Để doanh nghiệp Việt tiến sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu

>>Chuỗi cung ứng từ chuyển dịch năng lượng mang lại hàng trăm tỷ USD

Chia sẻ với DĐDN, bà Nguyễn Thị Vân Anh – Giám đốc Cung ứng Công ty Cổ phần Công nghệ và Thương mại Systech cho biết, việc Việt Nam ngày càng thu hút được lượng lớn vốn đầu tư FDI đã tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong nước có thêm cơ hội cung ứng hàng hóa cho nhiều tập đoàn lớn trên thế giới, đặc biệt ngành điện tử, lắp ráp. 

Tuy nhiên, hiện tỷ lệ nội địa hoá đối với các ngành điện tử, gia dụng hay ô tô và xe máy chỉ đạt khoảng 30-40% đã cho thấy những thách thức không nhỏ với các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam.

- Kinh tế toàn cầu rơi vào suy thoái đã tạo ra những khó khăn cho các doanh nghiệp công nghiệp phụ trợ như thế nào, thưa bà?

Trên thực tế, sự suy giảm kinh tế toàn cầu khiến cho nhu cầu tiêu dùng giảm, điều đó đã buộc các nhà máy phải giảm sản lượng. Sự suy giảm này thấy rõ giai đoạn từ giữa năm 2022 đến hết năm 2023 và được dự báo sẽ kéo dài sang tận 2024. Và khi thị trường bị thu hẹp, giá nhiều loại hàng hóa, nguyên nhiên vật liệu đầu vào tăng, chi phí nhân công, thuê mặt bằng tại Việt Nam cũng tăng kéo theo chi phí sản xuất và áp lực cạnh tranh ở mức cao…

Bên cạnh đó, xu hướng dịch chuyển nguồn cung về gần thị trường tiêu thụ để giảm thiểu các rủi ro gián đoạn nguồn hàng ngày càng rõ nét trong việc đa dạng hóa nguồn cung của các thị trường mà sản phẩm phụ trợ của Việt Nam hướng đến. Các tập đoàn đa quốc gia đang thực hiện chiến lược chuyển dịch chuỗi cung ứng, sản xuất đến gần với thị trường tiêu thụ và đa dạng hóa chuỗi cung ứng sản xuất, thay vì chỉ tập trung nhà máy sản xuất ở một số nước như Trung Quốc, Việt Nam, làm gia tăng đối thủ cạnh tranh của Việt Nam trong chuỗi cung ứng.

Ngoài ra, Việt Nam chưa chủ động được nguồn nguyên vật liệu, chủ yếu nhập khẩu, dẫn đến chi phí sản xuất tăng, khả năng cạnh tranh thấp so với các doanh nghiệp nước ngoài có lợi thế nguồn nguyên liệu sản xuất ở nước sở tại hoặc quy mô sản xuất lớn hơn nhiều nên chi phí đầu vào thấp. Đây chính là những khó khăn lớn nhất mà các doanh nghiệp phụ trợ như Systech đang gặp phải ở thời điểm hiện tại.

Đáng chú ý, quy mô và năng lực của các doanh nghiệp ngành công nghiệp phụ trợ Việt Nam còn nhiều yếu kém, năng lực sản xuất còn rất thấp, thiếu nguồn lực và công nghệ để nâng cao năng suất, nguồn nhân lực cũng chưa đáp ứng được yêu cầu. Trong khi đó, công nghệ, máy móc mà các doanh nghiệp đang sử dụng thường là các công nghệ cũ, lạc hậu, khiến cho các doanh nghiệp phụ trợ của Việt Nam hiện tại rất khó có thể đáp ứng với nhu cầu công nghệ ngày càng cao của các tập đoàn đa quốc gia lớn trên thế giới như Apple, Samsung, LG,…

Như bản thân công ty chúng tôi, được thành lập từ năm 2007, với 16 năm kinh nghiệm, Systech đang là đối tác của hơn 400 khách hàng, trong đó, có các ông lớn trong ngành như Samsung, Canon, LG, Intel… Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về chất lượng, giá cả, tiến độ giao hàng và dịch vụ của các khách hàng FDI, chúng tôi cũng phải đang từng bước hoàn thiện hệ thống, nhân sự, các quy trình kiểm soát và đầu tư thêm thiết bị, máy móc, chuẩn bị cho các làn sóng mới đầu tư vào Việt Nam.

- Nhà nước đã có nhiều chính sách hỗ trợ sự phát triển các doanh nghiệp công nghiệp phụ trợ. Systech có tiếp cận được với những ưu đãi này không, thưa bà?

Việt Nam ngày càng thu hút được lượng lớn vốn đầu tư FDI, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong nước có thêm cơ hội cung ứng hàng hóa cho nhiều tập đoàn lớn trên thế giới, đặc biệt ngành điện tử, lắp ráp. Doanh nghiệp chúng tôi cũng được tận dụng các chính sách ưu đãi về hoàn thuế, các chính sách thúc đẩy sản xuất. Nắm bắt được xu thế tự động hóa và yêu cầu độ chính xác cao, công ty chúng tôi cũng đầu tư thêm nguồn lực để học hỏi, nghiên cứu và sản xuất các hệ thống tự động hóa hữu ích, có hàm lượng công nghệ cho các công ty sản xuất ngành dây. Sắp tới đây, chúng tôi tiếp tục đầu tư và mở rộng nhà máy sản xuất bao bì chống tĩnh điện, chống ẩm cho ngành điện tử, dược phẩm yêu cầu công nghệ cao, kiểm soát khắt khe hơn về tĩnh điện và môi trường phòng sạch.

- Bà có những đề xuất, giải pháp gì để thúc đẩy ngành công nghiệp phụ trợ phát triển mạnh mẽ hơn nữa, tham gia sâu rộng vào chuỗi giá trị toàn cầu?

Theo tôi, muốn tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toán cầu, các doanh nghiệp Việt Nam cần thay đổi mạnh mẽ về tư duy đáp ứng khách hàng. Doanh nghiệp cần đầu tư nguồn lực từ 10-20% cho việc nghiên cứu và phát triển thì mới có thể sản xuất ra các sản phẩm có hàm lượng công nghệ cao, cạnh tranh được với các quốc gia Nhật Bản, Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ… Đồng thời, các doanh nghiệp cũng nên triển khai và áp dụng nhuần nhuyễn các công cụ quản lý theo tiêu chuẩn quốc tế như ISO9001, ISO14001,… để nâng cao tính chuyên nghiệp và mức độ tin tưởng đối với các tập đoàn lớn từ nước ngoài, để họ tin tưởng và lựa chọn các doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng chính của họ.

- Trân trọng cảm ơn bà!