Cơ hội từ nâng "room" ngoại cho các ngân hàng đủ điều kiện

Nghị định số 69/2025/NĐ-CP của Chính phủ: Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 01/2014/NĐ-CP ngày 03 tháng 01 năm 2014 của Chính phủ về việc nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phần của tổ chức tín dụng Việt Nam chính thức có hiệu lực kể từ ngày 19/5/2025.

Theo một số quy định tại Nghị định, Nghị định số 69/2025/NĐ-CP của Chính phủ: Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 01/2014/NĐ-CP ngày 03 tháng 01 năm 2014 của Chính phủ về việc nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phần của tổ chức tín dụng Việt Nam các ngân hàng tham gia Phương án tái cơ cấu tổ chức tín dụng yếu kém của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) sẽ được phép tăng tỷ lệ sở hữu nước ngoài lên tối đa 49% từ mức 30% hiện tại đang áp dụng cho các ngân hàng nói chung.

Nghị định mới của NHNN chỉ áp dụng cho các ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân. Do đó, trong số bốn ngân hàng tham gia, bao gồm HDBank (HDB), MBBank (MBB), Vietcombank (VCB) và VPBank (VPB), giới hạn tỷ lệ sở hữu nước ngoài (FOL) mới sẽ không áp dụng cho VCB - ngân hàng có vốn quốc gia.

Chuyên gia của VIS Rating kỳ vọng FOL cao hơn sẽ tăng khả năng huy động vốn mới cho các ngân hàng trên từ đó hỗ trợ tăng trưởng tài sản mạnh mẽ. Theo phương án tái cơ cấu, các ngân hàng tham gia sẽ nhận được một số quyền lợi và miễn trừ từ NHNN, bao gồm hạn mức tăng trưởng tín dụng cao hơn, tỷ lệ dự trữ bắt buộc thấp hơn, được hỗ trợ về thanh khoản, v.v.

Ông Nguyễn Đức Huy, CFA ViS Rating cùng các cộng sự nhận xét, trong trường hợp các ngân hàng này duy trì tăng trưởng tài sản cao hơn trung bình ngành hoặc trên 25% và khả năng sinh lời duy trì ổn định trong vòng 2 năm tới, HDB, MBB và VPB sẽ là những ngân hàng cần bổ sung vốn mới để duy trì mức vốn hiện tại.

“Chúng tôi ước tính tỷ lệ an toàn vốn (CAR) có thể giảm từ 150 đến 300 điểm cơ bản đến cuối năm 2026 nếu các ngân hàng trên không tăng vốn cổ phần mới hoặc phát hành trái phiếu tăng vốn cấp 2. Từ trước đến nay, các ngân hàng chủ yếu dựa vào lợi nhuận giữ lại và phát hành trái phiếu tăng vốn cấp 2 để bổ sung nhu cầu vốn”, chuyên gia phân tích.

Đồng thời, các chuyên gia cũng lưu ý rằng quá trình lựa chọn và đạt được thỏa thuận chính thức với nhà đầu tư nước ngoài thường kéo dài nhiều năm. Ví dụ, VPB đã mất khoảng 2 năm để bán 15% cổ phần cho Sumitomo Mitsui Banking Corporation (SMBC) vào năm 2023.

HDB cũng đang tìm kiếm nhà đầu tư nước ngoài trong suốt 5 năm qua. Kế hoạch này như được biết, tiếp tục được HĐQT HDB thông báo tới ĐHĐCĐ năm 2025.

MBB hiện không có thông báo về kế hoạch tìm kiếm nhà đầu tư chiến lược nước ngoài. Đây cũng là ngân hàng mà theo quan điểm của một chuyên gia (không muốn nêu tên) có vốn cổ đông liên quan đến các tổ chức Nhà nước nắm sở hữu trên 45%. Do đó ở một góc độ nào đó kế hoạch tìm kiếm đối tác ngoại để tăng vốn cũng đồng nghĩa có thể 1 phần tổ chức cổ đông hiện hữu để tạo "room".

Theo VIS Rating, kỳ vọng lợi nhuận giữ lại và trái phiếu tăng vốn cấp 2 sẽ là nguồn tăng vốn chính của ngân hàng. Điều này lại cũng đồng nghĩa các tổ chức phát hành tăng vốn trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ tiếp tục ghi nhận vai trò lấn lướt của chính các thành viên tham gia tạo lập thị trường - ngân hàng.

Đối với trường Vietcombank không thuộc đối tượng điều chỉnh nâng tỷ lệ sở hữu nước ngoài theo Nghị định 69, thì tỷ lệ này của VCB vẫn sẽ duy trì ở 30%. Ngân hàng có kế hoạch chào bán 6.5% vốn cổ phần trong năm 2025-2026 cho nhà đầu tư nước ngoài, trong đó có đối tác chiến lược, ngân hàng Mizuho. “Nếu thành công, chúng tôi ước tính tỷ lệ CAR của ngân hàng sẽ tăng hơn 200 điểm cơ bản từ mức hiện tại”, theo VIS Rating.

Về dài hạn, ông Nguyễn Đức Huy đánh giá, sự tham gia của nhà đầu tư chiến lược nước ngoài sẽ giúp tăng cường bộ đệm hấp thụ rủi ro của các ngân hàng thông qua việc bơm vốn mới và hỗ trợ chiến lược tăng trưởng kinh doanh, quản trị rủi ro cũng như tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn quốc tế. Ví dụ, với sự hỗ trợ từ SMBC, quy mô cho vay các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của VPB đã tăng gấp 3 lần lên 3,7 nghìn tỷ đồng trong năm 2024.

Mới đây vào đầu tháng 5, VPB đã công bố huy động thành công khoản vay hợp vốn trị giá 1 tỷ USD, được thu xếp bởi SMBC và một số ngân hàng nước ngoài khác để tài trợ cho hoạt động tài chính bền vững của ngân hàng. Điều này cũng minh chứng cho lợi ích cộng hưởng dài lâu từ đối tác ngoại, ngoài nguồn tài chính trực tiếp góp vốn để tăng tỷ lệ sở hữu ban đầu.

Chia sẻ thêm với DĐDN, một chuyên gia có kinh nghiệm trên thị trường tài chính quốc tế nhận định, việc nâng tỷ lệ sở hữu khối ngoại lên 49% là một cơ hội lớn với các ngân hàng, cũng như cơ hội cho chính hệ thống để có những nhà băng quy mô và năng lực tài chính lớn mạnh hơn. Điều quan trọng này theo vị chuyên gia, với sức hút của nền kinh tế Việt Nam đang trên đà phát triển và tăng trưởng mạnh, kinh tế chính trị xã hội ổn định, Việt Nam vẫn được xem là điểm đến của những tổ chức đầu tư có tầm nhìn gắn bó dài lâu. Nói riêng với lĩnh vực ngân hàng, xu hướng góp vốn thông qua nâng tỷ lệ sở hữu tại các ngân hàng tiềm năng của Việt Nam vẫn đang được nhà đầu tư đặc biệt khu vực châu Á như Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore… hết sức quan tâm, ông này cho biết.