Công nghiệp hỗ trợ: Doanh nghiệp cần chuyển tâm thế sang “kiến tạo chuỗi”

Một trong những nội dung tại “Bộ tứ chiến lược” được Bộ Chính trị ban hành đề cập là xây dựng hệ sinh thái thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ, tăng năng lực nội địa và hội nhập quốc tế.

Những năm qua, cùng với hoạt động thu hút đầu tư nước ngoài khởi sắc là sự phát triển của doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ. Bà Trần Thị Thu Trang - Chủ tịch Hanel PT chia sẻ: cùng với Hanel PT, không ít doanh nghiệp tư nhân đã không ngừng nỗ lực vươn lên trong điều kiện còn nhiều ràng buộc về cơ chế, thiếu nguồn vốn dài hạn cho R&D và môi trường thử nghiệm chính sách chưa thực sự linh hoạt. Trong đó, lựa chọn đầu tư công nghệ bài bản, tích lũy nội lực, phát triển sản phẩm có hàm lượng chất xám cao là con đường đúng đắn.

Theo Chủ tịch Hanel PT, các đối tác đến từ Mỹ, Nhật, Đài Loan gần đây quan tâm, đàm phán và đánh giá cao sản phẩm công nghệ - từ linh kiện đến thiết bị hoàn chỉnh của Hanel PT cho thấy rõ năng lực công nghệ của doanh nghiệp Việt đang từng bước được công nhận. Tuy nhiên, để phát huy được tiềm năng ấy ở quy mô rộng hơn, cộng đồng doanh nghiệp tư nhân rất kỳ vọng các chính sách mới trong “Bộ tứ chiến lược” thực sự đi vào cuộc sống với tốc độ cao hơn, thủ tục gọn nhẹ hơn và cơ chế mở hơn.

Ông Nguyễn Văn Toàn - Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp đầu tư nước ngoài chia sẻ thêm: tên gọi là công nghiệp hỗ trợ nhưng thực chất, ngành công nghiệp này góp phần tạo nền tảng quan trọng hình thành nền công nghiệp quốc gia tự chủ. Nhiều nước trong khu vực châu Á đã thành công nhờ định vị đúng vị trí của công nghiệp hỗ trợ là mấu chốt để xây dựng ngành công nghiệp hiện đại.

Theo Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm để định vị vị thế của ngành công nghiệp này, không chỉ hướng đến nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, giảm áp lực và rủi ro xuất khẩu, gia tăng giá trị xuất khẩu mà chính là tạo sức bật cho toàn bộ nền công nghiệp.

Khi xác định công nghiệp hỗ trợ là xương sống, là động lực tăng trưởng ngành công nghiệp thì sẽ thấy cần thiết phải đầu tư hệ sinh thái trong lĩnh vực này. Trên cơ sở đó, sự đồng hành của Nhà nước với doanh nghiệp hiệu quả hơn, chính sách hỗ trợ ổn định và dài hạn.

Cụ thể, những chính sách cần thiết thúc đẩy ngành công nghiệp này phát triển các gói hỗ trợ chuyên biệt tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong nước tiếp cận vốn, công nghệ, đầu tư cho R&D; thúc đẩy liên kết ngành trong địa phương và liên kết vùng, xây dựng chuỗi cung ứng khu vực để tăng cơ hội kết nối giữa doanh nghiệp nhỏ và tập đoàn lớn; có chính sách kết nối chặt chẽ hơn giữa doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài và doanh nghiệp trong nước.

Từ thực tiễn hoạt động, bà Trần Thị Thu Trang nhận thức rõ, doanh nghiệp tư nhân trong nước hoàn toàn có thể đóng vai trò nòng cốt trong chiến lược phát triển công nghiệp quốc gia, nếu được tin tưởng, đồng hành và tạo điều kiện bằng những chính sách kịp thời, sát thực như Nghị quyết 57 và 68. Vì vậy, “Bộ tứ chiến lược” mở ra hành lang pháp lý giúp doanh nghiệp chủ động đầu tư, đổi mới sáng tạo và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đồng quan điểm với Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, bà Trần Thị Thu Trang mong Nhà nước cho đi nhiều hơn - thông qua ưu đãi tín dụng trung và dài hạn, giảm chi phí tiếp cận đất đai, hỗ trợ đào tạo nhân lực chất lượng cao - thay vì chỉ dừng lại ở cấp văn bản hay những thủ tục phức tạp kéo dài. Đơn giản hóa thủ tục, minh bạch hóa tiêu chí, chuyển sang “trao quyền và trách nhiệm” cho doanh nghiệp sẽ là cú hích thực sự giúp doanh nghiệp tự tin đầu tư và đổi mới.

Bên cạnh hỗ trợ của Nhà nước như điều kiện “cần”, theo bà Trần Thị Thu Trang, điều kiện “đủ” vẫn nằm ở nội lực của mỗi doanh nghiệp. Trước hết, doanh nghiệp cần thay đổi tư duy từ “đi tìm hỗ trợ” sang “xây dựng năng lực tự thân” với nguồn lực quan trọng nhất không nằm ở vốn hay máy móc mà chính là con người và cách doanh nghiệp khơi dậy, dẫn dắt và quản trị con người.

Nếu muốn tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, doanh nghiệp không thể chỉ cạnh tranh bằng giá mà phải tiếp cận và tuân thủ các chuẩn mực toàn cầu, đặc biệt là ESG. Đặc biệt, để đi xa, không ai đi một mình. Doanh nghiệp Việt cần chuyển từ tâm thế “tham gia chuỗi” sang “kiến tạo chuỗi”. Mỗi doanh nghiệp cần nâng chuẩn chính mình và đồng hành cùng các nhà cung ứng, đối tác để xây dựng một hệ sinh thái sản xuất Việt Nam đủ mạnh, đủ đáng tin và đủ bản lĩnh vươn tầm quốc tế.