COVID-19: Làm gì để chỉ “phòng” chứ không phải “chống”?

>> Phát động tiêm nhắc lại vaccine mũi 3, 4 cho công nhân viên chức lao động

Nhiều người cho rằng, đã tiêm vaccine COVID-19 mũi 1, 2 và cộng thêm việc từng mắc COVID-19 thì không cần tiêm vaccine mũi 3, 4. Theo các chuyên gia y tế, điều này là không đúng, nhất là trong bối cảnh hiện tại, đại đa số người dân Việt Nam bắt đầu lơ là, mất cảnh giác với dịch bệnh, trong khi một số biến chủng COVID-19 liên tục xuất hiện, cảnh báo có nguy cơ lây lan rộng.

Công tác tiêm vaccine COVID-19 ở một doanh nghiệp tại Hải Phòng. Ảnh: Hải Ngân

Bài học xương máu

Ở thời điểm hiện tại, dịch COVID-19 tại Việt Nam tạm thời được kiểm soát, nhưng chưa phải chấm dứt, cho nên không thể chủ quan, lơ là.

Đó là lý do vì sao tại cuộc họp lần thứ 15 của Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch COVID-19 mới đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định mục tiêu cao nhất là không để bùng phát dịch trở lại nhằm phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, nhưng cũng phải xây dựng kịch bản dịch tái bùng phát.

Thủ tướng nhắc lại “kinh nghiệm xương máu” khi dịch bệnh diễn biến nhanh trong bối cảnh chưa tiếp cận được vaccine, và chúng ta buộc phải dùng các biện pháp hành chính để chống dịch, vừa lúng túng, bị động, vất vả, vừa nhiều mất mát, hy sinh. “Chúng ta không bao giờ quên được những ngày tháng khó khăn như vậy”, Thủ tướng nói.

Thủ tướng nhấn mạnh: Mục tiêu cao nhất là kiểm soát dịch bệnh, không để bùng phát trở lại để phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Muốn vậy, theo Thủ tướng, phòng bệnh hơn chữa bệnh, “phòng dịch tốt thì không phải chống dịch”.

Thủ tướng nêu rõ phải tiếp tục thực hiện 3 trụ cột phòng chống dịch (xét nghiệm, cách ly, điều trị), phương châm 2K + vắc xin + thuốc + điều trị + công nghệ + ý thức người dân và các biện pháp khác (2K gồm khẩu trang và khử khuẩn), Bộ Y tế cần hướng dẫn cụ thể như các địa điểm bắt buộc đeo khẩu trang, khử khuẩn...

Thủ tướng cũng nhấn mạnh bài học kinh nghiệm về COVID-19 đã được tổng kết từ thực tiễn trong nước và thế giới. Đồng thời yêu cầu tiếp tục tổ chức triển khai nghiêm túc và hiệu quả Nghị quyết số 38 của Chính phủ về Chương trình phòng, chống dịch Covid-19; chủ động xây dựng và tập huấn với mọi tình huống có thể xảy ra, kể cả trường hợp dịch bệnh bùng phát trở lại.

>> BA.4 và BA.5 bùng phát mạnh, có cần tiêm mũi vaccine tăng cường?

>> Vaccine COVID-19 sắp hết hạn có đảm bảo hiệu quả?

Vi sao phải tiêm mũi 3, mũi 4

Liên quan đến vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương bày tỏ lo ngại khi các ca mắc và tử vong do COVID-19 tăng trong 4 tuần qua nhưng người dân vẫn lơ là mất cảnh giác. Trong khi đó, trên thế giới, dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp, khó lường và đã bùng phát trở lại tại một số quốc gia. Việt Nam vẫn tiếp tục ghi nhận các biến chủng mới và nguy cơ bùng phát dịch trở lại là hiện hữu.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương, nhiều địa phương không đạt tiến độ tiêm mũi 3, mũi 4 như yêu cầu và xuất hiện tình trạng do dự, né tránh việc tiêm vaccine do đó tỷ lệ tiêm mũi 3, mũi 4 ở người từ 18 tuổi trở lên mới đạt khoảng 67% và 31%. "Tiêm vaccine là biện pháp hiệu quả nhất, có ý nghĩa chiến lược trong phòng, chống dịch bệnh. Vaccine tốt nhất là vaccine được nhắc lại bổ sung kịp thời nhất", Thứ trưởng Bộ Y tế nhận định. 

Đồng quan điểm, PGS.TS.BS. Phạm Quang Thái, Trưởng Văn phòng tiêm chủng mở rộng miền Bắc - Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cho biết, về lý thuyết thì sau khi khỏi bệnh COVID-19, cơ thể sẽ có kháng thể để chống lại virus gây bệnh. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, không phải ai cũng có được kháng thể đủ tốt bởi việc nhiễm virus là khác nhau tuỳ vào chủng, tình huống nhiễm, mức độ nhiễm và đặc điểm của cơ thể.

Theo bác sĩ Phạm Quang Thái, có khá nhiều trường hợp nhiễm và tái nhiễm nhiều lần do kháng thể tạo ra không đủ tốt hoặc nhiễm lần đầu chỉ ở dạng thoáng qua sau đó lần nhiễm lại mới gặp tình trạng nặng. Ngoài ra, các bằng chứng khoa học cho thấy khi đã nhiễm tự nhiên mà được tiêm vaccine thì kháng thể bảo vệ được tạo ra sẽ cao hơn rất nhiều và góp phần hạn chế tái nhiễm cũng như hạn chế các tình trạng hậu Covid. Đây chính là lý do dù đã khỏi bệnh nhưng người bệnh vẫn được khuyên tiếp tục tiêm chủng để hoàn thành phác đồ tiêm.

Do đó, “việc tiêm mũi 3, mũi 4 vaccine COVID-19 sẽ khôi phục khả năng miễn dịch, duy trì hiệu lực bảo vệ trước nguy cơ nhiễm virus SARS-COV-2 bởi những người đã tiêm vaccine liều cơ bản và bị mắc COVID-19, miễn dịch bắt đầu giảm ở tuần 10-19 sau tiêm tức là khoảng 3-4 tháng sau tiêm”. – Bác sĩ Thái nói.

Dẫn kết quả nghiên cứu tại Pháp, bác sĩ Thái cho biết, nếu được tiêm liều nhắc, những người này được bảo vệ khỏi tái nhiễm virus lên đến 81%. Tương tự, theo bác sĩ Thái, kết quả nghiên cứu tại Hoa Kỳ cũng cho thấy, những người từng mắc Covid-19 nếu chỉ tiêm 2 liều thì hiệu quả phòng nhập viện do tái nhiễm là 34,6%, nhưng nếu được tiêm liều nhắc thì hiệu quả này lên đến 67,6%.

“Việc tiêm các vaccine COVID-19 mũi nhắc lại là cần thiết nhằm bảo vệ người đi tiêm không bị mắc bệnh, đặc biệt là tránh nguy cơ bị bệnh nặng và tử vong do Covid-19 trong điều kiện xuất hiện các biến chủng mới”. – Bác sĩ Thái khẳng định.