóng tàu Sông Ninh, Cromit Cổ Định… gần 1.000 tỷ đồng.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị xử lý kinh tế tổng số tiền hơn 14.882 tỷ đồng và gần 6,7 triệu m2 nhà đất, trong đó thu hồi về cho ngân sách nhà nước hơn 1.800 tỷ đồng và toàn bộ diện tích nhà đất nói trên.