ĐBQH Mai Sỹ Diến: Có những quy hoạch điều chỉnh vì nhóm lợi ích

 

ĐBQH Mai Sỹ Diến đánh giá, bên cạnh kết quả đạt được, vẫn còn tồn tại những bất cập liên quan đến quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đô thị.

ĐBQH Mai Sỹ Diến (Thanh Hoá) bày tỏ quan điểm tại phiên thảo luận sáng ngày 27/5 về kết quả 05 năm thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai tại đô thị từ khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực. Ông Diến cho rằng, nỗi khổ của người dân trong vùng quy hoạch treo chính quyền biết, doanh nghiệp biết nhưng việc ban hành chủ trương chính sách tháo gỡ khó khăn cho người dân thì chưa được chú trọng, dẫn đến việc tăng lượng đơn thư khiếu nại tố cáo.

Bất cập đến từ định giá đất

Báo cáo kiểm toán nhà nước và Báo cáo giám sát về đất đai cũng đã chỉ rõ, trong quá trình thực hiện đa số dự án đều có sự điều chỉnh quy hoạch, kiến trúc xây dựng. Các dự án làm nhà ở và thương mại có khoảng cách giữa các nhà cao tầng chưa đảm bảo mức tối thiểu theo quy chuẩn sử dụng chung hạ tầng đô thị có sẵn, làm giao thông đô thị đã khó khăn ngày càng trở nên khó khăn, ách tắc hơn.

“Có những dự án điều chỉnh quy hoạch theo yêu cầu của sự phát triển nhưng có những quy hoạch điều chỉnh vì nhóm lợi ích. Trong các báo cáo kiểm toán, thanh tra và giám sát chưa chỉ ra điều chỉnh quy hoạch nào không vì lợi ích chung mà do lợi ích nhóm để kiến nghị xử lý. Mặc dù 5 năm qua đã có hàng ngàn tỷ đồng, hàng ngàn hecta đất được thu hồi, có nhiều cán bộ, đảng viên vi phạm đã bị xử lý nghiêm minh”, ông Diến nói.

Vẫn theo ông Diến, việc định giá đất trong quá trình chuyển nhượng mua bán đất đai không rõ ràng, thiếu minh bạch trong quá trình thực hiện là kẽ hở gây thất thoát ngân sách nhà nước. Trong cùng một địa phương, cùng một thời điểm khi áp dụng các phương pháp khác nhau đã tạo ra sự chênh lệch lớn về giá trị khu đất, điều này đồng nghĩa việc nhà đầu tư sẽ chọn phương pháp tính có lợi cho mình và một nhóm người có cùng lợi ích. Đây là kẽ hở trong quy định của pháp luật. Báo cáo kiểm toán, thanh tra đã chỉ ra, báo chí dành nhiều thời lượng để phản ánh thông tin nhưng không ít người trong cuộc vẫn vô can, ngân sách nhà nước vẫn thất thu hàng năm.

Theo báo cáo về kiểm toán sử dụng đất sau cổ phần hóa đã chỉ rõ, hầu hết các khu đất doanh nghiệp đang sử dụng cho thuê đất khi chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở đô thị đều không thông qua đấu giá và giá trị nhượng quyền sử dụng đất không sát giá thị trường gây thất thoát ngân sách nhà nước. Nói cách khác, một phần lớn địa tô chênh lệch từ đất không được tập trung vào ngân sách. Thực tế, những bất cập trong định giá đất chủ yếu trong các hoạt động mục đích sử dụng đất, chuyển công năng sử dụng của công trình xây dựng gắn liền với đất.

Trong các dự án đầu tư phát triển đất đô thị làm thất thoát vốn, tài sản nhà nước, trong các dự án nhà ở, dịch vụ, các dự án đầu tư bằng hình thức BT, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, một số dự án lớn có sử dụng đất đô thị một số địa phương mới chú trọng thu hút đầu tư, chưa chú trọng tăng thu ngân sách thông qua đấu giá quyền sử dụng đất. Do đó, việc chấp thuận chủ trương đầu tư các dự án đô thị giao đất có thu tiền sử dụng đất và cho thuê đất theo hình thức đấu giá quyền sử dụng đất nhằm khai thác nguồn lực đất đai thực hiện còn hạn chế. Hầu hết là chỉ định cho các nhà đầu tư.

Việc bàn giao đất trên thực địa cho chủ đầu tư thực hiện các dự án tại một số địa phương khi chưa có quyết định giao đất, cho thuê đất, bàn giao đất trước khi tính thu nghĩa vụ tài chính, ký hợp đồng thuê đất đã vi phạm pháp luật nghiêm trọng nhưng chậm được phát hiện và ngăn chặn.

Vẫn còn tùy tiện và ưu ái doanh nghiệp "sân sau"

Việc nhà đầu tư tự ý sử dụng đất đối với các khu đất đã được thực hiện chuyển nhượng, bồi thường, giải phóng mặt bằng nhưng chưa có quyết định giao đất, cho thuê đất, thực hiện chuyển quyền sử dụng đất theo hình thức phân lô, bán nền chưa đúng quy định của pháp luật đất đai. Thực hiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất tại các dự án khi chưa hoàn thành việc xây dựng hạ tầng kỹ thuật, chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai.

Theo ông Diến đây là việc làm tùy tiện, vi phạm pháp luật, có biểu hiện ưu ái cho doanh nghiệp sân sau của người có thẩm quyền và thiếu trách nhiệm của các cơ quan chức năng trong việc thanh tra, kiểm tra, giám sát một số người dân thiếu thông tin cũng nộp tiền mua đất, nhận quyền sử dụng đất nhưng hàng chục năm sau chưa được giao đất không biết đất mình mua ở đâu dẫn đến khiếu nại, kêu cứu nhiều cơ quan.

Những vấn đề trên còn tồn tại ở nhiều đô thị, nhiều địa phương cho thấy việc tập trung nguồn lực đất đai về ngân sách nhà nước chưa được chú trọng. Nhiều địa phương đang tạo ra cơ chế thoáng để thu hút đầu tư, còn một số cán bộ thoái hóa đang chú trọng cho nhóm lợi ích riêng đang tồn tại cùng hỗ trợ và đối phó với cơ quan pháp luật, cơ quan chức năng. Từ những tồn tại trong tổ chức thực hiện, ông Diến kiến nghị cần dứt điểm 2 vấn đề.

Thứ nhất, Chính phủ nên giao Quốc hội khẩn trương xây dựng ban hành văn bản quy phạm pháp luật nhằm hoàn thiện bổ sung tạo hành lang pháp lý quan trọng đối với công tác quản lý, sử dụng đất đô thị, góp phần khai thác, phát huy hiệu quả nguồn lực đất đai, viết lại kẽ hở để ngăn chặn tham nhũng, lãng phí trong quản lý, khai thác, sử dụng đất đô thị.

Thứ hai, đẩy mạnh thu hồi đất theo quy hoạch tạo đất sạch để đấu giá, chấm dứt tình trạng giao cho thuê đất theo hình thức chỉ định, dừng sử dụng quỹ đất để thanh toán trực tiếp cho nhà đầu tư dự án, BT đảm bảo công khai, minh bạch trong việc tiếp cận đất đai với mọi thành phần.