Diễn đàn kinh tế vùng: Sẻ chia để “liên kết”

Như mới hôm qua, TP HCM còn là nơi là tất cả mọi địa phương, “cánh tay bên trái” – Đông Nam Bộ” và “cánh tay bên phải” Tây Nam Bộ hướng đến, đặc biệt là Đông Nam Bộ khi TP có vị trí anh cả, đầu tàu của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Đây là nơi mà công nghệ, dịch vụ, thương mại, hạ tầng… đều thuận lợi để tiêu thụ, hấp thụ một đại bộ phận người đến – người đi trong vùng ở lại làm ăn, sinh sống. Và từ sự tiêu thụ bậc nhất của thị trường bậc nhất về dân cư, mà nhiều ngành hàng không lo tắc đầu ra. Sự phát triển của hạ tầng cũng bắt nguồn từ đây mà kết nối và lan tỏa.

Những “barie” thử thách liên kết

Đó là barie vội vã của Đồng Nai lập tức cách ly người Sài Gòn về Đồng Nai 21 ngày để rồi sau đó lại “thu hồi quyết định”. Song nếu đã ban hành, tại sao phải thu hồi? Có nghĩa, nó cho thấy Đồng Nai chưa tính toán, lượng hóa đủ tác động trong mối liên kết với anh cả vùng, đặc biệt chưa lên được phương án cụ thể thuyết phục chính Đồng Nai, trước khi thuyết phục lòng người, về cách ly nhưng không cách lòng?

Đó là barie mơ hồ bằng quyết định của TP Hồ Chí Minh trước khi dịch bệnh bùng phát mạnh trên địa bàn: TP đã ra Nghị quyết số 10/2020 ban hành mức thu phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu, cảng biển trên địa bàn thành phố áp dụng đối với các lô hàng xuất nhập khẩu, tạm nhập tái xuất, gửi kho ngoại quan, hàng quá cảnh, chuyển khẩu tại tất cả cảng biển ở TP.HCM và đang xem xét triển khai. Một quyết định nhìn bên nào cũng có lý, nhất là cái lý lợi ích cho thành phố khi được quyền thu phí để bảo trì và mở rộng đường bộ, xây dựng cầu, phát triển kết cầu hạ tầng giao thông… địa phương, trong khi doanh nghiệp để đến được TP HCM cũng đã phải gánh vài khoản phí hạ tầng cơ bản.

Ít ai nhìn thấy quyết định này sẽ chặn khúc, đoạn mối dây liên kết nhìn trong tổng thể kinh tế vùng và liên vùng; khi tương lai mỗi địa phương có lợi thế đầu tàu về hướng ra, về thông thương, về hạ tầng mà các địa phương, cả nước phải dồn tới, đều có quyền “noi theo” TP HCM tăng thu phí, xây phí chồng phí, còn các địa phương không có lợi thế nhưng có nhu cầu, vì lợi ích kinh tế thì phải chấp nhận đóng. Một barie tuy mơ hồ và “đúng lý”, “đúng thẩm quyền”, nhưng lại dựng sừng sững phi lý trong nỗ lực xây liên kết vùng với xác định tất cả là một cùng các chia sẻ…

Con đường kinh tế vùng không bao giờ đứt đoạn

May sao giữa cuộc sống, giữa dịch bệnh đầy nỗi lo toan, còn rất nhiều mối liên kết ấm lòng. Sở Công thương TP HCM ngay giữa bão dịch, tổ chức mở chợ hoa 3 ngày để tháo nỗi lo hoa đến kỳ phải hái nhưng không có đầu ra của bà con nông dân Đà Lạt. Hoa đã nở trên mối liên kết giản dị giữa những tiểu thương và người làm nông, và nở trên bàn của người tiêu thụ như một ví dụ sinh động nhất cho thấy mối liên giữa các vùng kinh tế không dễ bị đứt gãy.

Điều đó, càng khiến chúng tôi vững tin rằng những Diễn đàn Kinh tế vùng, như Diễn đàn thường niên Vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam mà Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp đã nhiều năm tổ chức, đã và đang đi đúng hướng, trúng với nhu cầu của hôm nay lẫn cả ngày mai, xuất phát từ thực tế và tất yếu với sự tham gia của các địa phương liên kết vùng. Bởi vì rõ ràng, dù có hàng rào cách ly hay sự giãn cách nào bất ngờ xuất hiện, tựu trung các địa phương vẫn phải cần nhau, kết nối, nương tựa nhau để cùng phát triển; cũng như chúng ta có kéo giãn khoảng cách nhất định vào lúc này, cũng là chỉ để vì sự an toàn, khỏe mạnh của nhà – tổ chức – xã hội – của vùng và của cả quốc gia trong dài lâu.

Mà dù có như vậy, chúng ta không để tổn thương, không để đứt gãy mối liên kết về địa lý, chính trị, xã hội, con người, về hàng hóa, kinh tế, tài chính… và hơn hết về những trái tim kết nối trái tim. Liên kết vùng có lẽ không phải là câu chuyện gì quá cao siêu nó là một con đường thông suốt mà trên đó, sự sẻ chia, phân công, thống nhất để đến gần nhau, chung tiếng nói và tầm nhìn, tạo thành mối dây vững vàng đầy sức mạnh.

Chỉ có cùng nhau, kinh tế vùng mới phát triển. Cùng nhau, Việt Nam mới chiến thắng đại dịch!

Diễn đàn "Vai trò doanh nghiệp trong phát triển vùng kinh tế trọng điểm phía Nam" được triển khai với sự chỉ đạo của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam; UBND các tỉnh Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam; Diễn đàn Doanh nghiệp là đơn vị tổ chức.

Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam là một trong những vùng kinh tế tạo động lực phát triển quan trọng hàng đầu của cả nước, đồng thời đóng vai trò một cửa ngõ kinh tế và cầu nối giao thương của Việt Nam với thế giới. Tuy nhiên, Vùng kinh tế trọng điểm lớn nhất cả nước nhưng những lợi thế của Vùng chưa được phát huy đầy đủ nhằm tạo ra những động lực mới cho tăng trưởng, kết cấu hạ tầng chưa tương xứng, kết nối chưa đồng bộ.

Đặc biệt, cơ chế, chính sách phát triển Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam còn chưa hoàn thiện, thiếu đột phá cần thiết. Nhận thức về lợi ích của các chủ thể liên quan chưa đầy đủ, còn khác nhau, thiếu liên kết vùng chặt chẽ. Trên thực tế cơ chế liên kết vùng còn lỏng lẻo và thực sự chưa hiệu quả.

Cộng đồng doanh nghiệp kiến nghị cần có Ban chỉ đạo khu vực với các Phó Thủ tướng chỉ đạo. Cùng với đó, có một một hội đồng doanh nghiệp trên cơ sở tương tác giữa của doanh nghiệp.

Cùng với đó, vùng này cần phát triển kinh tế số, khuyến khích hình thành các hội đồng doanh nghiệp theo từng lĩnh vực như nông nghiệp, dich vụ... Nếu thiết lập được cơ chế liên kết như vậy thì sẽ tạo được liên kết thành công.