Gửi bình luận
Trong bối cảnh hội nhập, truy xuất nguồn gốc không chỉ là công cụ quản lý, mà còn là “tấm hộ chiếu thương hiệu” để sản phẩm Việt Nam bước ra thế giới.
Sáng 9/10, tại Hà Nội, Bộ Công Thương phối hợp cùng các bộ, ngành, hiệp hội và doanh nghiệp đã tổ chức Diễn đàn “Công nghệ Định danh và Truy xuất Nguồn gốc – Nâng tầm Hàng Việt”.
Phát biểu khai mạc Diễn đàn, nhà báo Nguyễn Văn Minh – Tổng Biên tập Báo Công Thương nhắc đến một thông tin rất vui là trong họp báo thường kỳ Bộ Công Thương chiều 8/10, Bộ Công Thương công bố năm nay, kim ngạch xuất nhập khẩu cả nước có thể đạt xấp xỉ 900 tỷ USD, tiến gần đến mốc 1.000 tỷ USD mà Tổng Bí thư Tô Lâm đã đặt ra và kỳ vọng trong một bài phát biểu đầu năm 2025. Tuy nhiên, để đạt được con số này cần sự nỗ lực rất lớn của các bộ, ngành, doanh nghiệp liên quan, trong đó có nỗ lực trong việc xác minh xuất xứ, chống gian lận thương mại, hàng hoá không rõ nguồn gốc.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ, hàng hóa Việt Nam không chỉ cạnh tranh về chất lượng và giá cả, mà còn phải chứng minh được nguồn gốc rõ ràng, minh bạch và đáng tin cậy để hàng Việt vươn ra thế giới.
Được biết, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, các lực lượng chức năng cả nước đã kiểm tra, xử lý hơn 50.000 vụ việc, trong đó có gần 2.000 vụ buôn bán, vận chuyển hàng cấm, gần 7.000 vụ gian lận thương mại và gian lận thuế, hơn 1.600 vụ hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ. Nhiều vụ đã bị khởi tố hình sự, tạo tác động mạnh mẽ trong việc răn đe, ngăn chặn vi phạm.
Theo các chuyên gia, trong bối cảnh hội nhập, truy xuất nguồn gốc không chỉ là công cụ quản lý, mà còn là “tấm hộ chiếu thương hiệu” để sản phẩm Việt bước ra thế giới. Hệ thống iTrace247 ứng dụng công nghệ blockchain đã chứng minh hiệu quả khi hỗ trợ truy xuất toàn trình nông sản như vải thiều Thanh Hà, rau quả Sơn La, Bắc Ninh xuất khẩu thành công sang Nhật Bản, Singapore.
Trong lĩnh vực xuất khẩu, nhiều doanh nghiệp đã coi minh bạch xuất xứ là chiến lược sống còn. Bằng việc xây dựng chuỗi sản xuất khép kín, chuẩn hóa hồ sơ truy xuất, doanh nghiệp không chỉ tránh rủi ro bị áp thuế phòng vệ mà còn củng cố niềm tin tại các thị trường khó tính như EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản...
Thực tế cho thấy, kim ngạch xuất khẩu Việt Nam tăng trưởng mạnh mẽ, từ 114,5 tỷ USD năm 2012 lên hơn 405,5 tỷ USD vào năm 2024. Trong 9 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 348,74 tỷ USD, tăng 16,0% so với cùng kỳ năm trước, là điểm sáng nổi bật của nền kinh tế trong bối cảnh bất định về thương mại toàn cầu ngày càng gia tăng. Để duy trì đà tăng trưởng này, minh bạch xuất xứ hàng xuất khẩu là điều kiện tiên quyết.
Bà Trần Thanh Bình, Trưởng phòng Xuất xứ hàng hoá, Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương cho biết, cùng với hệ thống các FTA lớn, hàng hoá Việt Nam có cơ hội lớn thâm nhập các thị trường trên thế giới. Những ưu đãi về thuế quan qua các FTA là hậu thuẫn lớn cho hàng hoá Việt chiếm ưu thế cạnh tranh trên thị trường.
Theo bà Trần Thanh Bình, để tận dụng tốt các FTA điều kiện tiên quyết là các doanh nghiệp phải đáp ứng được các quy định, trong đó có vấn đề truy xuất nguồn gốc. Xuất xứ hàng hóa chính là “tấm hộ chiếu” để sản phẩm Việt Nam bước vào các thị trường xuất khẩu và tận dụng ưu đãi thuế quan. Giống như công dân có hộ chiếu và visa khi đi nước ngoài, hàng hóa muốn được hưởng ưu đãi cũng phải có giấy chứng nhận xuất xứ hợp lệ.
Bà Bình khuyến nghị, doanh nghiệp cần tuân thủ nghiêm quy định về xuất xứ. Bởi lẽ, nếu chỉ vì lợi ích trước mắt mà làm giả hồ sơ, rủi ro sẽ rất lớn vì cơ quan quản lý nước nhập khẩu có quyền kiểm tra và truy thu thuế trong nhiều năm. Ngược lại, nếu minh bạch và đúng quy định, doanh nghiệp sẽ được hưởng ưu đãi thuế quan lâu dài, yên tâm sản xuất, kinh doanh và phát triển bền vững. Cùng đó, doanh nghiệp tìm hiểu, tận dụng FTA để mở rộng thị trường xuất khẩu; có phương án dự phòng, khắc phục rủi ro, biến động thị trường; sẵn sàng với các biện pháp bảo hộ và các vụ kiện phòng vệ thương mại.
Tại diễn đàn, các chuyên gia đều khẳng định, trong kỷ nguyên số, dữ liệu là tài sản chiến lược, định danh và xác thực là chìa khóa của niềm tin, an ninh dữ liệu là nền tảng của chủ quyền quốc gia. Việc nhanh chóng hoàn thiện hành lang pháp lý, xây dựng nền tảng định danh, xác thực và truy xuất nguồn gốc hàng hóa thống nhất, hiện đại không chỉ là yêu cầu cấp bách để bảo vệ người tiêu dùng, phòng chống gian lận thương mại, mà còn là điều kiện tiên quyết để nâng tầm hàng Việt, khẳng định vị thế quốc gia trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Đại tá Hà Nam Trung- Trung tâm dữ liệu quốc gia (Bộ Công an) cho rằng, để bảo đảm an ninh dữ liệu, định danh, xác thực và phòng chống giả mạo hiệu quả, cần sự phối hợp chặt chẽ Nhà nước – Doanh nghiệp – Xã hội. Nhà nước phải sớm hoàn thiện thể chế, ban hành Nghị định về nền tảng định danh, xác thực và truy xuất nguồn gốc hàng hóa theo đúng tinh thần chỉ đạo của Trung ương; xây dựng hành lang pháp lý đầy đủ cho giao dịch dữ liệu, thương mại điện tử và đấu giá tài sản công an toàn, minh bạch.
Song song đó, cần phát triển hạ tầng dữ liệu và công nghệ hiện đại, tích hợp nền tảng định danh số quốc gia với hệ thống định danh hàng hóa, ứng dụng mạnh mẽ các công nghệ tiên tiến như AI, blockchain, IoT và HPC để nâng cao khả năng chống giả mạo, bảo đảm tốc độ, minh bạch. “Đặc biệt, doanh nghiệp phải coi đầu tư công nghệ định danh và truy xuất nguồn gốc là chiến lược sống còn, nhằm bảo vệ uy tín, tăng sức cạnh tranh và hội nhập quốc tế”- Đại tá Hà Nam Trung khuyến nghị.
