DIỄN ĐÀN KINH DOANH: Gia tăng giá trị hàng hoá trên trường quốc tế

CẨM ANH - Ảnh: TUẤN NGỌC• 26/06/2024 15:20

Cần đổi mới các biện pháp để tạo nền tảng vững chắc, góp phần đưa doanh nghiệp Việt tham gia chuỗi cung ứng hiệu quả hơn.

>>DIỄN ĐÀN KINH DOANH 2024: Cơ hội lớn từ xu hướng dịch chuyển toàn cầu

TS Nguyễn Quốc Việt, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR)

Phát biểu tại Diễn đàn Kinh doanh 2024: “Đa dạng hoá chuỗi cung ứng, phát triển thị trường, nâng cao khả năng thích ứng cho doanh nghiệp” do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức ngày 26/6, ông Nguyễn Quốc Việt, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR) cho biết, trong xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu, Việt Nam trở thành một trong những điểm đến sản xuất của nhiều tập đoàn toàn cầu, việc tham gia sâu vào chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất là cần thiết với doanh nghiệp Việt Nam.

Năm 2023, Việt Nam có 7 mặt hàng xuất khẩu trên 10 tỷ USD. Tuy nhiên, trên đà Việt Nam tham gia mạnh mẽ trở lại thương mại quốc tế trong năm 2024, ông Việt cho biết, bức tranh thương mại toàn cầu 2024 vẫn còn tiềm ẩn nguy cơ, thách thức dai dẳng như căng thẳng địa chính trị có thể dẫn đến gián đoạn chuỗi cung ứng, tăng thuế quan và hạn chế thương mại, ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh và đầu tư toàn cầu.

Cùng với đó, chi phí logisitc tăng cao do sự gián đoạn các tuyến đường vận chuyển ở Biển Đỏ, Biển Đen, Kênh Pana, Kênh đào Suez… làm chi phí đầu vào tăng cao, ảnh hưởng đến khả năng của các mặt hàng Việt Nam tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Chính sách gia tăng bảo hộ, tăng trợ cấp và biện pháp hạn chế thương mại và các chiến lược tăng trưởng hướng vào xuất khẩu nhường chỗ cho các chiến lược tăng trưởng do nhu cầu nội địa thúc đẩy.

Ngoài ra, trong báo cáo thường niên của VEPR mới cập nhật cho thấy, có một số rủi ro cho doanh nghiệp Việt Nam trong việc tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu như áp lực lạm phát toàn cầu và xu hướng lãi suất cao có thể tác động đến chính sách tiền tệ trong nước và gia tăng chi phí vốn; Bất ổn địa chính trị, xu hướng phân mảnh tiềm ẩn nhiều thách thức cho hoạt động thương mại và đầu tư, giảm cơ hội hợp tác và chia sẻ công nghệ giữa các quốc gia và doanh nghiệp.

>>DIỄN ĐÀN KINH DOANH: Hoàn thiện chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu

Diễn đàn Kinh doanh 2024: “Đa dạng hoá chuỗi cung ứng, phát triển thị trường, nâng cao khả năng thích ứng cho doanh nghiệp” do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức ngày 26/6.

Cạnh tranh thu hút FDI ngày càng gay gắt và thị trường Việt Nam chưa đủ sức hấp dẫn để thu hút đầu tư công nghệ cao; Việc thiếu hụt lao động có kỹ năng, đặc biệt trong các lĩnh vực thiết yếu và công nghệ khiến Việt Nam gặp nhiều khó khăn trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế; Biến đổi khí hậu đang tạo ra các rào cản bảo hộ mới liên quan đến xanh hoá, tín chỉ carbon, bảo hộ ẩn náu dưới các chính sách ngành.

Một điểm đáng chú ý được ông Việt chỉ ra rằng, tỷ trọng giá trị gia tăng của Việt Nam trong xuất khẩu không cao. Đến năm 2020, tỷ trọng GTGT nội địa của hàng xuất khẩu của Việt Nam mới chỉ đạt 50% và nhập khẩu đầu vào 50% còn lại.

Đồng thời, doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa vào được các khu công nghiệp đạt chuẩn do các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư. Do đó, ở các cụm công nghiệp cũ không đáp ứng được tiêu chuẩn về môi trường, các doanh nghiệp cũng gặp phải các rào cản khi xuất khẩu ra nước ngoài, đặc biệt là tại thị trường EU do các chính sách xanh của khu vực này như Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (Carbon Border Adjustment, Kế hoạch Hành động kinh tế tuần hoàn…

Thực trạng trên cho thấy dù có cơ hội nhưng việc tham gia sâu vào chuỗi cung ứng nhưng doanh nghiệp còn gặp không ít thách thức. Do đó, ông Việt cho rằng, cần có chính sách hỗ trợ kịp thời để các doanh nghiệp Việt Nam có thể tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Cụ thể ông Việt chỉ ra, cần tăng cường chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong đầu tư đổi mới công nghệ, nhất là công nghệ xanh, tiết kiệm năng lượng và chuyển dịch năng lượng tái tạo. Bên cạnh đó, tích hợp xây dựng thương hiệu doanh nghiệp và sản phẩm với các xu thế thương mại và sản xuất toàn cầu hóa.

Ông Việt cho biết thêm, việc khẳng định tên thương hiệu và làm rõ các sản phẩm “Made in Vietnam” là điều cần thiết trong bối cảnh phân cực hiện nay. Đồng thời, cần tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng ESG trong quản trị doanh nghiệp; Xây dựng liên kết giữa doanh nghiệp nội địa với doanh nghiệp FDI để đáp ứng các chuẩn mực và vượt qua rào cản mới trong thương mại Quốc tế.

Cuối cùng, ông Việt cho rằng, cần tăng cường hợp tác khoa học và công nghệ giữa các doanh nghiệp với các đơn vị nghiên cứu, chính sách, các trường đại học…Theo đó, hợp tác liên kết trong chuỗi cung ứng theo hướng nghiên cứu và phát triển, chuyển giao công nghệ tiên tiến góp phần giúp doanh nghiệp phát triển bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh và thích ứng hiệu quả, mở rộng thị trường xuất khẩu và khai thác tốt lợi thế từ các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.

TS Nguyễn Quốc Việt cũng đề xuất, VCCI và Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp nên là cầu nối, tạo dựng nền tảng, hệ sinh thái để các bên có thể trao đổi, kết nối hợp tác, từ đó tìm ra cách thức để thương hiệu Việt có thể hiện diện mạnh mẽ hơn trên trường quốc tế.