Chuyện sân bay Long Thành chậm tiến độ

Với tổng diện tích đất 25.000 ha, riêng cảng có diện tích 5.000 ha, được quy hoạch đồng bộ về hạ tầng, dịch vụ và tiện ích phụ trợ, trở thành cửa ngõ giao thương quan trọng góp phần thúc đẩy kinh tế quốc gia và khu vực. Mức đầu tư khổng lồ (toàn bộ dự án là 336.630 tỉ đồng) được chia làm 3 giai đoạn. Tổng mức đầu tư giai đoạn 1 là 109.111,742 tỉ đồng, hoàn thành và đưa vào khai thác trong năm 2025.

Thế nhưng, sau hơn 10 năm chuẩn bị, “siêu sân bay” Long Thành, đến trước khởi công vẫn “chậm 3 tháng”. Và hôm nay, tiếp tục “vướng” ngay cả khâu giải phóng mặt bằng (GPMB). Lý do “vướng” mà lãnh đạo tỉnh Đồng Nai đưa ra là còn 500 hộ dân đang phải “xác minh nguồn gốc đất”.

Cụ thể là số lượng hồ sơ lên tới 1.550 cái, gấp 3 lần số hộ bị thu hồi. Do trên một thửa đất có nhiều gia đình ở. Chưa kể tình trạng mua bán cho tặng bằng giấy viết tay khá phức tạp. Cho nên đang phải lập hồ sơ xác minh, phải xử lý thận trọng để tránh khiếu kiện sau này.

Một vấn đề đặt ra ở đây là, cả một thập kỷ chuẩn bị cho dự án (gồm cả khâu GPMB). Vậy thì bây giờ có nên chấp nhận là một lý do để chậm tiến độ vì “vướng” khâu GPMB hay không? Dĩ nhiên, nó ít nhiều cũng khiến cho dư luận “bàn ra tán vào”, trong đó một sự lo lắng có cơ sở đó là: Liệu “siêu sân bay” này có tiếp bước một số dự án lớn đội vốn khủng như thời gian qua?

Chẳng phải, chúng ta có những bài học lớn, rất lớn, và cũng rất đắt về những đại dự án mà hẳn nhiên cái tên Cát Linh- Hà Đông, gang thép Thái Nguyên, nhiệt điện Thái Bình… sẽ còn bia đá tạc ghi.

Từ 552 triệu USD, dự án đường sắt trên cao Cát Linh- Hà Đông đã đội vốn lên đến 891,92 triệu USD. Chậm tiến độ cả thập kỷ. Chưa kể 98,35 triệu USD mà Hà Nội sẽ phải bỏ ra để... vận hành. Chưa tính chi phí “100 triệu đồng mỗi ngày” cho các thiết bị điện, đường ray. Chưa kể 14,5 tỉ đồng mỗi năm để kích cầu giá vé. Và, chưa hề tính khoản lãi mẹ lãi con phải trả mỗi năm lên tới hơn 650 tỉ đồng.

 Sở dĩ nhắc lại câu chuyện Cát Linh - Hà Đông chỉ để thấy bài học không bao giờ thừa, chỉ để nhắc rằng đồng nghĩa với hai chữ “tiến độ” là tiền, rất nhiều tiền. Đó là chưa nói đến những bất cập nhãn tiền từ sân bay Nội Bài, Tân Sơn Nhất. Tức là, đâu đó có những vết gợn như dùng đất Tân Sơn Nhất làm sân golf, nợ công cao, tham nhũng còn phức tạp, chất lượng dịch vụ ở Nội Bài và Tân Sơn Nhất..v..v.

Điều này cũng có nghĩa, chúng ta không thể vì mặt tiêu cực của một số dự án lớn mà không đầu tư, không đầu tư thì không thể phát triển. Lẽ đó, “siêu sân bay” Long Thành được khởi công với rất nhiều kỳ vọng. Kỳ vọng về một sân bay lớn nhất khu vực. Kỳ vọng về một động lực tăng trưởng mới cho vùng Đông Nam Bộ, góp phần từ 3-5% tăng trưởng GDP của đất nước.

Kỳ vọng vì một đất nước gần 100 triệu dân đang trên đà công nghiệp hóa - hiện đại hóa, cần một sân bay tầm quốc tế, thúc đẩy ngành hàng không và nền kinh tế, làm đầu mối kết nối, tạo động lực lan tỏa phát triển kinh tế vùng kinh tế trọng điểm Đông Nam Bộ.

Liên quan đến vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể đã bày tỏ nỗi lo “không có mặt bằng, chúng tôi không làm được gì cả”. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khi còn đương nhiệm từng nói: “Số vốn 23.000 tỉ cho GPMB là rất lớn, cần có biện pháp quyết liệt cho công tác này. Ai không làm thì đứng qua một bên, để những người khác làm”.

Dẫu biết, đừng sợ vì nợ mà không dám làm gì cả, nhưng xin hãy nhớ cho rằng: “Siêu sân bay” Long Thành mỗi một ngày chậm tiến độ là mất thêm một ngày cơ hội. Mỗi ngày chậm tiến độ, là tiền không tiêu được, trong khi “lãi mẹ thì đẻ lãi con”. Và với mức đầu tư giai đoạn 1 gần 110 nghìn tỉ, một ngày chậm tiến độ quy tiền dự án siêu sân bay này sẽ mất bao tiền?

Thế mới nói, “siêu dự án” chậm tiến độ vì “vướng” này “vướng” kia thì nghe thật khó chấp nhận.