Cuộc khủng hoảng sinh tồn của Jack Ma

KHÁNH HÀ• 18/01/2021 03:00

Jack Ma đang ở đâu khi Alibaba đối mặt với "khủng hoảng sinh tồn" nghiêm trọng nhất trong hơn 20 năm?

"Alibaba - giống như tất cả những công ty công nghệ Trung Quốc lớn khác đang đối mặt với cuộc khủng hoảng sinh tồn", theo Alex Capri – một chuyên gia phân tích tới từ Đại học quốc gia Singapore.

Áp lực nội - ngoại

Theo CNN, Alibaba đối mặt với hàng loạt thách thức cả trong và ngoài nước, có khả năng thay đổi hoàn toàn công ty công nghệ nổi tiếng nhất Trung Quốc.

Ông Capri cho biết, Chủ tịch Tập Cận Bình đang thúc giục các quan chức chỉnh đốn lại vai trò của các công ty công nghệ trong nước. Tháng trước, ông Tập đã tuyên bố rằng nỗ lực ngăn chặn chống độc quyền đối với những nền tảng trực tuyến sẽ là một trong những mục tiêu quan trọng nhất trong năm 2021. Cuộc điều tra chống độc quyền nhắm vào Alibaba và những công ty khác đã nhấn mạnh ưu tiên đó.

Năm nay có thể là năm khó khăn nhất với Alibaba kể từ khi thành lập từ 2 thập kỷ trước.

Sự thắt chặt ngày càng tăng của chính quyền Trung Quốc là mối quan tâm đặc biệt đối với Alibaba và các công ty giống như họ.

Mới đây, một công ty thương mại điện tử Trung Quốc khác là VIP Shop xác nhận rằng họ đang bị điều tra bởi chính quyền về "hoạt động cạnh tranh không lành mạnh". Một đối thủ của Alibaba là Pinduoduo cũng trở thành tâm điểm tranh cãi vì văn hóa làm việc vắt kiệt sức nhân viên cho thấy chính phủ đang sẵn sàng chỉ trích rộng hơn ngành công nghiệp này.

Điều quan trọng hơn là, mong muốn mở rộng sức ảnh hưởng của mình đối với các công ty công nghệ tư nhân của Bắc Kinh vượt xa các cuộc điều tra như vậy. Dù các hành động trừng phạt gia tăng trong những tuần gần đây, nhưng chính phủ đã ngầm xây dựng kế hoạch từ lâu. Capri chỉ ra rằng một số công ty công nghệ đã buộc phải hợp tác với các doanh nghiệp nhà nước - như trường hợp Alipay của Ant Group hợp tác với UnionPay của nhà nước vào năm 2018 để phát triển công nghệ mới. Và việc này sẽ có xu hướng gia tăng.

Việc truy cập, kiểm soát dữ liệu cũng như các nền tảng kỹ thuật số là mấu chốt. Bởi vậy nếu điều này có nghĩa là chia tách Alibaba hoặc biến nó thành công ty như kiểu nhà nước là những viễn cảnh hoàn toàn có thể xảy ra.

Ngoài áp lực trong nước, Alibaba cũng có thể gặp nguy tại Mỹ. Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump hủy bỏ kế hoạch cấm đầu tư Mỹ vào Alibaba, Tencent và Baidu, nhưng chiến tranh công nghệ Mỹ - Trung vẫn tiếp tục leo thang. Do đó, Alibaba có thể sẽ bất ngờ "lĩnh đòn" trên đất Mỹ.

Chính quyền Tổng thống Trump từng xem xét khả năng cấm nhà đầu tư Mỹ rót tiền vào Alibaba và các công ty công nghệ Trung Quốc khác. Dù vậy, Nhà Trắng đã tạm thời hủy bỏ kế hoạch này. Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng điều đó không có nghĩa là Alibaba và các doanh nghiệp công nghệ Trung Quốc đã thoát khỏi vùng nguy hiểm.

"Chính phủ Mỹ sẽ tiếp tục tập trung vào vấn đề này dưới thời Tổng thống tân cử Joe Biden. Kể cả khi chính quyền Tổng thống Biden tỏ ra ngoại giao và mềm mỏng hơn, sự phân ly giữa Mỹ và các tập đoàn Internet Trung Quốc sẽ tiếp tục diễn ra", chuyên gia Capri nhấn mạnh. Ví dụ, dịch vụ đám mây của Alibaba có thể bị tẩy chay trên toàn cầu như mảng kinh doanh 5G của Huawei Technologies.

Giáo sư Rana Mitter thuộc Đại học Oxford cho rằng chính quyền Trung Quốc sẽ không muốn hủy diệt Alibaba - một trong những tập đoàn công nghệ quan trọng nhất nước này - khi Tổng thống Biden bắt đầu lên nắm quyền. Do đó, có khả năng Alibaba sẽ chỉ phải cải tổ kinh doanh ở mức "vừa phải".

Theo giáo sư Mitter, khả năng Alibaba bị phân tách là không lớn. "Trung Quốc sẽ thăm dò mọi động thái của chính quyền Tổng thống Biden trước khi đưa ra bất kỳ động thái nào (với những công ty công nghệ lớn trong nước như Alibaba)", ông nói.

Số phận Jack Ma sẽ ra sao?

Giữa tâm bão, tỷ phú Jack Ma im hơi lặng tiếng suốt hơn 2 tháng, dẫn đến tin đồn ông bị bắt. "Alibaba - cũng như hàng loạt tập đoàn công nghệ Trung Quốc khác - đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng mang tính tồn vong", CNN dẫn lời nhà phân tích Alex Capri thuộc tổ chức Hinrich Foundation nhận định.

Giữa tâm bão, tỷ phú Jack Ma im hơi lặng tiếng suốt hơn 2 tháng, dẫn đến tin đồn ông bị bắt.

Việc nhà sáng lập Jack Ma "biến mất" trong suốt hơn hai tháng qua cho thấy Alibaba đang mắc kẹt trong quá nhiều rắc rối tại Trung Quốc. Ông Brock Silvers, Giám đốc Đầu tư Kaiyuan Capital, nhận định điều đó khiến niềm tin của giới đầu tư dành cho Alibaba sẽ ngày càng giảm sút trầm trọng.

Và mặc dù cho tới giờ Alibaba dường như vẫn còn nguyên vẹn, nhưng không có nghĩa là công ty đã tránh khỏi các mối đe dọa về luật pháp. Silvers nói: “Liệu năm 2021 có tốt đẹp hơn với Alibaba hay không có thể phụ thuộc vào bản chất và thời gian im lặng đột ngột của Jack Ma".

Nhớ lại năm 2019 khi chính thức tuyên bố nghỉ hưu ở tuổi 55, Jack Ma nói: "Tôi muốn chết trên bãi biển chứ không phải trong phòng làm việc".

"Khi tôi rời vị trí CEO (năm 2013), tôi đã nói với nhóm điều hành rằng, tôi nên có thêm thời gian chơi golf trên bãi biển. Nhưng trời ơi! Năm ngoái, tôi dành tới 870 giờ trên máy bay và năm nay là 1.000 giờ", ông kể trong một cuộc phỏng vấn năm 2017.

Tuy nhiên thật không ngờ, vì một lần vạ miệng mà có thể những ngày tháng nghỉ hưu sau này của Jack Ma sẽ không thể được "thảnh thơi" như ông mong muốn. Tương lai của Alibaba một lần nữa, phụ thuộc vào ông!

Cuộc khủng hoảng sinh tồn của Jack Ma

Jack Ma

Alibaba

Jack Ma khởi nghiệp... ở tuổi 58