Công ty Cổ phần Khuyến nông Quốc gia chính thức khởi kiện Trung tâm Khuyến Nông Hà Nội ra Toà án để giải quyết, doanh nghiệp cho rằng bản thân bị “loại” để “nâng” nhà thầu xếp thứ hai…
Như Diễn đàn Doanh nghiệp đã thông tin, trong lá đơn cầu cứu khẩn cấp, Công ty Cổ phần Khuyến nông Quốc gia cho biết, quá trình tham gia đấu thầu tại Trung tâm Khuyến nông Hà Nội, đơn vị này đã ban hành loạt quyết định hủy kết quả lựa chọn nhà thầu và cấm thầu một cách thiếu khách quan, trái pháp luật.
Theo phản ánh, đây là gói thầu “Mua gia cầm giống phục vụ mô hình khuyến nông lĩnh vực chăn nuôi 2025”, do Trung tâm Khuyến nông Hà Nội làm chủ đầu tư. Trong quá trình thực hiện, nhà thầu đã tuân thủ đầy đủ quy trình pháp lý và kỹ thuật, song do phát sinh yếu tố khách quan, bất khả kháng, hai bên đã cùng làm việc, thống nhất không tiếp tục hợp đồng. Toàn bộ sự việc được doanh nghiệp cho biết đã báo cáo, giải trình minh bạch với chủ đầu tư.
Tuy nhiên, thay vì xem xét trên tinh thần hợp tác, Trung tâm Khuyến nông Hà Nội lại đơn phương quy kết doanh nghiệp có hành vi “gian lận trong đấu thầu”, viện dẫn khoản 4 Điều 16 Luật Đấu thầu 2023 làm căn cứ xử lý. Ngay sau đó, Trung tâm ban hành quyết định cấm doanh nghiệp tham gia hoạt động đấu thầu trong thời hạn 4 năm, một động thái mà Công ty Cổ phần Khuyến nông Quốc gia cho rằng “thiếu khách quan, suy diễn và trái quy định pháp luật”.
Liên quan đến sự việc này, ngày 06/10/2025, Tòa án nhân dân khu vực 6, TP Hà Nội đã có thông báo số 01/2025/TB-TLVA về việc thụ lý vụ án. Theo đó, Công ty Cổ phần Khuyến nông Quốc gia chính thức khởi kiện Trung tâm Khuyến nông Hà Nội, yêu cầu tuyên huỷ Quyết định 493/QĐ-TTKN ngày 15/8/2025 về việc phê duyệt xử lý vi phạm Điều 16 Luật Đấu thầu đối với liên danh KN-HN (Công ty Cổ phần Khuyến nông Quốc gia và Công ty Cổ phần in Hà Nội).
Đồng thời Công ty Cổ phần Khuyến nông Quốc gia yêu cầu buộc Trung tâm khuyến nông Hà Nội công khai cải chính thông tin sai sự thật trên phương tiện thông tin đại chúng; Buộc Trung tâm Khuyến nông Hà Nội bồi thường thiệt hại vật chất, tinh thần và uy tín do các quyết định và hành vi trái pháp luật gây ra.
Ngày 15/12/2025, Tòa án nhân dân khu vực 6 (Hà Nội) đã tổ chức buổi lấy lời khai và đối chất giữa các bên. Tại buổi làm việc, doanh nghiệp nộp Đơn đề nghị bổ sung tình tiết, chứng cứ, đề nghị Tòa án làm rõ và thu thập tài liệu liên quan đến quá trình thi hành hợp đồng ký lại cho nhà thầu đến sau (Công ty Cường Thịnh – PV).
Cũng tại buổi đối thoại, doanh nghiệp và chủ đầu tư thống nhất làm rõ các mốc làm việc trong quá trình thương thảo hợp đồng, khẳng định việc cả hai bên không tiếp tục ký hợp đồng dựa vào ý chí của cả hai bên, phía Trung tâm khuyến nông cũng có một số văn bản để thống nhất việc doanh nghiệp không tiếp tục thực hiện hợp đồng.
Doanh nghiệp nhấn mạnh các nội dung bị viện dẫn từ phía cung ứng trước đó chỉ là thông báo kỹ thuật, không phải kết luận đánh giá năng lực hay tài liệu xác lập hành vi gian lận.
Một trong những điểm được doanh nghiệp đề nghị Tòa xem xét là sự khác biệt đáng kể trong điều khoản triển khai và khối lượng bàn giao khi chủ đầu tư ký lại hợp đồng với nhà thầu đến sau, trong khi doanh nghiệp trúng trước không được tạo cơ hội cạnh tranh lại trên mặt bằng điều kiện đã thay đổi.
Bà Vũ Thị Hương - Đại diện uỷ quyền Công ty Cổ phần khuyến nông Quốc gia cho biết, doanh nghiệp bị áp điều kiện quá gấp trong quá trình thương thảo, dẫn đến việc hợp đồng không được ký. Nhưng thay vì được ghi nhận là tình huống phát sinh sau thương thảo, doanh nghiệp lại bị quy kết, xử phạt và bị cấm tham gia đấu thầu trong 4 năm.
Trong khi đó, nhà thầu xếp thứ hai là Công ty CP Thương mại và Đầu tư Quốc tế Cường Thịnh (Công ty Cường Thịnh) được đẩy lên ký lại hợp đồng cho cùng gói thầu, nhưng với điều kiện bàn giao mở rộng hơn, khung thời gian linh hoạt hơn. Đáng nói, trong hợp đồng này, khối lượng vịt giống giảm sâu còn 4.000 con, thấp hơn nhiều so với quy mô doanh nghiệp trúng trước từng chuẩn bị và chào giá.
“Chúng tôi không ký được hợp đồng vì bị bó hẹp điều kiện, rồi bị loại khỏi cuộc chơi trong nhiều năm. Còn doanh nghiệp xếp sau được đẩy lên ký, lại có lợi thế lớn hơn trong điều khoản triển khai. Khi điều kiện thay đổi nhưng không có vòng cạnh tranh lại, nhà thầu trúng trước chỉ còn biết đứng ngoài nhìn cơ hội nghiêng về một phía”, đại diện Công ty Cổ phần Khuyến nông Quốc gia nói.
Theo hợp đồng ký ngày 30/7/2025 giữa Trung tâm Khuyến nông Hà Nội và Công ty Cường Thịnh cho thấy, gói cung ứng được áp dụng theo hợp đồng đơn giá cố định, trị giá 733 triệu đồng, VAT 0%, thời gian thực hiện 90 ngày.
Đáng chú ý, khối lượng vịt giống trong hợp đồng này giảm còn 4.000 con (chưa bằng một nửa quy mô mà nhà thầu trúng trước từng chuẩn bị và chào giá - PV). Cùng với đó, khung bàn giao cũng được xác định linh hoạt theo từng yêu cầu, trong thời hạn 5 đến 15 ngày đối với vịt giống và 5 đến 30 ngày đối với gà giống, tính từ thời điểm nhận yêu cầu giao hàng.
Trao đổi với phóng viên, bà Phạm Thị Thúy Vinh, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Khuyến nông Quốc gia bức xúc cho biết, doanh nghiệp của mình bị đặt vào thế bị động từ khâu thương thảo, rồi bị xử lý vi phạm mà không có văn bản bản chính thức hợp lệ để đối chiếu.
“Chúng tôi bị áp những điều khoản gắt gao, còn họ thì được làm trong điều kiện nhẹ nhàng. Chúng tôi không thua vì hồ sơ năng lực. Chúng tôi thua vì bị “siết” điều khoản, trong khi người đến sau lại được “mở” điều kiện. Đấu thầu dùng ngân sách mà chọn cách loại nhà thầu trúng trước, nâng nhà thầu đến sau, thì ngân sách có đang được tối ưu vì cạnh tranh hay đang được tối ưu cho một phía?” bà Vinh bức xúc nói.
Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp về nội dung này, Luật sư Lê Thị Nhung - Giám đốc Công ty Luật L&A Legal Experts cho biết, Luật Đấu thầu 2023 cho phép điều chỉnh điều khoản hợp đồng khi phát sinh tình huống khách quan. Nhưng nếu điều chỉnh làm thay đổi đáng kể điều kiện thực hiện, đặc biệt với hàng hóa sống như con giống thì chủ đầu tư phải có hồ sơ phê duyệt hợp lệ và công khai, hoặc tổ chức mời thầu lại để các nhà thầu cạnh tranh trên cùng mặt bằng điều kiện mới.
“Một gói thầu nhưng tồn tại hai chuẩn điều khoản áp dụng khác nhau cho hai nhà thầu trong cùng bản chất là điều không phù hợp với tinh thần của luật”, Luật sư Nhung nhận định.
Theo bà, điều khoản tiến độ giao hàng và khối lượng bàn giao không đơn thuần là câu chữ hành chính.
“Đó là điều kiện cạnh tranh thực chất, quyết định phương án tổ chức sản xuất, kiểm dịch và vận chuyển, cũng như cấu trúc chi phí chào thầu. Khi một bên bị áp điều kiện nghiêm ngặt hơn, còn bên kia được quy định khung triển khai linh hoạt hơn trong cùng một gói thầu sử dụng ngân sách, thì cạnh tranh đã không còn chung một thước đo. Và doanh nghiệp trúng trước lại không có cơ hội chào giá lại khi điều kiện thực hiện thay đổi”, Luật sư Nhung chia sẻ.
Bên cạnh đó, Luật sư cũng nhấn mạnh quy trình thi hành quyết định hành chính. Quyết định cấm thầu 4 năm là quyết định tác động trực tiếp đến quyền kinh doanh và quyền cạnh tranh. Vì vậy, quyết định này bắt buộc phải được trao bằng văn bản bản chính hợp lệ, có đóng dấu đỏ đúng thể thức để đối tượng chịu tác động có quyền đối chiếu và thực hiện quyền kiến nghị, khiếu nại theo trình tự pháp luật. Nếu thiếu bước này, quyền phản biện của doanh nghiệp đã bị suy giảm ngay từ giai đoạn đầu của quy trình.
“Khi chuẩn điều khoản bị thay đổi tùy theo từng nhà thầu, người chịu thiệt trước tiên là doanh nghiệp tuân thủ minh bạch. Nhưng về lâu dài, người chịu thiệt cuối cùng có thể là ngân sách công, bởi mục tiêu tối ưu ngân sách thông qua cạnh tranh giá và cạnh tranh năng lực sẽ không còn trọn vẹn”, Luật sư Nhung nói.
