Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Daniel J.Kritenbrink: "Chúng tôi rất lạc quan về nền kinh tế Việt Nam!"

Tết đến Xuân về, nhiều người nước ngoài công tác tại Việt Nam có dịp cùng chung vui đón Tết. Hòa mình trong bầu không khí rộn rã ngày Xuân, họ cũng háo hức thưởng thức Tết cổ truyền của đất nước Việt Nam.

Nhân dịp này, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam, ông Daniel J. Kritenbrink đã dành cho Diễn đàn Doanh nghiệp buổi trò chuyện thú vị xung quanh những cảm xúc của ông về Tết cổ truyền Việt Nam cũng như mối quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam – Hoa Kỳ trong suốt 25 năm qua và thời gian tới.

- Xin chào Đại sứ Kritenbrink ! Nhân dịp Tết Tân Sửu, xin kính chúc ông và gia đình sức khoẻ, hạnh phúc và thành công. Được biết, đây là cái Tết thứ tư của ông tại Việt Nam. Cảm nhận của ông về Tết cổ truyền của Việt Nam như thế nào ạ?

Tết năm nay là cái Tết thứ tư của tôi ở Việt Nam và tôi rất vui vì được đón Tết tại Việt Nam. Tết là một trong những khoảng thời gian yêu thích nhất của tôi trong năm, bởi tôi được xem người Việt Nam chuẩn bị cho ngày Tết, dọn dẹp trang trí nhà cửa, đi mua sắm đồ ăn, mua cây đào, hoa và nhiều hoạt động khác nữa. Tôi rất thích bầu không khí đó, đặc biệt là ở phố cổ với các cửa hàng cửa hiệu bày bán rất nhiều sản phẩm đặc trưng của đất nước, con người Việt Nam.

Cũng giống các bạn bè Việt Nam của tôi, Tết là khoảng thời gian để tôi dừng lại, suy ngẫm về một năm vừa qua, và những điều tôi muốn làm trong năm mới. Đây cũng là thời gian để chúng ta kết nối lại với bạn bè và gia đình. Tôi rất ấn tượng với các món ăn ngày Tết của Việt Nam, đặc biệt là món bánh chưng. Ở Việt Nam, mỗi một năm tôi lại được làm một việc đặc biệt, để hiểu thêm về Tết, để thể hiện sự tôn trọng của tôi dành cho văn hoá Việt Nam.

Năm đầu tiên tôi ở Việt Nam, tôi học gói bánh chưng. Năm thứ hai, tôi đến thăm một vườn đào và học cách ghép đào và trồng đào. Năm thứ ba, tôi được tham gia vào lễ thả cá chép để tiễn ông Táo về trời và có cơ hội hát cùng người bạn của mình là ca sĩ Tùng Dương. Năm nay tôi cũng có một hoạt động đặc biệt, nhưng đây vẫn đang là một bí mật.

Tôi hy vọng các độc giả của Diễn đàn Doanh nghiệp sẽ theo dõi trang web và trang Facebook của chúng tôi để xem tôi sẽ làm gì trong dịp Tết, qua đó thể hiện sự tôn trọng của tôi với văn hoá Việt Nam. 

- Đại sứ là một người có nhiều gắn bó với Châu Á, ông đã có nhiều năm sống và làm việc tại Nhật Bản và Trung Quốc. Đây đều là những quốc gia có nhiều nét văn hoá tương đồng. Ông thấy điều này như thế nào?

Tôi đã dành phần lớn sự nghiệp của mình ở châu Á, rất nhiều năm ở Nhật, Trung Quốc và giờ là Việt Nam. Tôi nghĩ đúng là có một số sự tương đồng về văn hoá giữa ba quốc gia này bởi cả ba quốc gia này đều chịu ảnh hưởng của đạo Khổng và đạo Phật. Tuy nhiên, rõ ràng ba quốc gia này đều vô cùng độc đáo và rất khác nhau.

Đối với tôi, Nhật Bản là quốc gia đầu tiên ở châu Á mà tôi sống và học tập. Tôi có những trải nghiệm rất tuyệt vời ở đó. Vợ tôi cũng là người Nhật. Tại đây, tôi đã học hỏi nhiều điều về Nhật Bản và châu Á. Điều này đã góp phần truyền cảm hứng cho tôi trở thành một nhà ngoại giao.

Tôi cũng sống và làm việc một thời gian dài ở Trung Quốc và đã có những trải nghiệm tuyệt vời cũng như học hỏi được rất nhiều điều về Trung Quốc, về mối quan hệ rất quan trọng nhưng cũng rất phức tạp giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. 

Tại Việt Nam, tôi đã có 3 năm sinh sống và làm việc. Trong thời gian ở Việt Nam, tôi nhận thấy người Việt Nam rất nồng hậu, hào phóng và hiếu khách.

Việc chúng tôi xây dựng được tình hữu nghĩ và mối quan hệ đối tác lâu dài với Việt Nam và việc chúng tôi được đến đây, sống ở đây, có được nhiều người bạn Việt Nam, được đi thăm khắp các vùng miền ở Việt Nam là một điều rất tuyệt vời. Khi nói chuyện với những người bạn Mỹ của mình, tôi nói với họ rằng điều họ cần biết về Việt Nam đó là một quốc gia hoà bình, mến khách. Và đặc biệt, Việt Nam là một trong những đối tác quan trọng của chúng tôi trên thế giới.

- Khi đến Việt Nam nhận nhiệm vụ làm Đại sứ từ tháng 11/2017, nhìn nước Mỹ từ điểm nhìn cụ thể là Việt Nam, ông có thể thấy nước Mỹ khác gì so với những điểm nhìn trước đó của mình không?

Tôi có cơ hội đến thăm Việt Nam một vài lần trước khi trở thành Đại sứ. Trước khi đến Việt Nam, suy nghĩ đầu tiên của tôi về đất nước của các bạn, tiếc thay lại là chiến tranh. Không phải chỉ có mình tôi có những suy nghĩ đó, có rất nhiều người Mỹ, bao gồm những người thuộc thế hệ của tôi đều có những suy nghĩ như vậy. Đây là một điều đáng tiếc!

Thực tế, Việt Nam là một đất nước tươi đẹp, hoà bình, con người Việt Nam nồng hậu và nhiệt thành. Tôi nghĩ đây là khác biệt lớn nhất trong ấn tượng của tôi trước và sau khi đến Việt Nam.

Tôi đã có những trải nghiệm tuyệt vời khi được sống và làm việc ở Việt Nam. Việc khám phá để biết rằng Việt Nam đẹp thế nào, người dân Việt Nam tuyệt vời ra sao thực sự đã thay đổi quan điểm của tôi về đất nước của các bạn. Giờ đây, khi nghĩ về Việt Nam, tôi nghĩ đến các bạn bè của tôi ở đây, về những địa danh tuyệt đẹp mà tôi đã đi qua, về nền văn hoá ẩm thực tuyệt vời, và tôi nghĩ đến quan hệ đối tác mà chúng ta đã đang và sẽ tiếp tục xây dựng, nghĩ đến những điều tuyệt vời mà chúng ta làm cũng nhau để xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn. Tôi nghĩ rằng đây là thay đổi lớn nhất.

Trước khi đến Việt Nam nhận nhiệm vụ Đại sứ, tôi đã có dịp làm việc với các bạn. Thời điểm đó, tôi đang làm việc tại Hội đồng an ninh quốc gia Hoa Kỳ dưới thời cựu Tổng thống Obama, và chúng tôi đã có vinh dự đón Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm Hoa Kỳ vào mùa xuân năm 2016. Nhờ vậy, tôi biết tầm quan trọng của quan hệ đối tác và tình hữu nghị giữa Việt Nam đối với Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, khi nhận nhiệm vụ tại Việt Nam vào tháng 11/2017, hàng ngày được làm việc với các đối tác Việt Nam, từ đó giúp tăng cường mối quan hệ đối tác và tình hữu nghị giữa hai nước, cũng như tìm cách làm sao để mang lại lợi ích cho cả hai quốc gia và nhân dân hai nước là một vinh dự lớn lao của tôi.

Tôi nghĩ điều mà tôi tâm huyết nhất là chính là mối quan hệ song phương giữa hai nước trong tương lai. Mối quan hệ song phương Việt Nam – Hoa Kỳ đã đạt được nhiều thành tựu, đặc biệt là trong lĩnh vực thương mại. Trong 25 năm qua, kim ngạch thương mại đã tăng từ dưới 500 triệu USD một năm lên hơn 80 tỉ USD một năm.

Quan hệ an ninh giữa hai nước đang phát triển ngày một tốt đẹp. Trong vòng 3 năm trở lại đây, 2 tàu sân bay của Hoa Kỳ đã đến thăm Việt Nam. Chúng tôi đã hỗ trợ quân đội Việt Nam hàng trăm triệu USD. Chúng tôi hỗ trợ sứ mệnh gìn giữ hoà bình của Việt Nam. Và trong năm 2019, chúng tôi đã tổ chức cuộc họp thượng đỉnh Hà Nội ở đây giữa cựu Tổng thống Trump và lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un bởi chúng tôi có sự tin tưởng to lớn vào năng lực của Việt Nam qua tấm gương hoà giải giữa Việt Nam và Hoa Kỳ trong 25 năm qua.

Bên cạnh đó, quan hệ giữa nhân dân giữa hai nước cũng phát triển rất tốt đẹp. Hiện nay có hơn 30,000 học sinh, sinh viên Việt Nam học tập tại Hoa Kỳ. Chúng ta đã có Tổ chức Hoà bình tại Việt Nam, ngoài ra, chúng ta có Đại học Fulbright Việt Nam. Tôi có thể liệt kê thêm nhiều thành tựu nữa, nhưng tôi xin nhắc lại một lần nữa, tôi đã khám phá ra rằng đây là một đất nước tuyệt đẹp và người Việt Nam là những con người tuyệt vời. Được trở thành một phần của sự phát triển kỳ diệu của mối quan hệ đối tác và tình hữu nghị của chúng ta, thực sự là vinh dự của cả một đời người!

- Thưa ông, quan hệ Hoa Kỳ - Việt Nam sau 25 năm thiết lập đã phát triển một cách mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực. Theo đó, lãnh đạo cả hai nước đều nhất trí đánh giá quan hệ hai nước chưa bao giờ phát triển mạnh mẽ như hiện nay. Theo g, đâu là nhân tố có tính quyết định đối với sự hợp tác Hoa Kỳ - Việt Nam trong thời gian qua?

Tôi nghĩ điều quan trọng nhất là Việt Nam và Hoa Kỳ đã may mắn có được những nhà lãnh đạo chiến lược - những người đã nhận ra Hoa Kỳ và Việt Nam có thể vượt qua quá khứ, hướng tới tương lai. Vì vậy, tôi nghĩ đó là điều quan trọng nhất.

Tôi vẫn hay kể câu chuyện về Đại sứ Hoa Kỳ đầu tiên tại Việt Nam, ông Pete Peterson, người trước đó đã khẳng định mối quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ có thể rất vĩ đại, đáng kinh ngạc, nhưng đây không phải là một phép màu hay một sự tình cờ ngẫu nhiên. Thành tựu đó đạt được là do những người dân và các nhà lãnh đạo từ cả hai phía đã rất nỗ lực để xây dựng tình hữu nghị và mối quan hệ đối tác này.

Điều thứ hai, theo tôi việc tiếp xúc lãnh đạo thường xuyên rất quan trọng, và điều này đặc biệt quan trọng trong những năm gần đây khi chúng ta có sự tiếp xúc thường xuyên giữa Tổng thống, Chủ tịch nước, Thủ tướng, Tổng Bí thư.

Tôi nghĩ rằng quan hệ giữa nhân dân hai nước cũng là một nhân tố đóng vai trò nền tảng trong mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam. Chúng ta càng làm việc với nhau, càng đến thăm đất nước của nhau, học tập, sống và làm việc tại đất nước của nhau, chúng ta càng xây dựng được sự hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau. Đó là một điều quan trọng.

Điều cuối cùng là trong vài năm vừa qua, Việt Nam và Hoa Kỳ đã tiến hành các bước đi cụ thể để giúp đỡ lẫn nhau. Vào năm 2019, trong số rất nhiều các quốc gia, chúng tôi đã lựa chọn và đề nghị Việt Nam tổ chức Hội nghị thượng đỉnh Hoa Kỳ - Triều Tiên. Việt Nam đã đồng ý, và tổ chức Hội nghị trong thời gian gấp rút, và đã là một chủ nhà tuyệt vời.

Một ví dụ nữa là khi đại dịch COVID-19 xảy ra, tôi nghĩ Việt Nam là nước kiểm soát dịch COVID-19 xuất sắc nhất thế giới. Điều làm tôi cảm động nhất là chúng ta đã giúp đỡ lẫn nhau khi đại dịch xảy ra.

Chính phủ Việt Nam, nhân dân Việt Nam, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, các doanh nghiệp Việt Nam đã tặng hàng triệu khẩu trang và thiết bị bảo hộ y tế cho người dân Hoa Kỳ, và món quà này đã giúp cứu sống người dân Hoa Kỳ. Chúng tôi sẽ mãi mãi biết ơn Việt Nam vì điều này. Chúng tôi sẽ không bao giờ quên nghĩa cử này.

Chúng tôi có một câu thành ngữ là "Một người bạn có mặt khi ta cần, là một người bạn đích thực." Và tôi nghĩ là trong đại dịch COVID-19, chúng tôi phát hiện ra rằng Việt Nam chính là người bạn tốt nhất của chúng tôi!

- Trong 25 năm qua, có thể dễ dàng nhận thấy làn sóng đầu tư từ phía những tập đoàn, doanh nghiệp của Hoa Kỳ vào Việt Nam. Hiện tại vẫn đang là thời điểm cao trào, bắt đầu cho làn sóng đầu tư tiếp theo vào Việt Nam bằng những chiến lược đầu tư công nghệ và kỹ thuật. Đại sứ đánh giá như thế nào về xu hướng này? Đại sứ quán Hoa Kỳ sẽ đóng vai trò cầu nối như thế nào để tiếp sức cho doanh nghiệp Hoa Kỳ đầu tư vào Việt Nam?

Chúng tôi rất lạc quan về tương lai của Việt Nam. Chúng tôi thấy mình đóng vai trò như một cầu nối giữa chính phủ Việt Nam, khu vực tư nhân của Việt Nam với khu vực tư nhân của Hoa Kỳ, giúp các doanh nghiệp Hoa Kỳ hiểu được môi trường kinh doanh ở Việt Nam, cũng như biết đến các cơ hội đầu tư hấp dẫn, và để sẵn sàng đáp lại các nhu cầu và ưu tiên của các đối tác Việt Nam.

Tôi cho rằng một trong những điều cuốn hút nhất của Việt Nam, các yếu tố quyết định thành công của Việt Nam đó là thị trường khá ổn định. Tôi nghĩ các bạn có các nhà lãnh đạo chiến lược, những người thực sự ủng hộ các doanh nghiệp tư nhân và đầu tư nước ngoài, những người tập trung vào giải quyết các vấn đề và hỗ trợ đầu tư từ các công ty của chúng tôi, và điều có có lợi cho cả hai quốc gia chúng ta. Tôi nghĩ các bạn có một dân số và lực lượng lao động trẻ, năng động, chăm chỉ, và được đào tạo tốt. Đây cũng là một đặc điểm rất cuốn hút. Các bạn cũng có những lợi thế về địa lý.

Tôi cũng cho rằng ra rằng sự biến đổi về chuỗi cung ứng đang diễn ra, đặc biệt là từ Trung Quốc sẽ tiếp tục. Tất cả những yếu tố này, và vị trí của các bạn trong giai đoạn phát triển tới sẽ có những cơ hội rất lớn cho đầu tư vào cơ sở hạ tầng, trong lĩnh vực năng lượng, bao gồm khí hoá lỏng, năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, nước và gió, lĩnh vực giao thông, lĩnh vực y tế, lĩnh vực công nghệ thông tin... Tất cả các lĩnh vực này đều rất hấp dẫn đối với các nhà đầu tư Hoa Kỳ.

Chúng tôi cũng lạc quan về thị trường xuất khẩu của Việt Nam cho hàng hoá của Hoa Kỳ. Như các bạn biết, Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, và Việt Nam là thị trường phát triển nhanh thứ 6 của Hoa Kỳ, đặc biệt trong các lĩnh vực như thương mại nông nghiệp. Việt Nam là thị trường xuất khẩu nông nghiệp lớn thứ 6 của Hoa Kỳ trên thế giới. Lĩnh vực hàng không đầy hứa hẹn. Tôi tin chắc rằng, ngay khi chúng ta kiểm soát được đại dịch COVID-19, chúng ta sẽ nhìn thấy hàng trăm hợp đồng Boeing được ký. Chúng tôi thật sự rất lạc quan ở tương lai của nền kinh tế Việt Nam và ở quan hệ thương mại và đầu tư của chúng ta.

- Hiện nay tại Việt Nam, Chính phủ đang có nhiều chính sách hỗ trợ khởi nghiệp. Về phía Đại sứ quán Hoa Kỳ trong những năm qua cũng đã có nhiều hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp. Ông đánh giá như thế nào về hoạt động khởi nghiệp tại Việt Nam, ông có thể đưa ra lời khuyên gì cho các bạn trẻ đang có ý định khởi nghiệp không ạ?

Tôi nghĩ rằng các bạn Việt Nam khởi nghiệp rất giỏi, bằng chứng là nền kinh tế của các bạn đã tăng trưởng phi mã trong 30 năm vừa qua. Ngân hàng Thế giới đã dự tính rằng Việt Nam là nền kinh tế phát triển nhanh thứ 7 trên thế giới trong 20 năm qua. Trước COVID-19, Việt Nam được dự đoán rằng nền kinh tế phát triển nhanh nhất trên thế giới trong hai thập kỷ tiếp theo. Và nói một cách công bằng thì tôi không nghĩ COVID-19 sẽ thay đổi điều này, đặc biệt là khi Việt Nam đã kiểm soát COVID-19 tốt.

Tôi nghĩ rằng đầu tàu thực sự cho việc tăng trưởng đó chính là khu vực kinh tế tư nhân ở Việt Nam. Nhờ các chính sách cải cách kinh tế và xúc tiến thương mại đã tạo điều kiện rất tốt cho khu vực kinh tế tư nhân và các doanh nghiệp khởi nghiệp ở Việt Nam phát triển. Chỉ cần các bạn ra đường, các bạn sẽ thấy tinh thần khởi nghiệp hiện hữu trong tất cả các cửa hàng nhỏ.

Đại sứ quán Hoa Kỳ thường xuyên tổ chức các chương trình được thiết kế để thúc đẩy phong trào khởi nghiệp và chia sẻ những phương thức hoạt động tốt nhất ở các doanh nghiệp khởi nghiệp của Hoa Kỳ. Chắc chắn những chương trình như vậy sẽ tiếp tục được tổ chức trong tương lai.

Từ kinh nghiệm của chúng tôi, và tôi nghĩ các bạn cũng đã có kinh nghiệm tương tự, các bạn càng thúc đẩy việc phát triển khởi nghiệp và khu vực kinh tế tư nhân, thì nền kinh tế sẽ càng phát triển. Nếu có bất kỳ kinh nghiệm gì mà chúng tôi có thể chia sẻ hoặc nếu chúng ta có thể trao đổi làm sao để các doanh nhân khởi nghiệp giữa hai nước có thể hợp tác với nhau, để thúc đẩy nền kinh tế của cả Việt Nam và Hoa Kỳ thì đây sẽ là một điều hết sức tuyệt vời trong năm 2021.

- Dựa trên những kinh nghiệm hợp tác và những thành quả đã thu được trong 25 năm qua, theo Đại sứ, để hiện thực hoá và củng cố mối quan hệ đối tác toàn diện, hai bên cần triển khai bước đi gì cụ thể trong năm 2021?

Tôi rất lạc quan khi nói về về tương lai của hai nước. Tôi nghĩ rằng nếu chúng ta tiếp tục hợp tác, xây dựng lòng tin, lắng nghe và tôn trọng lẫn nhau, mối quan hệ song phương Việt Nam – Hoa Kỳ sẽ tiếp tục phát triển vượt bậc.

Với sự chuyển giao lãnh đạo vừa diễn ra ở Washington và ở Hà Nội, trong năm 2021, chúng tôi cần phải đảm bảo rằng nhà lãnh đạo cả hai nước và cả hai thủ đô có cơ hội để trao đổi thư, điện đàm, và hy vọng lãnh đạo hai bên sẽ có thể gặp gỡ trong thời gian sớm.

Tôi cho rằng nền tảng của mối quan hệ song phương hiện nay, hơn tất cả, là việc hai quốc gia có rất nhiều lợi ích chung và chúng ta cùng chung quan điểm về một khu vực ổn định, thịnh vượng - nơi tất cả các quốc gia, dù lớn hay nhỏ, đều phải tuân thủ luật lệ, nơi mà các quốc gia lớn không bắt nạt các quốc gia yếu hơn. Tôi nghĩ các cuộc gặp lãnh đạo để tái khẳng định các nguyên tắc và giá trị là một việc quan trọng.

Bên cạnh đó, tôi cho rằng chúng ta cần phải tiếp tục giải quyết các vấn đề liên quan đến kinh tế, đầu tư, tiếp cận thị trường, để đảm bảo rằng khu vực ổn định và an ninh ở biển Đông và khu vực tiểu vùng sông Mê Công. Chỉ cần chúng ta làm được điều đó, chúng ta tái khẳng định tầm nhìn chung về khu vực và phát triển một chương trình cụ thể và thực tế về những việc chúng ta có thể làm với nhau, tương lai của tình hữu nghị giữa hai nước sẽ rất tươi sáng. 

- Nhân dịp đầu xuân năm mới, Đại sứ có gửi lời chúc mừng năm mới tới bạn đọc Diễn đàn Doanh nghiệp?

Tôi xin chúc mọi người có một năm Tân Sửu an toàn, thịnh vượng và hạnh phúc. Tôi xin cảm ơn tất cả các bạn bè Việt Nam của tôi ở đây vì đã tiếp đãi tôi rất nồng hậu trong suốt 3 năm qua ở Việt Nam. Tôi rất vui vì được đón cái Tết thứ 4 ở Việt Nam. Tôi rất hy vọng được gặp tất cả các bạn trong năm tới. Một lần nữa, cảm ơn các bạn rất nhiều vì tất cả một cái Tết vui vẻ và thịnh vượng. Cảm ơn các bạn rất nhiều.

Chúc mừng năm mới!

- Trân trọng cảm ơn Đại sứ!