Đề xuất mở rộng đối tượng Thông tư giám sát hải quan với hàng chuyển cửa khẩu

Bộ Tài chính vừa có văn bản gửi Bộ Tư pháp, Bộ Công thương, Bộ Giao thông vận tải, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) lấy ý kiến dự thảo thông tư quy định về giám sát hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu chuyển cửa khẩu trong trường hợp hàng hóa bị ùn tắc tại cảng biển với nơi đang áp dụng Chỉ thị 16.

Giải pháp tình thế trong trường hợp đặc biệt

Theo Bộ Tài chính, do ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19 dẫn đến việc rất nhiều doanh nghiệp ở phía Nam phải tạm dừng sản xuất trong khi lượng hàng hóa nhập khẩu về Việt Nam theo kế hoạch sản xuất trước đó vẫn tiếp tục được nhập khẩu về cảng Cát Lái, TP. Hồ Chí Minh.

Thực trạng này đã dẫn đến lượng hàng tồn tại cảng Cát Lái vượt công suất xếp dỡ gây ách tắc cảng, không dỡ được lượng hàng nhập dẫn đến không xếp được hàng hóa lên tàu để xuất khẩu, có thể dẫn đến nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng sản xuất tại khu vực phía Nam.

Vì vậy, để đảm bảo tính tuân thủ pháp luật khi thực hiện các giải pháp nhằm tháo gỡ tình trạng ùn tắc trên đây cũng như thúc đẩy phát triển kinh tế theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đã dự thảo thông tư quy định về giám sát hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu chuyển cửa khẩu trong trường hợp hàng hóa nhập khẩu ùn tắc tại cảng biển nơi thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16/CT-TTg.

Theo Tổng cục Hải quan việc đề xuất ban hành thông tư nêu trên là giải pháp tình thế trong trường hợp đặc biệt, vì hiện nay, Thông tư 38/2015/TT-BTC và Thông tư 39/2018/TT-BTC của Bộ Tài chính chưa có quy định cho phép việc chuyển hàng hóa chưa làm thủ tục hải quan có cảng đích trên vận đơn là cảng Cát Lái được chuyển cửa khẩu về các cảng biển, cảng cạn ICD khác để lưu giữ chờ làm thủ tục hải quan.

Cụ thể, về phạm vi điều chỉnh, Dự thảo Thông tư quy định về giám sát hải quan đối với “hàng hóa nhập khẩu chuyển cửa khẩu trong trường hợp hàng hóa nhập khẩu ùn tắc” tại “cảng biển nơi thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị số 16/CT-TTg” ngày 31/3/2020 của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch COVID-19.

Đối tượng áp dụng gồm Doanh nghiệp kinh doanh cảng biển, cảng cạn/ICD; Hãng tàu, đại lý hãng tàu; Cơ quan hải quan, công chức hải quan; Người khai hải quan; Tổ chức, cá nhân khác có quyền và nghĩa vụ liên quan.

Mở rộng phạm vi và đối tượng áp dụng

Tuy nhiên, trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, nhiều doanh nghiệp cho rằng phạm vi điều chỉnh “tại cảng biển nơi thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị số 16/CT-TTg” là chưa phù hợp. Cơ quan hải quan cần giải quyết chuyển cửa khẩu "cho các loại đối tượng hàng hoá khác nhau gặp ùn tắc như hàng hoá nhập khẩu, hàng hoá xuất khẩu, hàng trung chuyển,…" và "áp dụng chung cho các trường hợp cảng gặp ùn tắc hàng hoá" chứ không chỉ trong thời gian áp dụng Chỉ thị 16.

Đồng thời doanh nghiệp cho rằng, không chỉ với các cảng biển, cảng cạn/ICD mà có cả các cảng hàng không cũng xảy ra tình trạng ùn tắc hàng hoá nhập khẩu khi thông quan. Do đó, cần mở rộng đối tượng của thông tư thêm cảng hàng không.

Về cơ sở xác định hàng hóa nhập khẩu ùn tắc tại cảng biển, Dự thảo thông tư quy định “sản lượng hàng nhập tồn bãi vượt sức chứa thiết kế tối đa cho phép của cảng biển”. Doanh nghiệp cho đề xuất áp dụng "cho các loại đối tượng hàng hoá khác nhau gặp ùn tắc: nhập khẩu, xuất khẩu, trung chuyển,…"

Đồng thời, doanh nghiệp cũng cho rằng đơn vị soạn thảo làm rõ hơn cơ sở xác định hàng tồn ví dụ như: sản lượng hàng tồn bãi vượt sức chứa thiết kế tối đa cho phép của cảng biển, gây ảnh hưởng đến khả năng tiếp nhận hàng/giải phóng hàng từ cảng/hoạt động khai thác cảng.

Về quy định trách nhiệm của doanh nghiệp kinh doanh cảng biển, cảng cạn, ICD, Dự thảo thông tư quy định, trong thời hạn 05 ngày làm việc sau thời gian thực hiện Thông tư này, báo cáo quyết toán tình hình thực hiện việc vận chuyển hàng hóa (theo mẫu số 02 ban hành kèm Thông tư này). Doanh nghiệp cảng đề xuất làm rõ lại thời hạn thực hiện mẫu báo cáo này theo hướng: “Thời hạn báo cáo quyết toán là từ thời điểm 5 ngày làm việc sau khi tiến hành vận chuyển những hàng hoá cần chuyển cửa khẩu”.

Về trách nhiệm của hãng tàu/đại lý hãng tàu, Dự thảo Thông tư quy định hãng tàu/đại lý hãng tàu phối hợp với doanh nghiệp kinh doanh cảng biển, cảng cạn, ICD trong việc vận chuyển hàng hóa. Doanh nghiệp đề nghị bổ sung thêm điều khoản “Chi phí vận chuyển phát sinh do các bên tự thỏa thuận”.

Về trách nhiệm của cơ quan hải quan, Dự thảo Thông tư quy định cơ quan hải quan thực hiện công tác quản lý, giám sát hải quan theo quy định tại Thông tư số 38/2015/TT-BTC được sửa đổi, bổ sung tại Thông tư số 39/2018/TT-BTC ngày 20/4/2018 của Bộ Tài chính

Tuy nhiên, các doanh nghiệp cho rằng theo Thông tư số 38/2015/TT-BTC được sửa đổi, bổ sung tại Thông tư số 39/2018/TT-BTC ngày 20/4/2018 của Bộ Tài chính, hàng hóa khi thực hiện theo hình thức vận chuyển độc lập giữa các cảng thuộc cùng khu vực giám sát của cùng chi cục Hải quan quản lý vẫn phải niêm phong hải quan trước khi vận chuyển.

Do đó, để hỗ trợ việc vận chuyển giải phóng hàng hoá nhanh chóng nhất, kịp thời xếp dỡ lên tàu, doanh nghiệp đề nghị bổ sung thêm nội dung “Đối với hàng hóa container XNK, trung chuyển còn nguyên niêm phong của hãng vận chuyển thuộc đối tượng quy định tại Điều 50 Thông tư số 38/2015/TT-BTC được sửa đổi, bổ sung tại điểm 3 khoản 28 điều 1 Thông tư số 39/2018/TT-BTC ngày 20/4/2018 của Bộ Tài chính, khi thực hiện theo hình thức vận chuyển độc lập giữa các cảng thuộc cùng khu vực giám sát của cùng chi cục Hải quan quản lý thì không thực hiện niêm phong hải quan”.